Læknablaðið - 01.12.1957, Blaðsíða 65

I. JF. KNABLAÐIÐ
159
gulleiiir, gulgrænir eða -brún-
ir á lit og dökkna smám saman
eftir að þeir sjá dagsins ljós,
venjulega sléttir á yfirborði,
nema þeir séu blandaðir þvag-
söltum, frekar mjúkir, gljá-
andi og eins og vaxkenndir í
þver'skurði. Lögun þeirra fer
eftir holrúminu, sem þeir
myndast í. Þeir sjást venjulega
vel á röntgenmyndum, hvort
sem þeir eru hreinir eða
blandaðir óorganiskum þvag-
söltum.
Við efnagreiningu steinanna
bef ég að mestu stuðzt við að-
ferðir þær, sem G. Hammarsten
lýsir í bók sinni Klinisk Kemi.
Meðferð á cystinuriu getur
að sjálfsögðu aðeins orðið me-
dicinsk og miðar að því að fyr-
irbvggja steinmyndun. Verður
að ákveða hverju sinni, hvort
áslæða sé til þess að aðhafast
nokkuð eða ekki. Ég held, að
rétt sé að láta fólkið í friði og
raska ekki sálarró þess með
áralangri meðferð á sjúkdóms-
einkenni, sem ekkei't gerir því
til og lillar likur eru til, að eigi
eftir að valda óþægindum.
Öðru máli gegnir, ef eitlhvað
kemui' fyrir, t. d. infection í
þvagfærum eða annað, sem dis-
ponerar til steinmvndunar.
Þá verður að gi'ípa til þeirra
ráða, sem völ er á, til þess að
koma í veg fyrir, að steinar
myndist, og mun ég drepa lít-
illega á það hér á eftir.
Sem fyrr segir, er meiri hætta
á endurmyndun cyslinsteina
en annarra þvagsteina eftir að-
gerð, vegna þess að sömu skil-
yrði eru fyrir hendi eftir að-
gerð sem fyrir. Meðferðin verð-
ur því að vera bæði medicinsk
og' kirurgisk. Um óperativa
meðferð gilda svipaðar reglur
og um aðgerðir við aðrar teg-
undir steina. Þó eru læknar yf-
irleitt heldur íhaldssamari,
þegar um cystinsteina er að
ræða. Sumir eru þeirrar skoð-
unar, að steinarnir myndist
alltaf aftur og ekki eigi að taka
þá með skurðaðgerð, nema þeir
valdi skemmdum á nýrunum,
viðhaldi infeclion eða valdi
þrautum. Allir eru á einu máli
um það, að ætíð beri að reyna
medicinska meðferð og fram-
fylg'ja henni stranglega.
Meðferðin er í fyrsta lagi
fólgin í því að koma í veg fyr-
ir, að cvstinið, sem gnótt er af
í þvaginu, fellist út, og' í öðru
lagi að sjá svo um, að sjúkling-
urinn fái sem minnst magn af
eggjahvítu í fæðunni.
Fvrra atriðið er einfalt í
framkvæmd. Þvaginu er hald-
ið alkalisku með því að gefa
sjúklingnum að staðaldri na.
l)icarbonat, 8—10 gr. á dag,
ca. 2 gr. í senn 4—5 sinnnm á
dag. Vitanlega hefur þetta þau
ein áhrif að halda cystininu i
upplausn í þvaginu, en hefur
engin áhrif á efnaskipti eggja-
hvítnefnanna. Talið er, að á
þenna hátl megi fyrst og fremst