Læknablaðið - 01.09.1963, Blaðsíða 68

132
LÆKNABLAÐIÐ
UM STJÓR]\TSÝSLU
IILILBKIGÐISM ALA *
Hugtakið lieilbrigði i víðtæk-
ustu merkingu felur í sér tak-
mark, sem stefna ber að, bug-
sjón, sem varðar öryggi og far-
sæld allra manna. betta hug-
tak befur verið skýrgreint: „lík-
amlegt, andlegt og félagslegt
velferli“.
En livað er þá velferli? Við
þeirri spurningu er næsta erfitt
að gefa greið svör. Þeir mæli-
kvarðar, sem tiltækir eru á lík-
amlegt velferli, geta verið býsna
afstæðir. Hvað mundi þá um
andlegt og félagslegt velferli,
sem er að verulegu levti mats-
atriði og að því skapi illa fallið
til nákvæmrar skýrgreiningar?
Grundvöll að skýrgreiningu á
velferli í rýmstu merkingu er að
finna í hugtaki, sem hefurviður-
kennda undirstöðuþýðingu, ekki
aðeins í líffræði, heldur einnig
í sálfræði og félagsfræði. Það
er hugtakið aðlögun, hæfileiki
einstaklingsins til að samlaga
sig breytilegum lífsaðstæðum,
efnislegum, andlegum og félags-
legum. Sé með velferli átt
*) Erindi flutt á námskeiði fyrir
lækna 4. sept. 1961. (Nokkuð stytt.)
við samræmi milli aðlögun-
arhæfni og vtri skilyrða hverju
sinni, er fengin „normativ“
skýrgreining.
Auðsætt er, að tvær leið-
ir eru til að nálgast það
samræmi. Önnur er sú,
að efla í hvívetna aðlögun-
arbæfni hvers einstaklings,
m. a. með alhliða beilbrigðis-
eftirliti og beilsuverndarráðstöf-
unum allt frá fósturlífi og fæð-
ingu til elliára. Að því lýtur
mæðraeftirlit og ungbarna-
vernd, skólaeftirlit o. s. frv.
Hin leiðin er sú, að hagræða að-
stæðum og lífsvenjum sem mest
til samræmis við aðlögunar-
bæfni. Þá leið er svonefndri
„socialmedicin“ einkum ætlað
að marka. Þar situr sú skoð-
un í fyrirrúmi, að sjúkdómar
geti verið visbendingar um ó-
fullnægjandi aðlögun, er gefi
tilefni til heilsufræðilegra og
félagslegra aðgerða engu síð-
ur en hinnar sjálfsögðu lækn-
isbjálpar. Hvert sjúkdómstilfelli
verður þá ekki aðeins vandi,
sem þarf að leysa vegna liins
sjúka, heldur einnig vegna
heildarinnar. Allt kapp er á það