Læknablaðið - 01.06.1966, Blaðsíða 46

120
LÆKNABLAÐIÐ
Svanaháls-aflögun (Swan-neck deformity).
Eins og þegar hefur verið minnzt á, er ekki einungis um að
ræða liðaþelsbólgu og sinaslíðursbólgu með þeim afleiðingum,
sem þær kunna að hafa, að auki er m. a. vöðvabólga (myositis)
í smávöðvum bandarinnar, sem veldur stigvaxandi berpingu við
áframbaldandi virkni sjúkdómsins (intrinsic conlracture eða in-
trinsic plus, samkv. Bunnell). Þessi herping er snar þáttur í öllum
veigamestu aflögunum bandarinnar við liðagikt.
H. F. telur í kaflanum um aðgerðir á byrjunarstigi liðagiktar
svanabáls- og „Boutonniére“-afIaganir tvær hinar algengustu.
Verður ekki annað séð af sambenginu en um sé að ræða byrj-
unaraflaganir, þar eð ekki er minnzt á undanfara þeirra, þ. e.
innri herpingu í liðnum með byrjandi dorsal gliðnun. Er þetta at-
riði harla mikilvægt ef gera á „ . . . . aðgerð á réttum tíma, áður
en verulegar skemmdir liafa átt sér stað.“
Svanaháls-aflögun er lokastig smávöðvaberpingar (mm. in-
terossei vol. og lumbricales) viðkomandi fingra og tekur yfirleitt
nokkur ár að þróast í það, sem befur verið kallað svanaháls-
aflögun. Innri herping er einnig algeng í þumalfingri og stafar
þá af berpingu í mm. adductor, abductor brevis, l'lexor pollicis
brevis og opponens pollicis, og endar með yfirbeygju (hyperflexio)
í metacarpo-phalangeal- og yfirréttingu (hyperextensio) í inter-
phalangeal liðum.
Aðrar og sjaldgæfari orsakir koma fyrir, t. d. að sublimis-
sinin sé slitin eða breyfingarbindrun á henni við tendinitis nodosa
og jafnvægisleysi í löngu sinunum af öðrum ástæðum (meðfæddur
vanskapnaður o. s. frv.). Liðaþelsbólga í metacarpo-pbalangeal
lið getur skipt ákveðnu máli í byrjun, þ. e. því, að sjúklingurinn
beldur liðnum í ákveðinni beygjustöðu vegna sársauka við tilraun
til fullrar réttingar. Erfitt er þó að segja með vissu, bver er orsök
eða afleiðing á þessu stigi. Getur þessi réttiskerðing í metacarpo-
plialangeal liðnum í byrjun allt eins vel stafað af „spösmum“ í
smávöðvunum (sbr. Flatt). Hafa sjúklingar með innri herpingu
á byrjunarstigi oft lítil eða engin bólgueinkenni í metacarpo-phal-
angeal liðunum, og synovectomia er þá ekki gerð í sambandi við
aðgerðina.
Beygistaðan í fremri kjúkuliðunum er nokkuð merkilegt fyrir-
brigði, þar eð „intrinsic“ vöðvarnir rétta í báðum kjúkuliðun-
um. Mun aðalorsökin vera aukin spenna í flexor profundis-sininni
vegna þrýstings frá binum yfirrétta innri kjúkulið og berpingar
í lumbricalis-vöðva sömu sinar. Eins og sjá má af framansögðu,