Læknablaðið - 01.06.1966, Blaðsíða 50

124
LÆKNABLAÐIÐ
vitað, að vefjabreytingar, óþekkjanlegar frá þeim, sem taldar hafa
verið einkennandi fyrir pyelonephritis chronica, geta stafað af
ýmsum öðrum orsökum. Má þar til nefna súrefnisskort (ischæmia),
kalíumskort, ofstarfsemi kölkunga og ef til vill lyfjaáhrif (])hena-
cetin) og enn fleii’a, þó að ekki verði hér upp talið. Þess vegna
er lmgsanlegt, að það, sem við nú nefnum pyelonephritis, sé í
rauninni margvíslegir aðrir sjúkdómar.
Af þessu leiðir, að þó að menn hafi lengi reynt að gera sér
grein fyrir tíðni sjúkdómsins, er það ekki eins auðvelt og í fyrstu
má virðast. Merkustu vísbendinga um þetta hafa menn aflað sér
með krufningum. Nákvæmustu athuganir af því tagi, sem mér
hafa vei'ið tiltækar, eru frá Danmörku (Raaschou 1948), en þar
var tíðnin 5.6%, og frá Tékkóslóvakíu (Horak og Kratochilova
1958), en þar var tíðnin 6.18%. Pyelonephritis chronica fannst
þannig í 16. hverju líki, og í þriðjungi þessara tilfella fundust
engar sköpulagsbreylingar eða annað sjúklegt ástand, senx í-ekja
mætti sjúkdóminn til, ]). e. a. s. urn var að ræða svokallaðan
pyelonephritis primaria. Krufningaskýrslur frá öðrum löndum
tilgreina tíðnina allt frá 2.8 til um 20%, eða jafnvel enn rneiri
í hitabeltislöndum. Hérlendis munu ekki vera fyrir hendi athug-
anir á þessu efni.
Alvarlegra er ])ó, að mjög erfitt er að gera sér grein fyrir
tíðninni í lifanda lífi. Til dænxis um það má nefna rannsókn, sem
gei’ð var í Praha á sérdeild fyrir nýrnasjúkdóma. Þar reyndust
68% þeirra sjúklinga, sem við krufningu lxöfðu ótvíræð einkenni
um pyelonephritis, ekki hafa haft nægilega ljós klínisk einkenni
um sjúkdóminn, til þess að hann yrði greindur fyrir dauða þeirra.
Af í'annsóknum þykir nú sannað, að pyelonephritis chronicasé
tíðasta orsök nýi’nabilunar. Hjá 36% þeirra sjúklinga, er deyja af
jjvageitrun (urærnia), er þessi sjúkdómur talinn orsökin, en að-
cins 18% hafa glomerulonephritis chronica. Merki urn háþrýsting
(hypertensio arterialis) hafa 65% þeirra sjúklinga, sem deyja
úr pyelonephritis primaria. Surnir læknar, svo sem McMichael
í London 1956, telja pyelonephritis vera undirrót illkvnja háþrýst-
ings í meiri hluta tilvika, en um þetta atriði eru menn ekki sam-
mála.
Það er utan takmarka ])essa erindis að ræða rækilega um meina-
fræði sjúkdómsins. Nauðsynlegt er þó að gera sér grein fyrir ör-
fáum aðalatriðum til ])ess að skilja eðli sjúkdómsins og ráðstaf-
anir gegn honurn. Mikilsverðast er að gera sér ljóst, að í pyelone-
phritis er um að ræða staðbundnar vefjaskemmdir, nxeð meira