Læknablaðið - 01.06.1966, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ
123
UMRÆÐUR UM PYELONEPHRITIS
Frá fundi í L. R. 9. febrúar 1966 á Landspítalanum.
Þátttakendur: Theodór Skúlason, Sigurður Þ. Guðmundsson,
Ásmundur Brekkan, Sigmundur Magnússon.
Th. Sk.: INNGANGSORÐ
Herra formaður, góðir starfsbræður!
Það er ætlun okkar að ræða í kvöld um pyelonephritis, al-
gengan sjúkdóm, sem hefur mikla og vaxandi þýðingu fyrir alla
lækna.
Á undanförnum áratug hefur afstaða lækna til pyelonephritis,
góðu heilli, hreytzt æðimikið. Mikilsverðasta breytingin er ef til
vill sú, að menn gera sér nú ljósara en fyrr, hve litið þeir í raun
vita um þennan algenga og þjóðfélagslega alvarlega sjúkdóm.
Athuganir og uppgötvanir lækna á undanförnum einum til
tveimur áratugum hafa skýrt ýmsa þætli sjúkdómsins, svo að
menn eru nú yfirleitt sammála um mikilsverð atriði. Við vitum
nú, að nýrnavefur er alvarlega sýktur, þegar um er að ræða ])að
ástand, sem fyrr var nefnt pyelitis og læknum hætti til að taka
ekki alvarlega. Við vitum nú, að pyelonepliritis chronica er algeng-
ur sjúkdómur, og er það álit fyrst og fremst stutt krufninga-
skýrslum. Við vitum nú, að pyelonephritis leiðir oft til nýrnabil-
unar og margvíslegra truflana á efnabúskai) líkamans. Við vitum
nú, að illkynja háþrýstingur er oft afleiðing af pyelonephritis,
og svona mætti lengur telja.
Hins vegar er mörgum spurningum enn þá ósvarað um or-
sakir, sjúklegar vefjahreytingar og eðli sjúkdómsins. Svo glopp-
ótt er þekking okkar, að við getum naumast enn þá skilgreint
sjúkdóminn, svo að í lagi sé. En til þess að unnt sé að ræða vanda-
mál og hrjóta til mergjar, er þó frumskilyrði að geta skilgrcint,
hvað við er átt.
Við þykjumst vita, að ])yelonephritis acuta stafi af innrás
sýkla í nýrnavef og í kjölfarið fylgi bólgubreytingar í millivef
(interstitium). Algengustu sýklarnir, sem þessu valda, eru bacillus
coli (að því er reyndustu menn telja 75—80%).
Þegar um er að ræða pyelonephritis chronica, er málið ekki
svo einfalt. Oftastnær er sá sjúkdómur skilgreindur af meina-
fræðingum sem sjúklegar vefjabreytingar í nýrum, er fylgi í kjöl-
far sýklavaxtar í nýrnavef og nýrnaskálum. Af þessari skilgrein-
ingu leiðir, að ávallt er gert ráð fyrir hakteríusýkingu, en nú er