Læknablaðið - 01.04.1973, Page 49

LÆKNABLAÐIÐ
71
— að skapa aðstöðu til vélvinnslu á töl-
fræ'ðilegum, rekstrarlegum og vís-
indalegum skýrslum.
— að skapa betri aðstöðu til gæðaeítir-
lits.
Heimildir um slík kerfi eru mjög marg-
ar, en getið verður aðeins fárra þeirra.0 19 21
25 30 32 37
Þróuð notkun slíkra kerfa í beim rann-
sóknastofum, sem útbúnar eru mörgum
sjálfvirkum mælingatækjum, er fólgin í
tengingu þeirra við sérstaka tölvu, er
breytir mælingum tækjanna í aðgengilegt
tölulegt form. Slík tölva0 7 27 30 hefur einn-
ig eftirlit með tækjunum og nýtir þar með
sjálfvirkni beirra til fulls. Skortur á slíkri
tölvu í rannsóknastofu, sem útbúin er
mörgum sjálfvirkum tækjum, er talin
óþolandi til lengdar, þar eð kcstir sjálf-
virkni nýtast lítið, þegar öll „pappírs-
vinna“ er handunnin fyrir og eftir mæi-
ingu.
B. Matardreifing og máltíða-
áætlanir-
Þótt þessi þáttur snerti ekki sjúkdóma-
leit og teljist ekki til kliniskrar starfsemi,
skiptir hann talsverðu máli í rekstrar-
kostnaði sjúkrahúsa og skyldra stofnana.
Einnig snerta gæði, fjölbreytni og fram-
reiðsla matar vellíðan og líkamlegt ástand
sjúklinga. Með beitingu tölvutækni er
unnt að fækka verkliðum á deildum og
í eldhúsi og spara hráefnakostnað.
1. Tölvur geta séð um einfaldar en tíma-
frekar og tíðar talningar á réttum og
skömmtum, útskrift vinnugagna fyrir
starfsfólk eldhúsa skv. pöntun deild-
anna eða sjúklinga sjálfra, bókhald yfir
birgðir og innkaup. Slík kerfi eru frem-
ur einföld,14 en krefjast þó frumvinnu
við skilgreiningu rétta og hráefna.
2. Einnig er unnt að nota tölvuforskriftir
(t. d. CAMP=Computer Assisted Menu
Planning) til aðstoðar matarsérfræð-
ingum sjúkrahússins við að útbúa fæðu-
áætlanir fyrir ákveðin tímabil.414 20
Slíkar forskriftir eru byggðar á „Optim-
izing“ aðferðinni, er tekur tillit til:
— kostnaðar hráefna (árstímabund-
inn).
— fjölbreytni máltíða.
— tíðni endurtekninga.
— fæðuinnihalds í hitaeiningum og
vítamínum.
— útlits réttanna (litasamsetning).
■—- ósamhæfni sumra rétta.
Sjúkrahús, sem hafa tekið upp slíkar
áætlanagerðir með „CAMP“, hafa getað
sýnt sparnað í matarkostnaði allt að
30% án gæðaskerðingar, enda hefur
matarsérfræðingur alltaf síðasta orðið
við áætlunina og getur breytt henni að
vild.
Forsendur fyrir uppsetningu siíkra
kerfa eru, að matarsérfræðingur sjúkra-
hússins komi upp skrám yfir staðlaða
rétti (eins konar kokkabók), skrái rýrn-
unarhlutfall eldunar og skilgreini um-
breytingu innkaupaeininga (dósir, kass-
ar) yfir í eldhúseiningar (bolli, mat-
skeið) og yfir í magntölur fullkominna
rétta.
C. Sjúkrasögur [journal)
í byrjun sjöunda áratugs var bví al-
mennt trúað, að tölvugeymdar sjúkrasög-
ur yrðu mesta afrek í tölvutækni á læknis-
fræðilegu sviði. Nú er vitað, að svo er
ekki. f fyrsta lagi er horfið frá því að
leggja höfuðáherzlu á að setja alla sjúkra-
sögu inn í tölvuform (nema þar sem kerfis-
bundnar rannsóknir eru framkvæmdar,
svo sem á leitarstöðvum). í öðru lagi eru
eftirfarandi vandamál óleyst enn á þessu
sviði, en þau. eru eðli sínu samkvæmt
læknisfræðileg vandamál.:
a. Hvernig á að skilgreina þýðingu
(significance) hvers upplýsingaatriðis
með tilliti til viðkomandi einstaklings
í núverandi ástandi, í væntanlegu
ástandi og með tilliti til faraldurs-
fræðilegra rannsókna?
b. Hvernig á að skrá blæbrigði upplýs-
inga?
c. Hvernig á að taka tillit til einstakl-
ingsbundins orðaforða sjúklings/
læknis?
d. Hvernig á að taka tillit til almennrar
afstöðu læknis til mála (bjartsýni,
svartsýni o f 1.) ?
Þetta vandamál verður augljóst, ef
rifjað er upp hvernig læknabréf eru
samin: Osjálfrátt eru aðeins þau atriði,
sem lækni finnst býðingarmikil við við-
komandi legu, valin úr sjúkraskrá og