Læknablaðið - 01.04.1976, Síða 44

76
LÆKNABLAÐIÐ
62. ÁRG. — MARZ-APRÍL 1976
HEIMILISLÆKNINGAR.
RÁÐSTEFNA UM HEILBRIGÐISMÁL
Allir eru sammála um hinar stórstígu
framfarir heilbrigðisþjónustunnar á þessari
öld, þar sem tiltæk þekking fyrir heilbrigðis-
þjónustu er talin tvöfaldast á 10 til 15 ára
bili. Þetta á að vísu aðeins við um síðustu
hálfa öldina, en sé farið eina til tvær aldir
aftur í tímann og litið á hraða þessarar
þróunar, kemur í Ijós, að sanngjarnt hefði
verið að telja að læknisfræðileg þekking
hafi tvöfaldazt á hálfrar aldrar fresti eða
jafnvel enn lengri tíma. Pað sem einkennt
hefur þessa öru þróun eru tengsl hennar
við sjúkrahús og aðrar stofnanir. Par hafa
orðið stórfelldar breytingar á sviði sjúk-
dómsgreininga og lækninga, og einnig á
skipulagi, starfsháttum og samstarfi heil
brigðisstétta. Hinar fjölmörgu nýju heil-
brigðisstéttir hafa haslað sér völl innan
veggja þessara stofnana.
Grunnheilbrigðisþjónustan, sem einnig er
nefnd heimilislækningar, hefur að sjálfsögðu
tekið margháttuðum tæknilegum framförum,
en skipulag hennar hefur víða lítið breytzt.
Petta þjónustusvið hefur ekki orðið starfs-
vettvangur fyrir nýjar heilbrigðisstéttir til
jafns við það sem gerzt hefur innan sjúkra-
húsa. Læknar hafa horfið frá þessari þjón-
ustu til annarra starfa, þannig að lækna-
skortur í grunnheilbrigðisþjónustu hefur víða
orðið vandamál, jafnvel í löndum þar sem
talið er að um offjölgun lækna sé að ræða
og á þetta að nokkru leyti við hér á landi,
og þá fremur í Reykjavík en annars staðar.
Allmikið hefur verið rætt um heimilis-
læknaskort í Reykjavík. Læknasamtökin hafa
látið þetta aðkallandi mál til sín taka. Kom-
ið hefur fyrir að einn eða jafnvel enginn
læknir hefur verið á heimilislæknaskrá
Sjúkrasamlags Reykjavíkur og æði margir
Reykvíkingar hafa ekki átt þess kost að
velja sér lækni. Talið er að þess hafi þekkzt
dæmi, að fólk sem flutt hefur til höfuð-
borgarinnar úr afskekktum héruðum hafi haft
við orð að hverfa aftur til heimabyggðar
vegna erfiðleika og öryggisleysis heilbrigðis-
þjónustunnar í Reykjavík. Ef slíkar sögur
eru sannar, má ætla, að þær geti hjálpað
nokkuð til að halda jafnvægi í byggð lands-
ins, en varla verður um það deilt, að slíkar
jafnvægisráðstafanir eru óheppilegar og ekki
þess virði að þeim sé beitt. Á síðastliðnu
ári efndi Læknafélag Reykjavíkur í samvinnu
við Heilbrigðismálaráð Reykjavíkur til ráð-
stefnu um ýmsa veigamikla þætti heilbrigðis-
þjónustu utan spítala og um tengsl hennar
við ýmsar stofnanir og samstarf heilbrigðis-
stétta í væntanlegum heilsugæzlustöðvum.
Læknafélag íslands hefur oft áður fjallað
um svipuð vandamál á fundum og ráðstefn-
um og einnig hafa opinberar nefndir tekið
mál þessi til gaumgæfilegrar athugunar.
í stórum dráttum hafa grundvallarniður-
stöður verið þær, að það kerfi, sem við
búum við varðandi grunnheilbrigðisþjónustu,
sé úrelt. Par vantar starfsaðstöðu fyrir ýms-
ar veigamiklar heilbrigðisstéttir. Ungir lækn-
ar laðast ekki að þessari grein heilbrigðis-
þjónustunnar í þeim mæli, sem nauðsynlegt
er. Einmenningspraksis með númerakerfi er
fyrirkomulag, sem þróaðist á kreppuárunum.
Það hentaði eflaust vel í þjóðfélagi fátæktar
og skorts. En ekki er þess að vænta, að
slíkt fyrirkomulag heilbrigðisþjónustu eigi
heima í nútímaþjóðfélagi neyzlu og nægta.
Mikilvægt er að á þeim tíma, sem liðinn er
frá því þetta kerfi mótaðist, hefur læknis-
fræðileg þekking margfaldazt, og raunar er
Ijóst, að hinni nýju þekkingu verður ekki
komið til skila með eðlilegum hætti gegnum
þetta gamla kerfi, þrátt fyrir ágæt störf og
óþrjótandi elju þeirra fáu lækna, sem enn
hafa oftrú á úreltu kerfi, sem einu sinni var
gott.
í blaði þessu er að finna úrdrátt úr ýmsu
því sem fram kom á ráðstefnunni um heil-
brigðismál á síðastliðnu ári. Hér er ekki um
að ræða tæmandi uppgjör þeirra hugmynda
og ábendinga, er fram komu, jafnvel ekki að
sumra mati þau veigamestu, og er því rétt