Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2007, Blaðsíða 39

DV Helgarblað föstudagur 16. mars 2007 39
Draumurinn
mun aldrei deyja
Viera hefur verið íslenskur ríkisborg-
ari í tíu ár, líkt og eiginmaður hennar
Pavel Manásek. Bæði eru þau mennt-
aðir tónlistarmenn og hafa starfað
sem orgelleikarar á Íslandi frá því þau
völdu að flytja hingað til lands árið
1991.
Viera er gullfalleg og glæsileg kona
sem ótrúlegt er að vita að sé að verða
37 ára, svo stelpuleg er hún. Vitandi
að hún starfaði sem leikkona í Tékk-
landi á árum áður langar mig nú að
heyra af upplifun hennar að syngja
með Sinfóníuhljómsveit Íslands. En
Viera er ekkert áfjáð í athyglina og
þarf að hugsa sig vel um áður en hún
samþykkir að koma í viðtal.
„Finnst þér næg ástæða fyrir við-
tali að ég hafi sungið með Sinfóní-
unni?“ spyr hún hlæjandi þegar er-
indið er borið upp. Það er reyndar
ekki eina ástæðan fyrir beiðni um við-
tal. Það er alltaf gaman að heyra í út-
lendingum sem hafa valið Ísland sem
heimaland.
„Þegar okkur bauðst starf á Íslandi
árið 1991 fann ég útrás fyrir ævin-
týraþrá mína,“ segir hún. „Við Pavel
höfðum kynnst í „konservatorium“ í
Kromeriz og upphaf kynna okkar var
bara gríðarlega mikil vinátta. Mér datt
aldrei í hug að við ættum eftir að verða
hjón!“ bætir hún við og skellihlær. „En
svona er lífið – eða örlögin? Við eigum
margt sameiginlegt, kannski fyrst og
fremst ást okkar á tónlist....“
Amma var besta vinkona mín
Viera fæddist í Slóvakíu, stutt frá
höfuðborginni Bratislava. Tveggja ára
að aldri flutti hún með foreldrum sín-
um til Móravíu í Tékklandi (þá Tékkó-
slóvakíu)
„Mamma og pabbi völdu millileið-
ina. Mamma er frá Suður Bæheimi og
pabbi frá Slóvakíu og því kusu þau að
festa rætur á stað mitt á milli heima-
haganna.“
Viera segir Tékkóslóvakíu æsku-
ára sinna hafa verið „einfaldlega frá-
bært land. Sem barn átti ég allt sem
mig vantaði, langaði í eða dreymdi
um. Við fjölskyldan ferðuðumst mik-
ið saman um Ungverjaland, Búlaríu
og Pólland, en gátum aldrei heimsótt
Vesturlöndin. Ég var lífsglatt barn, lék
mér mikið og átti margar vinkonur.
Svo var ég svo heppin að ein amma
mín bjó hjá okkur og hún var besta
vinkona mín. Amma hafði alltaf tíma
fyrir mig, var snillingur í að segja sög-
ur og þreyttist aldrei á að tala við mig.
Ég var rík að eiga þannig ömmu. Þeg-
ar ég var tíu ára eignaðist ég bróður-
inn sem ég hafði beðið lengi eftir og
þá fannst mér líf mitt fullkomið.“
Þegar ég spyr hvaða drauma hún
hafi átt um framtíðina þegar hún var
barn skellir hún upp úr.
„Ég er hrædd um að mig hafi lang-
að til að verða óvenjuleg og fræg! Vilja
það ekki allar litlar stelpur? Pabbi
sagði hins vegar alltaf: Viera mín, get-
ur þú ekki sætt þig við eitthvað venju-
legt og verið með fæturna á jörðinni?
Ég er reyndar alltaf með báða fætur á
jörðinni og geri mér grein fyrir hvað
getur ræst og hvað ekki – en draum-
arnir hafa aldrei horfið.“
Kynntist bestu orgelleikurum
Tékklands
Eins og algengt er í Tékklandi
byrja börn ung að læra á hljóðfæri.
Viera var sjö ára þegar hún hóf nám
í píanóleik.
„Kennarinn minn var orgelleikari
og þar sem fjölskylda hans neitaði að
fara endalaust með honum á orgel-
tónleika bauð hann mér með sér. Það
leiddi til þess að þegar ég var tólf ára
þekkti ég allt í einu alla bestu orgel-
leikara í Tékklandi og hafði hlustað á
leikið á öll bestu orgel landsins. Þegar
ég þreytti svo inntökupróf í tónlistar-
skólann var ég alveg ákveðin í að læra
á orgel. Þá gall við í mörgum kenn-
aranna: Jesús minn, orgel?!!!! Getur
þú ekki leikið á eitthvað venjulegra
hljóðfæri, eins og flautu – eða farið í
söngnám. Ég velti því stundum fyrir
mér núna hvers vegna ég valdi ekki
sönginn strax!“ segir hún og brosir.
Í aðalhlutverki á leiksviði í Prag
Í tónlistarskólanum kynntist
hún Pavel Manásek, sem var líka frá
Móravíu.
„Við lærðum hjá sama kennara,
sem var mjög þekktur í Tékklandi
sem framúrskarandi kennari og með-
al okkar nemendanna þekktur sem
gamaldags, siðprúður, frekar leiðin-
legur og stífur karl! En á okkar tímum
í skólanum voru mjög fáir nemend-
ur í orgelleik, svo hann gerði allt fyrir
okkur sem hægt var. Við vorum eins
og litla fjölskyldan hans....“
En Viera átti fleiri drauma en að
verða orgelleikari. Sá stærsti um tíma
var að verða leikkona.
„Já, það hefur alltaf blundað í
mér að prófa eitthvað nýtt. Ég komst
því miður ekki í leiklistarháskóla,
en í lokaumferð inntökuprófsins var
mér boðið starf hjá atvinnuleikhúsi.
Ég byrjaði og eftir þrjá daga þurfti ég
hlaupa í skarðið í aðalhlutverk, sem
er svolítið dæmigert fyrir mig!“ segir
hún og hlær glaðlega. „Þar með var
ballið byrjað. En svo get ég bara sagt
það í hreinskilni að foreldrar mínir
og Pavel voru ekki hrifnari en svo að
sjá mig leggja leiklistina fyrir mig, að
frekar en að sjá mig á sviði í Tékklandi
hvöttu þau mig til að fara til Íslands!“
Úr héruðum Móravíu til
Djúpavogs
Þessari yfirlýsingu fylgir glaðvær
hlátur, enda segir hún mér að í Tékk-
landi þyki það ekki framtíðarstarf að
vera leikkona.
„Okkur Pavel bauðst vinna á
Djúpavogi og um leið og ég sá at-
vinnutilboðið gaus spennan og æv-
intýraþráin upp í mér að nýju. Við
þáðum boðið og störfuðum á þessum
gullfallega stað, Djúpavogi í tvö ár.“
Vieru fannst hún vera komin á
hjara veraldar þegar bíllinn bar þau
Pavel austur. Úr fegurð Móravíuhér-
aðanna yfir í svartan sandinn, runnu
á hana tvær grímur. En allt breyttist
þegar til Djúpavogs var komið.
„Þar var okkur tekið óskaplega vel
og fólk var mjög gott við okkur. Þarna
lærðum við að tala íslenskuna, því
ekkert er betra en byrja nýtt líf í nýju
landi á litlum stað, þar sem flestir töl-
uðu bara íslensku við okkur. Þannig
náðum við tökum á málinu.“
Sólin yfir Seltjarnarnesskirkju
Eftir tveggja ára veru í Djúpavogi
lá leiðin til Reykjavíkur. Það var þá
sem undirrituð kynntist þeim hjón-
um. Ungt fólk frá landi sem nýverið
hafði hlotið frelsi. Dugnaðurinn ótrú-
legur að byggja sér upp nýtt líf á Ís-
landi. Viera hóf störf sem orgelleikari
við Óháða söfnuðinn og ári síðar var
hún ráðin sem orgelleikari Seltjarnar-
nesskirkju.
„Ég man ennþá eftir þeim degi
þegar ég keyrði vestur á Seltjarnar-
nes í viðtal við sóknarprest og sóknar-
nefnd,“ segir hún. „Það var í maímán-
uði og sem ég horfði á sólina skína
á kirkjuna sagði ég við sjálfa mig:
„Kirkjan er svo falleg að ég fæ örugg-
lega ekki vinnu við hana!“ En ég fékk
starfið og hef unnið þar síðan. Fyrstu
árin vorum við barnlaus og þá eyddi
ég öllum mínum tímum í kirkjunni.
Þá var þar ekkert orgel, bara píanó og
kórinn var mitt mesta yndi. Við byrj-
uðum smátt og smátt að æfa stærri
og erfiðari verkefni og nú höfum við
haldið marga tónleika með kammer-
sveit og hljómsveit áhugamanna.“
Hún segir starf orgelleikara oft á
tíðum geta verið svolítið einmanalegt
en gefi henni þó mikið, þó ekki eins
mikið og að stjórna kór.
„Það á mjög vel við mig að vera
kórstjórnandi. Það er bráðskemmti-
legt fólk í kórnum sem gerir allt sem
mér dettur í hug og er tilbúið að leggja
á sig miklar æfingar. Því lengur sem
við höfum unnið saman, því betur
þekkjum við hvert annað. Kórinn veit
að ég vil helst stíga skrefinu lengra en
á að vera hægt – að gera meira held-
ur en minna. Ég held að kórfélagarn-
ir treysti mér og ég treysti þeim. Þegar
traustið er í fyrirrúmi er hægt að gera
allt.“
Börnin kynnast ættjörðinni
Viera og Pavel eiga tvö börn, Elísa-
betu og Kristófer, sem eru tíu og sjö
ára.
„Stærstu stundir lífs míns eru fæð-
ingar barnanna minna,“ segir hún og
brosir hlýlega. „Nú eru kæru börnin
mín hjá ömmu sinni og afa í Tékk-
landi. Þau langaði að kynnast landinu
og hafa því verið þar í nokkurn tíma.
Þeim líður mjög vel þar, Elísabet er að
læra á selló og Kristófer á fiðlu. Það er
gott og hollt fyrir börn að kynnast tón-
list. Þau hafa verið hér í Landakots-
skóla og verið mjög ánægð þar, en nú
þurfum við að fara að taka ákvörðun
um framhald lífs litlu fjölskyldunnar
okkar, hvort við ætlum að búa alltaf
hér eða flytja heim til Tékklands. Það
er nefnilega líka mikilvægt fyrir börn-
in að hafa ömmu og afa nálægt sér.“
Ævintýraþráin í Vieru sofnaði
aldrei. Hún ákvað að hefja söngnám
fyrir nokkrum árum.
„Það var þegar ég kynntist henni
Alinu Dubik frá Póllandi, sem hef-
ur búið í áratugi á Íslandi. Um leið
og ég kynntist henni fann ég draum-
ana vakna að nýju. Þegar ég upplifði
að kórinn minn var orðinn stórgóður
hugsaði ég: Hvers vegna læri ég ekki
söng sjálf, ég elska að syngja. Fyrst
var ég eiginlega bara að leika mér í
einkatímum hjá Alinu, en árið 2003
hóf ég nám í Nýja tónlistarskólanum
og þar varð Alina Dubik aðal kennari
minn. Ég lauk burtfararprófi og ein-
söngvaraprófi með hljómsveit áhuga-
manna í vetur, en ætla að halda áfram
að læra sem mest áfram í einkatímum
hjá Alinu Dubik.“
Synjun drepur ekki drauma
mína
Söngvarar og söngkonur þurfa að
láta vita af sér víðar en á Íslandi. Viera
hefur ekki ferðast mikið um heiminn
til að „syngja fyrir“ eins og það er kall-
að, en hún notar nútímalegri aðferð.
„Ég er svo nýbyrjuð, að ég hef ekki
farið víða. Fór þó til London og söng
þar fyrir hjá manni sem fyllti mig bjart-
sýni. Hann brosti hvetjandi til mín all-
an tímann og bað mig að syngja meira
en ég átti von á. Hins vegar er ég búin
að taka upp DVD með söng mínum
og er byrjuð að kynna mig þannig í
hinum ýmsu óperuhúsum.“
Þegar horft er á raunveruleika-
þætti í sjónvarpi, söngvarakeppni eða
danskeppni, finnur maður alltaf svo
til með þeim sem komast ekki áfram.
Hvernig tilfinning er að syngja fyrir og
fá ekki hlutverk?
„Ég get nú sagt þér það!“ segir hún
skellihlæjandi. „Hér á Íslandi hef ég
nefnilega aldrei fengið neitt að gera.
Einhvern veginn passaði ég aldrei í
þau hlutverk sem í boði voru. Það er
óskemmtileg upplifun, en hún drep-
ur ekki drauma mína. Ég veit hvað ég
vil, ég vinn mikið og fórna miklu fyrir
það að draumur minn rætist.“
En þú söngst nú samt með Sinfón-
íuhljómsveit Íslands um síðustu helgi
og það ekki lítið hlutverk. Aríu Nætur-
drottningarinnar úr Töfraflautu Moz-
arts sem krefst sérstakrar raddar flytj-
andans.
„Já, það er rétt, svokallaðan kolor-
atúr sópran. Það er mín rödd. Það var
merkilegt við þessa tónleika að alveg
eins og þegar ég fékk aðalhlutverkið
í Tékklandi, var ég kölluð inn í þetta
hlutverk með litlum fyrirvara, hljóp
í skarðið vegna veikinda söngkon-
unnar. Kannski fæ ég ekki hlutverk
öðruvísi?“ spyr hún glettin. „Ég var
óskaplega glöð og ánægð að fá þetta
tækifæri. Ég varð ekkert taugaóstyrk,
fann bara til ábyrgðar og þráði það
eitt að standa mig vel. Það var alveg
meiriháttar að syngja með Sinfóníu-
hljómsveitinni. Þetta var ólýsanleg
tilfinning. Undirleikur hljómsveitar-
innar var svo frábær og mér leið eins
og ég hefði þekkt hljómsveitina lengi.
Það fór um mig einhvers konar frels-
istifinning.“
Syngur í virtustu
tónleikahöllinni í Prag
Framundan hjá Vieru á þessu ári
eru stórir tónleikar. Einir þeirra verða
haldnir í hinni glæsilegu Rudolfinum
tónleikahöll í Prag, en DV sagði ný-
verið frá sögu þessa merka, tveggja
alda gamla húss.
„Í vor mun ég opna tónlistarhátíð
í borginni Pardubice í Tékklandi með
klassískri og rómantískri efnisskrá
og í desember mun ég halda tvenna
tónleika með tékknesku kammer-
sveitinni Virtuosi di Praga í Hodonín
í Móravíu og í Rudolfinum höllinni í
Prag. Svo er ýmislegt annað í farvatn-
inu sem kemur í ljós síðar...“ segir hún
dularfull á svip.
Það er varla að maður þori að
spyrja hvort henni finnist gott að búa
á Íslandi, en ég geri það samt.
„Engin spurning. Ísland er gott
land að búa í. Mjög gott,“ bætir hún
við með áherslu. „Kostirnir eru helst
þeir að þetta er hreint land, lítið land,
nóg að gera og nóg af öllu. Eini gallinn
við Ísland er að það er langt frá Tékk-
landi...“
Ef gömlu nafnalögin væru enn í
gildi og þú mættir hvorki heita Viera
né Vera, hvaða íslenska nafn mynd-
irðu þá velja þér?
Svarið kemur umhugsunarlaust
og án útskýringa:
„Sigríður Sara...“
annakristine@dv.is
VierA MAnáSeK
„Engin spurning.
Ísland er gott land að
búa í. mjög gott,”bætir
hún við með áherslu.
„Kostirnir eru helst þeir
að þetta er hreint land,
lítið land, nóg að gera
og nóg af öllu. Eini
gallinn við Ísland er að
það er langt frá
tékklandi...”