Læknablaðið - 15.12.1986, Blaðsíða 72

372
LÆKNABLAÐIÐ
árunum 1968-1985. Haldin hefur verið sérstök skrá um
sjúklinga með gangráða. Ástæða ígræðslunnar var
athuguð, ejnkenni, hjartarafrit, fjöldi endurísetninga
gangráða og einnig fjöldi annarra aðgerða í tengslum
við gangráðinn. Dánarorsök var könnuð hjá þeim sem
látist hafa samkvæmt dánarvottorði og líftími þeirra frá
gangráðsísetningunni reiknaður í mánuðum.
Aukning hefur orðið í gangráðsísetningum á þessum 17
árum. Sama þróun á sér stað í öðrum vestrænum
löndum. Tíðnin hér er svipuð og í Vestur-Evrópu, en
mun minni en í Bandarikjunum og Kanada. Nýgengi
gangráðsísetninga er um 50-100/milljón hér á landi.
Sambærilegar tölur fyrir Bretland eru 75/milljón og
Bandaríkin 309/milljón (tölur frá 1978).
Algengustu ástæður fyrir ígræðslu hjartagangráða eru
algert leiðslurof í A-V hnút og sjúkur sínus. Vegna
þeirra fá 132 sjúklingar af 199 hjartagangráð. Færri fá
gangráð vegna annarra leiðslurofa í A-V hnút eða
annarra takttruflana í hjarta. Á fyrri helmingi þess
tímabils sem rannsóknin nær yfir var algert leiðslurof
langalgengasta orsök gangráðsísetningar. Hin síðari ár
hefur þetta breyst og er sjúkur sínus orðin algengastur.
Vegna algers leiðslurofs fengu 62 einstaklingar (15
konur og 47 karlar) gangráð, meðalaldur við ísetningu
var 75,9 ár. Við siðustu áramót hafði 31 látist,
meðallifitími þeirra eftir ígræðslu var 77,8 mánuðir.
Sjötíu sjúklingar (36 konur og 34 karlar) fengu gangráð
vegna sjúks sínusar, meðalaldur við ísetningu var 72,2
ár. Látnir eru 27 (13 konur og 14 karlar) meðallifitími
með gangráðinn var 63,8 mánuðir. Þannig er munur á
kynskiptingu og lifitíma hópanna.
SALTMINNA FÆÐI EYKUR
BLÓÐÞRSTINGSFALL CAPTOPRILS
Ámi Kristinsson, Guðmundur Þorgeirsson, Kjartan
Pálsson, Magnús K. Pétursson, Snorri P. Snorrason,
Þórður Harðarson. Lyflækningadeild Landspítalans.
í undirbúningsrannsókn tóku þátt 10 sjúklingar með
blóðþrýsting >96 mm Hg í hlébili (diastolu) þrímældir í
fjórum heimsóknum. Þeir fengu einfaldar ráðleggingar
um að draga úr saltneyslu og lista yfir varasamar
fæðutegundir. Meðalblóðþrýstingur var
153/102±8,8/4,9 án meðferðar og 143/95± 16,1/8,7 á
saltminna fæði liggjandi og 152/105 ± 8,6/6,1 og
129/98 ± 17/9,2 mm Hg standandi. Þrír sjúklingar voru
með blóðþrýsting í hlébili £90 mm Hg á saltminna
fæði. Hinir fengu að auki captopril töflur, 25 mg tvisvar
á dag. Þá varð meðalblóðþrýstingur þeirra 134/90 ±6/3
liggjandi og 130/91 ±6/4 standandi.
Natríumútskilnaður minnkaði úr 102 mmol/1 ±54 í 69
mmol/1 ±43 með mataræðisráðgjöf.
í framhaldsrannsókn tóku 27 sjúklingar þátt.
Blóðþrýstingur þeirra í hlébili var > 96 mm Hg án
meðferðar og mældur á sama hátt og í fyrri
rannsókninni. Sjúklingar fengu captopril töflur 25 mg
tvisvar á dag í fjórar vikur og blóðþrýstingur var
mældur hálfsmánaðarlega. Þá voru 18 sjúklingar með
blóðþrýsting í hlébili £91 mm Hg. Þeim var skipt af
handahófi í tvo hópa. Fékk annar hópurinn
ráðleggingar um saltminna fæði en hinn
hydrochlorthiazid 25 mg daglega. Eftir sex vikur var
gert hlé í tvær vikur með captoprilmeðferð eingöngu, en
síðan skiptu hóparnir um hlutverk og fékk hvor meðferð
hins.
Blóðþrýstingur var útafliggjandi að meðaltali
151/100± 12/6 fyrir meðferð, 144/94± 13/5 eftir
captopril eingöngu, 140/91 ± 12/6 eftir captopril og
saltsnautt fæði og 133/86 ± 12/7 eftir captopril og
hydrochlorthiazid. Samsvarandi tölur í lóðréttri stöðu
voru 140/99 ±12/6, 128/89± 11/6 og 120/84± 11/7.
Munurinn er marktækur milli allra meðferðategunda
p< 0,005.
Rannsóknin leiðir Ijós, að einföld ráðlegging um
saltsnautt fæði eykur blóðþrýstingslækkandi áhrif
lyfsins captopril og getur þannig oft komið í veg fyrir
notkun annars lyfs til viðbótar.
SAMANBURÐUR Á ÁHRIFUM p-BLOKKARA OG
ÞVAGRÆSILYFJA Á VINSTRI SLEGILMASSA í
HÁÞRÝSTINGI
Kristján Eyjólfsson, Guðmundur Þorgeirsson, Jóhann
Ragnarsson, Snorri P. Snorrason, Þórður Harðarson.
Lyflækningadeild Landspitalans, göngudeild
Landspítalans fyrir háþrýsting.
Athugun þessi er þáttur í fjölþjóðlegum samanburði á
P-blokkerum og þvagræsilyfjum við háþrýstingi. Eitt
hundrað körlum með háþrýsting (Bþ> 150/95) var skipt
af handahófi í tvo hópa og fékk annar hópurinn
P-blokkara (própanól 80 mgx2 eða metaprólól 100
mg x 2) og hinn hópurinn þvagræsilyf
(bendroflumetazid-K 2,5 mg x 2 eða hýdróklórtiazid-K
25 mg x 2). Ef blóðþrýstingur í hlébili (diastólu) féll ekki
niður fyrir 95 mm Hg var skammtur af viðkomandi lyfi
tvöfaldaður. Ef blóðþrýstingur í hlébili var enn yfir 95
mm Hg var bætt við hýdralazini, 25 mg x 3, sem síðan
mátti auka í 50 mgx3. í P-blokkara hópnum var
blóðþrýstingur að meðaltali 138±9,l/83,9±4,9
mm/Hg og í þvagræsilyfjahópnum 138±12/84,3±5,5
mm/Hg, munur ekki marktækur. Eftir sex ára meðferð
var gerð ómskoðun af hjarta. í 78 tilfellum var unnt að
mæla stærðir einstakra hjartahólfa og veggþykkt vinstri
slegils þannig að unnt væri að reikna vinstri slegilmassa.
Slagrými vinstri slegils mældist að meðaltali 5,09±0,56
cm í p-blokkara hópnum, en 4,77 ± 5,4 cm í
þvagræsilyfjahópnum (p<0,01). Hins vegar var ekki
marktækur munur á vinstri slegilmassa-index: 120 ±33
g/p í p-blokkara hópnum og 115±27 g/p í
þvagræsilyfjahópnum (p >0,1).
Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til, að sé
blóðþrýstingsstjórn viðunandi hamli þvagræsilyf í sama
mæli og P-blokkarar gegn ofþykknun vinstri slegils.
Einnig, að sjúklingar á langtíma P-blokkun hafi stærra
vinstra slagrými en sambærilegir sjúklingar á langtíma
þvagræsilyfjameðferð.
ÁREYNSLUPRÓF Á ÞREKHJÓLI. Yfirlit yfir 146
áreynslupróf á FSA.
Þórir V. Þórisson, Þorkell Guðbrandsson.
Lyflækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Á tímabilinu 01.10.1983 til 01.03.1985 voru 140
einstaklingar rannsakaðir með áreynsluprófi á þrekhjóli
á FSA, í 146 prófum (sex einstaklingar fóru tvívegis í
próf). Eitt hundrað og þrír (74%) karlar og 37 (26%)
konur. Aldur var 9-75 ár, meðalaldur 50,5 ár. Áttatíu og
tveir komu frá Akureyri, 27 annars staðar úr Eyjafirði,
26 annars staðar af Norðurlandi eystra og fimm úr
öðrum landshlutum.