Læknablaðið - 15.12.1986, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1986; 72: 349-74
349
ÚTDRÆTTIR ÚR ERINDUM FLUTTUM Á VII. ÞINGI
FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA Á AKUREYRI
30. MAÍ TIL 1. JÚNÍ1986
EFTIRVERKUN (POSTANTIBIOTIC EFFECT)
NÝRRI SÝKLALYFJA IN VITRO
Sigurður Guðmundsson, Bennett Vogelman, William
A. Craig. Borgarspítalinn, University of Wisconsin,
Madison, Wisconsin U.S.A.
Eftirverkun sýklalyfja er skilgreind sem hemjandi áhrif
sýklalyfs á sýkil eftir að sýklalyfs gætir ekki lengur.
Fyrri athuganir hafa sýnt að öll sýklalyf hafa
eftirverkun á gram jákvæða cocca, en einungis lyf er
verka á protein- og kjarnasýrumyndun hafa eftirverkun
á gram neikvæða stafi. Dýratilraunir benda til að lyf
með langri eftirverkun megi gefa mun sjaldnar en þau er
ekki valda eftirverkun.
í þessari athugun könnuðum við eftirverkun nokkurra
nýrri sýklalyfja á 22 stofna af S. aureus, E. coli, K
pneumoniae og P. aeruginosa. Fimm nýrri
cephalosporin og tvö ureidopenicillin, imipenem,
aztreonam, ciprofloxacin og rifampin voru látin verka á
ofangreinda stofna í eina til fjórar klukkustundir í
Miiller Hinton broði. Þéttni lyfjanna var 1-64 x hærri en
hammörk (MIC) sýklanna. Lyfin voru fjarlægð með
10 5 pynningu og vaxtarkúrfur gerðar með töku sýna á
1-2 klukkustunda fresti þar til vöxtur var sýnligur í
glösunum. Fjöldi baktería i hverju sýni var ákvarðaður
með því að setja tífaldar þynningar á Múller Hinton
agar skálar. Farið var eins með samanburðarglös.
Sérstök samanburðarglös voru einnig notuð til að
útiloka að orsök eftirverkunar væri afgangslyf í þéttni
langt undir hammörkum eftir þynninguna.
Eftirverkun í 0,5-3,5 klst. var af öllum betalactam
lyfjum (penicdlinum og cephalosporinum) á S. aureus
en engin á gram neikvæða stafi með einni
undantekningu þó. Imipenem olli eftirverkun í allt að
2,5 klst. á 4 af 8 P. aeruginosa stofnum. Ciprofloxacin
olli eftirverkun í 1,2 til 5,5 klst. á alla stofna sem
athugaðir voru. Erfitt var að ákvarða eftirverkun
ciprofloxacins í hárri þéttni vegna hraðrar og
fullkominnar drápsverkunar þess. Rifampin olli
eftirverkun í allt að 5,5 klst. á P. aeruginosa.
Þessar niðurstöður staðfesta tilvist eftirverkunar
sýklalyfja af völdum nýrri lyfja. Falla þær í sama far og
áður hefur verið sýnt fram á við eldri lyf, þ.e. öll
sýklalyf hafa eftirverkun á gram jákvæða cocca, en
eftirverkun á gram neikvæða stafi sést einungis eftir lyf
er verka á prótein- og kjarnasýrumyndun. Imipenem
hefur eftirverkun á suma P. aeruginosa stofna og er að
því leyti einstakt meðal betalactam lyfja. Niðurstöður
þessar geta haft þýðingu fyrir skömmtun þeirra lyfja er
athuguð voru.
NÝLENDUN BAKTERÍA í HÁLSIINNLAGÐRA
SJÚKLINGA Á ÖLDRUNARLÆKNINGADEILD
BORGARSPÍTALA
Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir, Haraldur Briem, Sigurður
Guðmundsson. Lyflækningadeild Borgarspítala.
Nýleg athugun á eðli lungnabólgna á Borgarspítala
leiddi í ljós að enginn af 22 sjúklingum sem töldust hafa
sýkst á sjúkrahúsinu höfðu lungnabólgu af völdum
gram neikvæðra stafa. Hins vegar benda rannsóknir
erlendis til þess að allt að 60% lungnabólgna á
sjúkrahúsum séu af þeim völdum. Langalgengasta
smitleið lungnabólgna er aspiration sýkla er búa í efri
loftvegum. Kannanir erlendis á fólki 65 ára og eldra
hafa leitt í ljós að allt að 60% þeirra bera gram
neikvæða stafi í hálsi. Sú spurning vaknar því hvort
faraldsfræði nýlendunar þessara sýkla í hálsi aldraðra
íslendinga sé önnur en í öðrum löndum. Gerð var
sneiðrannsókn (cross-sectional) með ræktun hálsflóru
úr 39 sjúklingum á öldrunardeild Borgarspítala, án
tillits til legutíma (hópur A). Langtíma (longitudinal)
rannsókn var síðan gerð á 40 öðrum sjúklingum á sömu
deild (hópur B) með vikulegum hálsræktunum frá
innlögn til útskriftar í 2-14 vikur (meðaltal 5,2 vikur).
Skráður var aldur allra sjúklinganna, kyn, legutími,
sjúkdómsgreiningar, sýklalyfjagjöf, hvort sjúklingur
hefði elliglöp, gervitennur, þvag- eða saurleka, þvaglegg
eða þyrfti aðstoð við daglegt líf (ADL). Átta af 39
(20,5%) í hópi á reyndust hafa gram neikvæða stafi í
hálsi einhventíma á rannsóknatímabilinu og 10 af 40
(25%) höfðu S. aureus. Frá einungis einum sjúklingi
ræktaðist sami stofn frá öllum hálsstrokum er tekin
voru. Úr hálsi hinna 19 ræktaðist sami stofn einungis úr
1 (18 sjúklingar) til 2 (1 sjúklingur) strokum. Helstu
stofnar sem ræktuðust voru Pseudomonas spp. (8
sjúklingar), E. coli (8), klebsiella spp. (5) og
Enterobacter-Serratia spp. (12). Ræktanir voru oftar
jákvæðar í fyrstu innlagnarviku sjúklinga en síðar í
legu, t.d. höfðu 10 af 20 (50%) jákvæðar ræktanir á
fyrstu viku en 2 af 9 (22%) í sjöttu viku dvalar
(meðallegutími). Engin af ofannefndum breytum hafði
marktæka fylgni við nýlendun baktería í hvorugum
hópnum. Þessar niðurstöður sýna að nýlendun baktería
í hálsi eldra fólks á sjúkrahúsum er algeng. Á óvart
kemur þó hversu breytilegt og tímabundið þetta ástand
er. Niðurstöður þessar kunna að hafa þýðingu fyrir val
sýklalyfja við lungnabólgu á sjúkrahúsum.
STUNGUÓHÖPP OG ALGENGI MÓTEFNA GEGN
HEPATITIS B VEIRU OG LAV/HTLV-III Á
RANNSÓKNADEILD BORGARSPÍTALANS
Haraldur Briem, Sigurður Guðmundsson, Leifur
Franzson. Lyflækninga- og rannsóknadeildir
Borgarspitalans.
Faraldsfræðilegar rannsóknir benda til þess að algengi