Læknablaðið - 15.12.1986, Blaðsíða 64

364
LÆKNABLAÐIÐ
The reduced pupil size in diabetics, recognized
manifestation of autonomic (sympathetic) nervous
involvement in diabetes, can thus be established in the
clinic environment with rather simple apparatus such as
that used in the present study.
TÍÐNI KRABBAMEINA í INSÚLÍNHÁÐUM
SYKURSJÚKUM OG NÁNUSTU ÆTTINGJUM
ÞEIRRA Á ÍSLANDI
Sveinn Guömundsson, Þórir Helgason, Hrafn Tulinius,
Helgi Sigvaldason. Göngudeild sykursjúkra
Landspítalanum, krabbameinsskrá Krabbameinsfélags
íslands.
Rannsóknir með markmið að kanna hvort tíðni
krabbameina meðal sykursjúkra sé með öðrum hætti en
búast má við eru fáar; ekki er tekið mið af ólíkum
orsökum insúlínháðrar (IDD, ketosisprone) sykursýki
og insúlínóháðrar sykursýki (NIDD, non-ketosis-prone)
og niðurstöður stangast á. Spurningin er áhugaverð því
í umhverfinu hafa fundist efnasambönd sem eru
diabetogen og jafnframt carcinogen, ásamt meintum
áhrifaþáttum sem gætu haft áhrif á tilurð insúlínháðrar
sykursýki og krabbameina svo sem erfðir og
ónæmisþættir.
í þessar rannsókn var tíðni krabbameina könnuð hjá:
1. einstaklingum með insúlínháða sykursýki.
2. nánustu (1. gráðu) ættingjum þeirra, þ.e. foreldrum,
systkinum og börnum.
Upplýsingar um nánustu ættingja var aflað hjá
sjúklingum sjálfum en persónuatriði voru síðan staðfest
og leiðrétt með aðstoð tölvu og tíðni krabbameina
könnuð hjá þessum einstaklingum á tímabilinu 1955 til
1985. Til grundvallar var lagður heildarfjöldi
insúlínháðra sykursjúkra á lífi í árslok 1979, alls 266
sykursjúkir og 2017 ættingjar þeirra, alls 2283
einstaklingar.
Heildarfjöldi krabbameina greind á árunum 1955 til
1985 var 117 krabbamein í 110 einstaklingum hjá
insúlínháðum 15 mein i 14 einstaklingum (5,3%) og hjá
ættingjum 102 mein í 96 einstaklingum (4,8%).
Bráðabirgðaniðurstöður benda til þess að:
1. tíðni krabbameina hjá insúlínháðum sykursjúkum og
nánustu ættingjum þeirra sé ekki önnur en vænta
má.
2. ekki sé munur á tíðni krabbameina hjá insúlínháðum
sykursjúkum og nánustu ættingjum þeirra.
3. taka þurfi tillit til aldursdreifingar hópanna við
samanburð þeirra og íslenska þýðisins.
4. ástæða sé til að fylgja þessum hópi eftir um lengri
tíma.
FRUMEINKENNI OG FARNAÐUR TUTTUGU
KVENNA MEÐ OFGNÓTT MJÓKLURHORMÓNS í
BLÓÐI FRÁ 1. APRÍL 1977 TIL 31. MARS 1986
Ingibjörg Hilmarsdóttir, Sigurður Þ. Guömundsson.
Lyflækningadeild Landspítalans.
Tuttugu konur með hyperprolactinemiu hafa verið til
umfjöllunar höfunda í níu ár hið lengsta og eitt ár hið
skemmsta.
Allar hafa verið meðhöndlaðar með dópamín móttækja
ergjum (agónistum) í mánuði til ár og verið í sértæku
eftirliti frá einu upp í níu ár. Aldursdreifing kvennanna
var 22-50 ár við fyrstu fundi.
Ástæður til mælingar mjólkurhormóns í blóði voru ein
eða fleiri neðantaldra:
1° ófrjósemi................................ 5 tilvik
2° ófrjósemi................................ 6 tilvik
2° tíðaleysi................................ 5 tilvik
Galactorrhea................................ 3 tilvik
Heilaæxlisteikn............................. 1 tilvik
Orsakir mjólkurhormónsaukans teljast vera:
1. Afleiðing p-pillu/hormónmeðferðar ... 8 tilvik
2. Prolactinoma skv. TS-mynd............ 9 tilvik
3. Erfið fæðing og eftirblæðing......... 1 tilvik
4. 1° Hypothyroidismus.................. 1 tilvik
5. Meningeoma suprasellaris op. seq..... 1 tilvik
Hæsta gildi prolactins mældist í 51 árs konu með 32ja
ára tíðaleysis-sögu, eða 580mcg/l. Meðalgildi alls
hópsins reyndist 118,2 ng/ml, 86,8 í lyfjatengda
hópnum og 102,1 ng/ml í sjúklingum með
prolactinoma.
Famaður 11 kvenna með 1° eða 2° ófrjósemi á
Parlódel/Methergólin/l-thyroxinmeðferð.
24 þunganir............................. 11 kvenna
15 lifandi börn (17)..................... 9 kvenna
2 fyrirburðir vanskapaðir............... 2 kvenna*)
3 fósturlát............................. 2 kvenna*)
1 utanlegsþykkt ......................... 1 konu*)
1 fóstureyðing........................... 1 konu
*) sömu konurnar.
Tíðartruflanir hvers konar bötnuðu á meðferð utan í
einu tilviki.
Galactroeehea minnkaði og hvarf í meirihluta tilvika á
meðferð.
Tumor-einkenni hurfu undra fljótt á médferð.
Gerð verður grein fyrir meðferð einstakra kvenna, um
magn og lengd meðferðar, sem og aukaverkana.
SAMANBURÐUR MILLI EINSTAKRA
SKJALDKIRTILSMÆLINGA
Kristinn Tómasson, Leifur Franzson, Gunnar
Sigurðsson. Lyflækninga- og rannsóknadeildir
Borgarspitalans.
í dag eru um sex hormónapróf sem mæla starfsemi
skjaldkirtils og eru notuð í einhverjum mæli (T4, T3,
FríttT4, FríttT4-index, FríttT3 og THS). Notkun þeirra
virðist oft ráðast af handahófi fremur en með tilliti til
þess hvers vegna rannsóknin er gerð. Athugun þessari er
fyrst og fremst ætlað að leiða í ljós vísbendingar um
innbyrðis tengsl mælinga á einstökum þáttum
skjaldkirtilshormóna og að athuga þau tilfelli með
TRH-prófi (TSH-örvunarpróO þar sem beinar
mælingar ná ekki að skýra starfsemi kirtilsins
nægjanlega.
í þessu skyni voru athugaðar í fyrsta lagi allar
skjaldkirtilsmælingar sem gerðar voru á
rannsóknarstofu Borgarspítalans um nokkurra vikna
skeið (alls 127). Þetta voru rannsóknir af sjúklingum þar