Læknablaðið - 15.05.1994, Blaðsíða 40

204
LÆKNABLAÐIÐ
að hauli, miðhlutaði maga, tók burt auga, og
stundaði auk þess sjúklinga sem myndu heyra
undir lyllækna nú.
Þetta var ekki vegna þess að efnivið
skorti, heldur skorti skilning á því, að þörf
væri sérhæfingar og átti það bæði við um
almenning og lækna. Hver læknir átti að geta
læknað öll mannanna mein.
Þó voru tvær undantekningar. Augnlæknir
hafði starfað í Reykjavík síðan 1894 og háls-
nef- og eyrnalæknir síðan 1910. Þessir læknar
þurftu líka að stunda almennar lækningar auk
sérgreinar sinnar.
Tekið var til að veita
sérfræðingsviðurkenningar 1923 og var það
fyrst í höndum Læknafélagsins, en fluttist brátt
til ráðherra þess sem fór með heilbrigðismál.
Þegar Almannatryggingar tóku til starfa 1936
máttu heimilislæknar leita til sérfræðinga með
sjúklinga sína ef þeim þótti nauðsyn til. Þó
var sá hængur á að ef kostnaður við tilvísanir
heimilislæknis varð meiri en 5% af fastagjaldi
til hans varð hann sjálfur að greiða það sem
fram yfir var. Þegar þessum takmörkunum var
létt af, var það fyrir atbeina leikmanns í stjórn
Sjúkrasamlags Reykjavíkur.
Frá 1908 til 1924 stundaði Guðmundur
Magnússon sex orþópedíska sjúklinga í
Landakoti, en Matthías Einarsson sem tók við
stjórn spítalans að Guðmundi látnum, hafði 25
slíka sjúklinga í spítalanum á árunum 1913 til
1940. Eru berklasjúklingar þeirra ekki taldir
þar með. Eftir að Ólaf Gunnarsson leið munu
ekki aðrir læknar hafa komið þar við sögu þar
til 1941.
Ekki mun hafa þótt þörf á því að búta niður
kírúrgíuna. Kírúrg átti að vera jafnfær til
alls, að leysa kind frá konu, taka magann úr
sjúklingi eða búa um brotið bein. Kírúrgar
litu það hornauga ef einhver dró í efa alveldi
þeirra. Og á fjórða tug aldarinnar talaði
Sauerbruch - þýski risinn í læknaheimi
meginlandsins - um Vollchirurg. Hann leit
smáum augum á þá menn, sem aðeins tókust á
við hluta af þeirri stóru grein.
E.A.V. Busch, upphafsmaður nevrókírúrgíu í
Danmörku sagði svo frá, að hann hefði verið
á læknaþingi á Þýskalandi rétt fyrir stríð.
Þar var meðal annars til uinræðu heilaæxli
og lagði hann frant árangur þeirra í Höfn frá
því að taugaskurðdeild var stofnuð þar 1934.
Höfðu þeir fengið 80% bata af aðgerðum
sfnum, en árangur þýskra á almennum
skurðdeildum hafði verið 20% og mælti hann
með að láta nevrókírúrga fjalla um þessa
kvilla.
Sauerbruch tók til máls og taldi almenna
kírúrga fullfæra að annast þessar aðgerðir.
Hafði Busch eftir honum: ” Uber uns
ist ein Schcitten gefallen, ein Schatten
aus dem Norden, der Bindestrichchirurg.
Wir Deutsche sind Vollchirurgen, keine
Bindestrichchirurgen. ”
Busch var frekar lágvaxinn, kvikur í
hreyfingum og snaggaralegur. Hann spratt
upp og sagði: "lch bin der Schatten aus dem
Norden” og hélt síðan áfram á þýsku sem
ekki var klassísk, en vel skiljanleg, og sagðist
ætla að spyrja þingheim einnar spurningar.
Hann sagðist ekki ætlast til að fundarmenn
svöruðu henni nema hver fyrir sig. Ef einhver
ykkar eða ykkur nákominn fengi slíkt æxli,
hvort munduð þið þá leita til Vollchirurg með
20% árangur eða Bindestrichchirurg með 80%
árangur.
Hann settist niður en yfir dundi lófatak, sem
hristi salinn.
Hann hafði gefið Sauerbruch ráðningu, sent
hann átti ekki að venjast, því þeir voru fáir
á Þýskalandi og kannske víðar, sem dirfðust