Læknablaðið - 15.05.1994, Blaðsíða 34

198
LÆKNABLAÐIÐ
Tafla VII. Logislísk aðhvatfsgreining (Log Likeiihood). Líkan I metur líkumar á því að vera í hópi slysaökumanna
eða í samanburðarhópnum, en líkan 2 líkumar á syfjuslysi meðal ökumanna.
B S.E. P
Líkan 1:
Kyn -0,77 0,19 <0,001
Aldursflokkur -0,45 0,06 <0,001
CAGE 0,15 0,07 0,02
km/ári 0,15 0,06 <0,01
Hrotur -0,11 0,05 <0,05
Dagsyfja 0,14 0,09 =0,14
Sofnar við stýrið 0,40 0,20 <0,05
Fasti (constant) 1,58 0,56
Líkan 2:
CAGE 0,34 0,12 <0,01
Sofnar við stýrið 0,63 0,32 =0,05
Fasti -2,91 0,462
Tafla VIII. Líkur þess i % að ökumaður hafi lent í umferðarslysi vegna svfju metið bieði eftir fjölda jákvœðra CAGE
svara og lilhneigingu lil að sofna við stýrið.
Tllhneiging til að sofna við stýrið
Sjaldnar en Einu sinni Oftar en
Fjöldi einu sinni til tvisvar þrisvar
jákvœðra GAGE svara Aldrei % í viku % í viku % f viku %
0 .......................................... 5 9 16 26
1 .......................................... 7 13 21 34
2 ......................................... 10 17 28 42
3 ......................................... 13 22 35 50
4 ......................................... 17 28 43 58
slysahópur eða samanburðarhópur í því
líkani sem notað var en fylgibreyturnar kyn,
aldursflokkur, hrotur, dagsyfja, saga um að
sofna næstum undir stýri, fjöldi jákvæðra
CAGE svara (0-4) og meðalvegalengd sem
ekin er árlega. Með eftirfarandi líkani er
unnt að reikna út líkurnar á því að vera
slysaökumaður.
l/l +e ^ast' + sluðu,l x + stu^u** x aldursflokkur
+ stuöull x hrotur + stuðull x dagsyfja o.s.frv.
Niðurstöður í töflu VII sýna vægi hvers þáttar
fyrir sig. Allar ofangreindar fylgibreytur
nema dagsyfja hafa tölfræðilega marktæka
þýðingu í ofangreindu líkani. Samkvæmt
ofangreindu líkani eru líkurnar á slysi meiri
hjá yngra en eldra fólki og meiri hjá körlum
en konum. Merki unr áfengissýki, nrikill
akstur og saga um að hafa verið næstum
sofnaður/sofnuð við stýrið auka líkurnar á
slysi. Hrotur hafa neikvætt forspárgildi það
er að segja auknum hrotum fylgja minni líkur
á að vera slysaökumaður.
Sams konar logistískri aðhvarfsgreiningu var
beitt á slysaökumannahópinn til þess að rneta
líkur þess að hafa lent í syfjuslysi. Aðeins
tvær fylgibreytur höfðu marktækt forspárgildi:
áfengisneysla (CAGE) og að sofna við stýrið.
Ofangreind jafna verður þá:
l/l+e ~* 1 2 3 4’91 + 0,34 x CAGE <0_4) + °’63 x sofna
við stýrið (0—3)
Ef reiknaðar eru líkurnar fyrir mismunandi
einstaklinga á að lenda í syfjuslysi þá sést
að þær eru aðeins 5% fyrir þá sem aldrei
segjast sofna við stýrið og svara engri
CAGE spurningu játandi (tafla VIII), en
fara upp í 57% hjá þeim sem svara öllum
áfengisspurningunum játandi og því að sofna
oft undir stýri. Fyrir þann sem hefur sögu til
dæmis um syfju við stýrið (n=4) en svarar
öllum áfengisspurningum neitandi eru líkurnar
á að hafa lent í syfjuslysi 26%. Líkurnar á
syfjuslysi eru þannig yfir 50% hjá þeim sem
hafa bæði rnerki áfengissýki og sögu um að
hafa nærri sofnað við stýrið (tafla VIII).
UMRÆÐA
Við völdum að kanna heilsufarslega
áhættuþætti meðal þeirra er lent höfðu í
umferðaróhappi 1989-1991 og bera saman