Læknablaðið - 15.05.1994, Blaðsíða 14

178
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80: 176-178
útiloka sjúkdóm í skjaldkirtli er freistandi
að álykta að í þeim tilvikum hefði ein
mæling verið nægjanleg, til dæmis TSH.
Vangaveltur sem þessar vekja reyndar upp
þá spurningu hvort ekki sé orðið tímabært
að læknar við almenn læknisstörf semji við
rannsóknarstofur um ákveðna nálgun þegar
um er að ræða útbreidda notkun prófa, í
flestum tilvikum væntanlega til þess að
útiloka sjúkdóm, samanber skjaldkirtilspróf
hjá heimilislæknum. Mætti þá hugsa sér
að oftast væri beðið um TSH eingöngu, en
starfsfólk rannsóknarstofu hefði fyrirmæli
um að mæla til viðbótar til dæmis FT4 falli
TSH mælingin utan viðmiðunarmarka. Slíkt
myndi í flestum tilvikum veita nægjanlegar
viðbótarupplýsingar og spara auk þess
sjúklingum aðra ferð til blóðtöku.
Ábendingar um úrbœtur
I meðfylgjandi töflu eru settar fram tillögur
undirritaðs að nálgun til frumgreiningar/
útilokunar skjaldkirtilssjúkdóma. Gert er
ráð fyrir að grunur um skjaldkirtilstruflun
sé annaðhvort lítill eða umtalsverður, en að
sjálfsögðu verða ekki dregin skörp skil þar á
milli. Tekið skal fram að skönnun skjaldkirtils
og mæling á upptöku geislajoðs eru ekki í
töflunni, enda eiga slíkar rannsóknir ekki
heima í frumkönnun á skjaldkirtilskvillum
heldur gegna þær hlutverki við sérstakar
aðstæður, svo sem mismunagreiningu
ofstarfsemi, mat á virkni hnúta og fleira.
Ari Jóhannesson
HEIMILDIR
1. Griner PF, Glaser TJ. Misuse of Laboratory Tests
and Diagnostic Procedures. N Engl J Med 1982; 307:
1336-9.
2. Rang M. The Ulysses syndrome. Can Med Assoc J
1972; 106: 122-3.
3. Kassirer JP. Our Stubbom Quest for Diagnostic
Certainty. A Cause of Excessive Testing. N Engl J
Med 1989; 320: 1489-91.