Læknablaðið - 15.12.1995, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
865
Tafla I. Fjöldi, kyn og aldur sjúklinga sem skornir voru upp
vegna þrengsla í ósœð.
Meðalaldur
Aðgerð Karlar Konur (bii)
Gegnum lífhimnu (transperitoneal) 16 10 60,3 (41-79)
Bak við lífhimnu (retroperitoneal) 10 11 63,4 (51-74)
eal). Á 13 árum, frá 1950, hafði hann fram-
kvæmt um 2000 aðgerðir á ósæð og farið bak
við lífhimnu hjá 500 sjúklingum (25%). í byrj-
un beitti hann þessari aðferð einungis hjá sjúk-
lingum sem hann taldi erfitt að skera í gegnum
lífhimnu, oftast vegna samvaxta í kviðarholi í
kjölfarfyrri aðgerða. Þessum sjúklingum vegn-
aði betur eftir aðgerð (1). í kjölfar þessa fóru
fleiri að beita þessari aðferð og birtu svipaðar
niðurstöður (2,3). Upphaflega var aðferðinni á
bak við lífhimnu aðallega beitt hjá sjúklingum
með æðaþrengsli en hún síður talin henta við
aðgerðir á ósæðargúl (aorta aneurysma).
Charles Rob framkvæmdi engu að síður fjölda
aðgerða á ósæðargúl með góðum árangri (1).
Síðari athuganir benda til að hún geti verið
fullt eins góð hjá þeim sjúklingum (2,4,5).
Helstu kostir aðgerðar bak við lífhimnu eru
taldir: Minna rask verður á kviðarholslíffær-
um, garnalömun eftir aðgerð stendur skemur,
minni samvextir verða og minna vökvatap út í
kviðarhol í og eftir aðgerð. Ofangreint getur
stytt sjúkrahúslegu (1,2,6). Þrátt fyrir þetta
tíðkast víðast hvar að skera miðlínuskurð
gegnum kviðarholið. Helstu ástæður þess eru
að skurðlæknar eru vanari þeirri aðferð og fæst
á þann veg betri yfirsýn yfir ósæð. Það sem
einkum mælir gegn því að fara bak við lífhimnu
er að erfiðara reynist að skoða og þreifa líffæri
kviðarhols með tilliti til annarra meinsemda
svo sem krabbameins. Talið hefur verið tækni-
lega erfiðara að fara bak við lífhimnu.
Á handlækningadeild Landspítalans var líf-
himna alltaf rofin við aðgerðir á ósæð kviðar-
hols fram til 1978. Frá þeim tíma hefur jöfnum
höndum verið beitt þessum tveimur aðgerðar-
leiðum. Eftir 10 ára reynslu þykir ástæða til að
gera samanburð á þeim.
Efniviður og aðferðir
Gerð var afturskyggn rannsókn á sjúklingum
sem skornir voru á Landspítala vegna þrengsla
í ósæð og grindarholsæðum á tímabilið 1979-
1989. Ekki voru teknir með sjúklingar með
ósæðargúl, þar sem þar var eingöngu farið í
gegnum lífhimnu í miðlínuskurði. Fjörutíu og
sjö sjúklingar gengust undir aðgerð, þar af 21
þar sem farið var bak við lífhimnu (hópur A),
en 26 sjúklingar þar sem farið var gegnum
kviðarholið (hópur B). Heldur fleiri karlar
gengust undir aðgerð eða 26 á móti 21 konu.
Meðalaldur var 63,4 í hópi A en 60,3 ár í hópi
B (tafla I). Tuttugu og átta sjúklingar höfðu
skert gönguþol en 19 höfðu stöðuga hvíldar-
verki eða yfirvofandi drep í ganglimum, sem
ábendingu fyrir aðgerð.
Tekin var saman tímalengd aðgerðar, blóð-
magn gefið vegna aðgerðar, lengd föstu eftir
aðgerð og legudagar frá aðgerð til útskriftar.
Skurðdauði taldist ef sjúklingur lést innan 30
daga frá aðgerð. Kannað var sérstaklega hvort
sjúklingar höfðu hjarta- og/eða lungnasjúkdóm
fyrir aðgerð.
Tölfræðilegur samanburður var gerður með
Fischers nákvæmnisprófi og Mann-Withney
prófi. Líkindi <0,05 voru talin tölfræðilega
marktæk.
Niðurstöður
Marktækur munur reyndist á aðgerðarlengd
sem var um það bil þrír tímar (miðgildi) hjá
hópi A en um fjórir tímar (miðgildi) hjá hópi B
(p<0,05). Ekki reyndist munur á blóðgjöf sem
var um sex einingar hjá hvorum hópi. Meðal-
lengd föstu eftir aðgerð var fjórir dagar í hópi
A en fimm dagar í hópi B (p<0,05). Legutími
var 11 dagar í hópi A á móti 15 dögum í hópi B
(ns). Fjórir sjúklingar úr hópi B létust en eng-
inn úr hópi Á (ns) (tafla II).
Tafla II. Aðgerdarlími, lengdföstu eftiraðgerð, legudagar ogskurðdauðisjúklinga sem skornir voru upp vegnaþrengsla íósœð.
Bak við lífhimnu Gegnum lífhimnu Líkindi
Aðgerðartími (mín) 185 (150-390) 247,5 (180-400) p=0,009
Fasta eftir aögerð (dagar) 4 (2-10) 5 (3-16) p=0,018
Legudagar 11 (8-180) 15 (4-400) p=0,147
Skurðdauði 0 4 p=0,117