Læknablaðið - 15.12.1995, Síða 39

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
871
ekki marktækur munur (kí-kvaðrat=0,02;
df=l; p=0,876).
(M) Megrun: Megrun reyndist ekki vera
mikið vandamál, einungis 11 einstaklingar ját-
uðu slíku, 3,6% kvenna og 1,4% karla og því
ekki marktækur munur á milli kynjanna (kí-
kvaðrat=l,68; df=l; p=0,195).
Tengsl annarra einkenna frá meltingarvegi vid
meintan IBS sjúkdóm:
Einstaklingar sem við skilgreindum með IBS
voru bornir saman við þá sem ekki virtust hafa
kvillann, með tilliti til annarra einkenna frá
meltingarvegi. Niðurstöður má sjá í töflu III og
mynd 5.
Öll 13 einkennin voru algengari hjá þeim
sem höfðu IBS en þeim sem ekki höfðu IBS.
Marktækur munur (tafla III) var á milli hóp-
anna hvað varðar sex einkenni, en þau eru;
(D) verkir ofanvert um kvið, (E) ógleði, (G)
uppþembutilfinning, (I) hægðatregða, (J)
verkjalaus niðurgangur og (L) vindgangur.
Sérstök athugun var gerð á meðaleinkenna-
fjölda hjá einstaklingum með og án IBS.
Meðaleinkennafjöldi var meiri hjá þeim sem
höfðu IBS eða2,93, en var 1,64 hjá einstakling-
um án IBS. Þetta gaf marktækan mun
(t=-7,92; df=398; p=0,000).
Umræða
Það er vandmeðfarið að gefa greininguna
IBS. Engin sérhæfð rannsókn er til sem sannar
tilvist kvillans. Rannsóknir, ef gerðar eru, eru
fyrst og fremst til að útiloka vefræna sjúkdóma
eins og bólgur eða æxli, en einkennum þeirra
svipar stundum til IBS einkenna. Greining á
IBS, sem er starfrænn kvilli, byggir því á hlut-
lægu eða klínísku mati læknisins, það er að
segja einkennum og einkennamynstri sjúk-
lingsins. Þegar svo er, er eðlilegt að fræðimenn
séu ekki á eitt sáttir um hvernig eigi að skil-
greina sjúkdóminn. í rannsóknum hefur aðal-
lega verið beitt tvenns konar aðferðafræði, það
er svokölluðum skilmerkjum Kruis (6) og
Mannings (5). Valið var að nota Mannings
skilmerki ekki síst í ljósi þess að sú aðferð
hentar betur til greiningar á IBS hjá ungu fólki
(7). Aðferðin er einnig talin henta betur á
sjúklinga utan spítala, ekki síst konur (7,8).
Segja má að Mannings greiningaraðferð sé sú
sem mestrar hylli nýtur meðal fræðimanna.
Greiningaraðferðin var niðurstaða af rann-
sókn á 15 hugsanlegum einkennum IBS og
Tafla III. Tengsl annarra einkennafrámeltingarvegi vid IBS.
Einkenni Án IBS Meö IBS P Samtals
Brjóstsviöi 19,7 25,2 0,197 21,8
Nábítur 6,4 9,9 0,203 7,8
Kyngingaröröugleikar 4,8 5,3 0,831 5,0
Verkir ofanvert í kviö 6,0 14,6 0,004 9,3
Ógleöi 8,8 23,8 0 14,5
Uppköst 1,6 2,6 0,47 2,0
Uppþemba 12,4 38,4 0 22,3
Garnagaul 52,2 55,0 0,592 53,3
Hægðatregöa 6,4 31,8 0 16,0
Verkjalaus niðurgangur 6,0 20,5 0 11,5
Blóö í hægöum 4,0 5,3 0,549 4,5
Vindgangur 33,7 55,6 0 42,0
Megrun 1,6 4,6 0,072 2,8
%
Mynd 5. Tengsl annarra einkenna frá meltingarvegi við IBS.
A=Brjóstsviði B=Nábítur C= Kyngingarörðugleikar
D=Verkir ofanvert t kvið E=Ógleði F=Uppköst G=Upp-
þemba H=Garnagaul I=Hœgðatregða J=Verkjalaus niður-
gangur K=Blóð í hœgðum L=Vindgangur M=Megrun
samanburði við einkenni sjúklinga með aðra
þekkta meltingarfærasjúkdóma. Þannig kom-
ust Manning og félagar að því að sex einkenni
voru mest áberandi fyrir IBS og aðgreindu IBS
frá öðrum sjúkdómum. Því fleiri af þessum sex
einkennum sem eru til staðar, þeim mun meiri
líkur eru á að sjúklingur sé með IBS, tvö eða
fleiri einkenni eru talin nægja til að staðfesta
greininguna.
I þessari könnun er niðurstaðan sú að tíðni
IBS meðal ungs fólks á íslandi virðist vera
mjög há (37,9%) eða um það bil tvöfalt hærri
en erlendis, þar sem talið er að 8-30% almenn-
ings séu með IBS (2,6). Skýring á þessum mun
liggur ekki í augum uppi en getur vart falist í