Læknablaðið - 15.11.1997, Blaðsíða 34

746
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
árum. Kemur þar greinilega í ljós að amoxicill-
íni var mest ávísað bæði árin. Hins vegar var
meiri notkun breiðvirkra sýklalyfja eins og am-
oxicillíns/klavúlansýru árið 1995 en 1990. Hlut-
fall erýtrómýcíns og súlfalyfja hefur minnkað.
Kannað var hve stóru hlutfalli lyfjanna var
ávísað af læknum Heilsugæslunnar í Garðabæ
og vaktlæknum á svæðinu á hvoru ári fyrir sig. I
ljós kom að hlutfallið var mjög svipað bæði
árin, árið 1990 var 74,8% ávísað af læknum
heilsugæslunnar en 79,7% árið 1995, afgangn-
um var ávísað af vaktlæknum svæðisins.
Umræða
Rannsókn okkar leiðir í ljós að tíðni bráðrar
miðeyrabólgu er há og virðist sem hún hafi
hækkað milli áranna 1990 og 1995, en fyrra árið
greindust 15% barnanna með þessa sýkingu en
22,4% seinna árið. Þessar tölur eru lægri en
komu fram í rannsókn sent gerð var í Borgar-
nesi á árunum 1988-1989 (1), en svipaðar og
fram hafa komið í ýmsum erlendum rannsókn-
um (3,13). Rannsóknin sýnir að bráð miðeyra-
bólga er algengust á öðru aldursári barnanna,
er það í samræmi við niðurstöður flestra ann-
arra rannsókna (3,4).
Ekki var unnt að kanna hvort meðferð hafði
átt sér stað annars staðar, svo sem á öðrum
heilsugæslustöðvum, sjúkrahúsum eða stofum
barnalækna. Ekki er hægt að útiloka að leitað
hafi verið á þessa staði með einhver börn úr
Garðabæ, en við teljum að slík tilvik hafi verið
fá vegna þess að í sjúkraskrá barnsins eru
skráðar greiningar sem koma frá öðrum aðila.
Það er því líklegt að fá tilvik geti leynst án
vitundar heilsugæslulæknanna, sem einnig
annast ungbarnaeftirlit stöðvarinnar.
Árstíðasveiflur eru þekktar í tíðni bráðrar
miðeyrabólgu, en þar sem rannsókn okkar nær
yfir heil ár, ættu slíkar sveiflur ekki að hafa
áhrif á niðurstöðurnar.
Rannsóknin beindist einkum að þeim börn-
um sem fengu sýklalyfjameðferð við bráðri
miðeyrabólgu. Ekki voru tekin með tilvik þar
sem læknirinn taldi rétt að bíða og sjá til. Hefð
er fyrir því á heilsugæslustöðinni að gefa ekki
greininguna bráð miðeyrabólga, sé um vægara
ástand að ræða sem ekki er talið krefjast með-
ferðar, heldur er beðið og séð til. Þeirri afstöðu
hefur vaxið fylgi. Rannsóknir hafa verið gerðar
á afleiðingum þess að meðhöndla ekki börn
með bráða miðeyrabólgu með sýklalyfjum
(5,14) og bendir margt til þess að sú venja fari
Fig. 1. Prevalence ofacute otitis media in children in Garda-
bœr 1990 and 1995.
Fig. 2. Prescriptions of antibiotics against acute otitis media in
children in Garðabœr 1990 and 1995.
vaxandi, einkum hjá börnum eldri en tveggja
ára.
Ávísanavenjur íslenskra heimilislækna á
sýklalyf hafa reynst breytilegar (15). Langal-
gengasta ástæða sýklalyfjanotkunar barna er
bráð miðeyrabólga. Rannsókn á íslenskum
börnum sýndi að í 70% tilvika var bráð mið-
eyrabólga ástæða fyrir notkun sýklalyfja (16).
Rannsóknin sýnir að amoxicillín er algeng-
asta lyfið sem læknarnir notuðu gegn bráðri
miðeyrabólgu bæði árin. Skoðanir hafa verið
nokkuð skiptar um hvaða lyf skuli valið fyrst
við þessar sýkingar og hafa Svíar lengst af mælt
með notkun penicillíns en notkun breiðvirkari
lyfja hefur verið algengari vestan hafs. Þessi
skoðanamunur hefur meðal annars byggst á
umræðu um hlutfall þeirra sýkla, sem þekktir
eru sent orsakavaldar, og þörf fyrir mismun-
andi breiða verkun lyfjanna. Hætta á ofnæmi
hefur haft áhrif, einnig verð og bragð lyfjanna
en ekki síst ógnvekjandi aukning ónæmis með-
al þeirra sýkla, sem valda bráðri miðeyrabólgu
(6,8,12,17-22).