Læknablaðið - 15.11.1997, Side 35

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
747
Ein af ástæðum fyrir hraðari útbreiðslu á
penicillín ónæmum pneumókokkum hér á
landi miðað við önnur Norðurlönd er talin vera
meiri notkun sýklalyfja, einkum breiðvirkra
sýklalyfja hér (9). Þessar staðreyndir komu af
stað víðtækri umræðu um skilmerki, greiningu
og æskilega meðferð á bráðri miðeyrabólgu.
Fræðsla var aukin bæði til lækna og almenn-
ings. Áróðurinn beindist bæði að lyfjavali og
því að draga úr notkun sýklalyfja.
Heilbrigðisyfirvöld beittu einnig verðstýr-
ingu til að draga úr notkun á sýklalyfjum og
með reglugerð árið 1991 var greiðsluþátttöku
Tryggingastofnunar ríkisins í sýklalyfjum hætt.
Verð sýklalyfja fór þar með að hafa áhrif á
lyfjaval. Rannsókn okkar sýnir að lyfjaval
læknanna er í samræmi við þær leiðbeiningar
sem fyrir lágu (9). Notkun amoxicillíns/klavúl-
ansýru jókst úr 1% í 20% á þessum fimm árum.
Má ætla að umræða um ónæma pneumókokka
hafi haft þar einhver áhrif.
Skýring á minni notkun erýtrómýcíns gæti
verið sú að í grein sem birtist 1993 er ekki mælt
með notkun þess vegna lélegs frásogs um melt-
ingarveginn og lítillar þéttni í ntiðeyra (9).
Einnig hefur notkun súlfa minnkað lítillega en
ritað hefur verið um trímetóprím-súlfa blönd-
una sem sjálfstæðan áhættuþátt fyrir uppkomu
ónæmra pneumókokkastofna (7). Pá er al-
gengi ofnæmis gegn súlfa vel þekkt, en hins
vegar eru súlfalyf ódýr.
Rannsóknin sem hér er greint frá sýnir að
bráð miðeyrabólga var algengari hjá drengjum
en stúlkum í flestum aldurshópum og eru þær
niðurstöður sambærilegar við bæði erlendar og
innlendar rannsóknir (4).
Niðurstaða okkar er sú að bráð miðeyra-
bólga sé algengt vandamál, einkum hjá smá-
börnum. Rétt greining og meðferð þeirra er
mjög mikilvæg, ofnotkun sýklalyfja getur
reynst mjög afdrifarík vegna vaxandi ónæmis.
Rannsókn okkar bendir til þess að sýklalyfja-
val lækna Heilsugæslunnar í Garðabæ sé sam-
kvæmt viðurkenndum leiðbeiningum.
Þakkir
Höfundar þakka Jóhanni Ág. Sigurðssyni
prófessor fyrir yfirlestur og gagnlegar ábend-
ingar.
HEIMILDIR
1. Bjarnason S, Friðriksson I. Benediktsson J. Tíðni bráðr-
ar miðeyrabólgu hjá börnum á svæði Heilsugæslustöðv-
arinnar Borgarnesi. Læknablaðið 1991; 77; 137-40.
2. Pétursson P. Heilsugæsla í Bolungarvík. Afrakstur sam-
skiptaskráningar 1983-1986. Reykjavík: Landlæknis-
embættið, 1988.
3. Howie V. Natural history of otitis media. Ann Otol Rhin
Lar 1975; 84: 67-73.
4. Paradise J. Otitis Media in Infants and Children. Pediat-
rics 1980; 65: 917-43.
5. Kaplan GJ, Fleshman JK, Bender TR. Long-term ef-
fects of otitis media. A ten year cohort study of Alaskan
Eskimo children. Pediatrics 1973; 52: 577-85.
6. Teele DW, Klein JO, Rosner BA. The greater Boston
otitis media studygroup. Epidemiology of otitis media
during the first seven years of life in children in greater
Boston: a prospective, cohort study. J Infect Dis 1989;
160: 83-4.
7. Kristinsson KG. Faraldsfræði penicillín ónæmra pneu-
mókokka. Læknablaðið 1996; 82: 9-19.
8. Pichichero ME. Assessing the treatment alternatives for
acute otitis media (published erratum appears in Pediatr
Infect Dis J 1994; 13: 488) (review). Pediatr Infect Dis J
1994; 13: S27-34.
9. Sigurðsson JÁ, Laxdal Þ, Kristinsson KG, Dagbjartsson
A, Guðnason t>, Stefánsson Ó, et al. Bráð miðeyrna-
bólga. Læknablaðið 1993; 79: 141-50.
10. Kristinsson KG, Hjálmarsdóttir M, Steingrímsson Ó.
Increasing penicillin resistance in pneumococci in Ice-
land. Lancet 1992; 339; 606-7.
11. Sigurðsson G, Magnússon G, Sigvaldason H, Tulinius
H, Einarsson I, Ólafsson Ó. Egilsstadir-projektet. Prob-
lemorienterad journal och individbaserat informations-
system för primárvárden. Stockholm: NOMESCO,
1979.
12. Erlendsdóttir H. Thoroddsen E, Stefánsson S, Gott-
freðsson M, Briem H, Guðmundsson S. Miðeyrnabólga,
orsakir og forspárgildi nefkoksræktunar. Læknablaðið
1991; 77: 13-8.
13. Teele D, Klein J, Rosner B. Epidemiology of otitis
media in children. Ann Otol Rhinol Laryngol 1980; 89:
5-6.
14. Fliss D, Leiberman A, Dagan R. Medical sequelac and
complications of acute otitis media. Pediatr Infect Dis J
1994; 13: S34-40.
15. Oddsson Á, Jónsson H. Magnússon G, Sigurðsson JÁ.
Ávísanir á sýklalyf. Könnun á ávísanavenjum heimilis-
lækna á sýklalyf á Suðurnesjum og í Hafnarfirði 1.-15.
apríl 1986. Læknablaðið 1989; 75: 91-4.
16. Arason V, Kristinsson KG, Sigurðsson JÁ, Stefánsdótt-
ir G, Mölstad S, Guðmundsson S. Do antimicrobials
increase the carriage rate of penicillin resistant pneumo-
cocci in children? Cross sectional prevalence study. Br
Med J 1996; 313: 387-91.
17. Berman S. Otitis media in children (review). New Engl J
Med 1995; 332: 1560-5.
18. Del Castillo F, Corretger JM, Medina J, Rosell J, Cruz
M. Acute otitis media in childhood: a study of 20,532
cases. Infection 1995; 23: S70-3.
19. Lehnert T. Acute otitis media in children. Role of anti-
biotic therapy. Can Fam Phys 1993 ; 39: 2157-62.
20. Neu H. Otitis media: antibiotic resistance of causative
pathogens and treatment alternatives. Pediatr Infect Dis
J 1995; 14: S51-6.
21. Rosenfeld RM, Vertrees JE, Carr J, Cipolle RJ, Udcn
DL, Giebink GS, et al. Clinical efficacy of antimicrobial
drugs for acute otitis media: metaanalysis of 5400 chil-
dren from thirty-three randomized trials. J Pediatr 1994;
124: 355-67.
22. Froom J, Culpepper L, Jakobs M, DeMelker RA,
Green LA. van Buchem L, et al. Antimicrobials for
acute otitis media? A review from the International
Primary Care Network. BMJ 1997; 315: 98—102.