Kjarninn - 12.12.2013, Blaðsíða 27

19/21 kjarninn SuðuR-afRÍKa
á mótmælendur með þeim afleiðingum að 69 létust og hátt
í 200 særðust. Margir virtust hafa verið skotnir í bakið á
hlaupum undan lögreglu.
Viðbrögðin létu ekki á sér standa og mótmæli, óeirðir
og verkföll gengu yfir gervalla Suður-Afríku næstu daga.
Alþjóðasamfélagið tók við sér og Sameinuðu þjóðirnar
fordæmdu atvikið, sem í dag er kallað fjöldamorðið í
Sharpeville. Í kjölfarið skipti Mandela um skoðun á bestu
aðferð til árangurs – vopnuð barátta við stjórnvöld væri
nauðsynleg. Hann stofnaði því „Umkhonto we Sizwe“
(Spjót þjóðarinnar), vopnaðan arm ANC, sem hóf langvinna
skemmdarverkaherferð gegn stjórnvöldum. Í kjölfar þessa
atburða voru bæði ANC og PAC voru bannaðir,
Mandela handtekinn vegna aðildar sinnar að
Spjóti þjóðarinnar og hann að lokum dæmdur
í lífstíðarfangelsi.
Fangelsisdvölin
En Mandela sat ekki eirðarlaus í fangelsi.
Hann barðist fyrir réttindum samfanga sinna
og lagði stund á frekara lögfræðinám. Þá fór
hann að læra tungumál hvíta minnihlutans og
fangavarða sinna, afrikaans, til þess að geta
átt við þá betri samskipti og vonandi einhvern
tímann sannfært þá um ágæti málstaðar síns.
Í upphafi níunda áratugarins jókst óróinn í
Suður-Afríku jafnt og þétt. Alþjóða samfélagið
varð enn háværara í kröfum sínum um að yfir-
völd ættu að leysa Mandela úr haldi og alþjóð-
legar fjármálastofnanir drógu úr eða hættu
alfarið fjárfestingum í landinu. Kreppan
var komin og árið 1985 settu stjórnvöld á neyðarlög til þess
að takast á við ítrekuð mótmæli og óeirðir meirihlutans.
Mandela fór þá sjálfur að leita funda við stjórnvöld og átti
hann þó nokkra leynifundi með þeim á meðan hann var enn
í fangelsi.
vendipunktar í lífi mandela
1918–2013
1918 fæðist í Mvezo-þorpi 18. júlí
1951 Kjörinn forseti ungmennadeildar afríska
þjóðarráðsins
1952 Kjörinn forseti þjóðarráðsins
1952 Opnar lögfræðistofu fyrir svarta með
Oliver Tambo
1960 fjöldamorðin í Sharpeville
1961 fer í felur og stofnar Spjót þjóðarinnar
1962 fimm ára fangelsisdómur fyrir ögranir og
að fara úr landi án vegabréfs
1964 Dæmdur í lífstíðarfangelsi og sendur á
Robben-eyju
1990 Látinn laus úr fangelsi af de Klerk
1993 Hlýtur friðarverðlaun Nóbels
1994 Verður forseti Suður-afríku
1999 Lætur af forsetaembætti
2013 andast í Jóhannesarborg 5. desember