Kjarninn - 12.12.2013, Blaðsíða 75

Deildu með
umheiminum
pistill
öryggi upplýsinga
Svana Helen Björnsdóttir skrifar um öryggi upplýsinga, en brátt eru 25 ár síðan fundin var
upp leið sem auðveldaði fólki að skiptast á skjölum á internetinu
B
rátt eru liðin 25 ár síðan Tim Berners-Lee hjá
rannsóknarstofnuninni CERN í Genf fann upp
leið sem einfaldaði mjög fyrir fólk að skiptast á
skjölum yfir internetið. Veraldarvefurinn byggist
á þessari tækni og hefur leitt til þjóðfélags-
breytinga sem engan óraði fyrir og eru stundum settar í
sama flokk og uppgötvun prentlistarinnar eða iðnbyltingin.
Er þetta enda oft nefnt upplýsingabyltingin. Með henni
eru dagleg samskipti heimshorna á milli orðin sjálfsagður
hlutur, fólk sækir sér upplýsingar um gervalla jarðarkúluna
þegar á þarf að halda og nýtur skemmtunar úr fjarlægum
heims álfum. Byltingin hefur breytt miklu í lífi einstaklinga
og fyrirtækja, flestu til batnaðar.
Byltingum fylgja þó ávallt miður æskilegar hliðar-
verkanir. Við Íslendingar urðum fyrir barðinu á einni slíkri
um síðustu mánaðamót þegar misindismaður úr óvæntri
átt réðst að vef Vodafone á Íslandi, stal þaðan viðkvæmum
persónuupplýsingum og kom í almenna dreifingu. Fórnar-
lömbin eru fyrirtækið Vodafone og viðskiptavinir þess en
hagnaður glæpamannsins í raun eingöngu sá að geta barið
sér á brjóst meðal sinna líka. Aðrir hafa
skömm á athæfinu. Almenningur á Íslandi
krefst í kjölfarið aukins öryggis og þess að
svona atburðir gerist ekki aftur.
Viðbrögð flestra ráðamanna voru í
samræmi við reynslu og tengd starfs-
umhverfi þeirra sjálfra. Þeir töldu svörin
liggja í stjórnkerfinu, efla skyldi eftir-
lit með upplýsinga öryggi sem flestra
þjónustu fyrirtækja. Hér er fullyrt að slíkar
ráðstafanir skila litlu. Aukið eftirlit getur
ekki tekist á við svo umfangsmikið og flókið
verkefni sem upplýsingaöryggi er. Það gerir lítið annað en að
veita falska öryggiskennd. Þó að eftirlitsaðilar séu skipaðir
hæfu og dugmiklu starfsfólki hafa þeir ekki roð við hinum
flókna og síbreytilega heimi upplýsingaöryggisins. Sömu
vandamálin er að finna hjá litlum þjóðum og stórum. Um-
fang verkefnanna er það sama. En hjá smærri þjóðum eins
og okkur Íslendingum er mannaflinn til að sinna þeim miklu
minni. Kostir til sérhæfingar eru takmarkaðir og efni til að
halda úti eftirlitsstofnunum eru mun lakari en meðal stærri
þjóða.
Hvernig er þá hægt að auka upplýsingaöryggi Íslendinga,
fyrirtækja og almennings?
Svarið felst í því að auka þekkingu og vitund og fylgja
stöðlum um öryggi upplýsinga. Almenningur þarf að læra
ábyrga hegðun á netinu, forðast gylliboð, fara ekki inn á
vafasamar vefsíður og hafa virka vörn – eldvegg – í tölvum
og/eða beini (e. router) sínum. Einnig þarf að hafa veiru-
varnir í góðu horfi með viðurkenndum varnarhugbúnaði.
Þráðlaus heimanet (WiFi) þarf að verja með WPA2-aðferðinni
(Wireless Protected Access), ekki dugir að nota WEP. Mikil-
væg lykilorð eins og þau sem notuð eru í heimabanka eiga að
vera flókin og búin til úr há- og lágstöfum, tölum og táknum.
Slík lykilorð ættu einnig að vera einstök, þ.e. fólk ætti að
forðast að nota sama lykilorðið í heimabanka og á öðrum
stöðum á netinu. Lykilorð þarf að geyma á öruggum stað og
alls ekki hafa þau á glámbekk.
Fyrirtæki sem fara með upplýsingar
almennings og þau sem vilja sem mest
upplýsingaöryggi þurfa að fylgja stöðlum
um upplýsingaöryggi. Þeir eru nokkrir, en sá
almennasti heitir ISO 27001 og er alþjóð legur
mælikvarði á hlítingu við öryggis kröfur.
Nokkur íslensk fyrirtæki eru vottuð um að
fullnægja ISO 27001 staðlinum. Að fylgja
slíkum staðli í einu og öllu getur ekki talist
skemmtileg vinna, en er ómaksins vert. Setja
þarf ýmiss konar reglur um umgengni og
hegðun starfsmanna og fylgja löngum lista
af öryggiskröfum. Beita þarf talsverðum aga
til að ná markmiðum staðalsins. Ávinningur-
inn er þó ótvírætt sá að öryggi upplýsinga
sem fyrirtæki er ábyrgt fyrir stóreykst og æðstu stjórnendur
þess njóta betri svefns. Samkvæmt staðlinum bera þeir
ábyrgð á öryggi upplýsinganna og geta ekki vísað henni frá
sér, á undirmenn sína eða verktaka.
Í upplýsingaheiminum er ekkert til sem heitir algert
öryggi – nema að vera ótengdur og fara þar með á mis við
öll þau gæði sem í boði eru. Þeir tengdu geta hins
vegar lágmarkað áhættuna með þeim aðferðum
sem nefndar hafa verið. Stjórnvöld munu ekki ná
tilætluðum árangri ef þau beina kröftum eða fjár-
munum í meira eftirlit, heldur með því að stuðla að
frekari menntun og upplýsingu á þessu sviði. Gott
dæmi um jákvæða aðgerð stjórnvalda er uppsetning
sérstaks viðbragðshóps, hins svonefnda CSIRT-hóps
(Computer Security Incident Response Team), sem
starfar undir umsjón Póst- og fjarskipta stofnunar.
Hópurinn safnar upplýsingum um ógnir og kemur
þeim á framfæri við rétta aðila. Hann hefur gott
samstarf við sambærilega hópa í nágranna-
löndunum. Að lokum skal bent á góða vefsíðu um
upplýsingaöryggi, www.netoryggi.is, sem Póst- og
fjarskiptastofnun heldur úti. Þar er að finna mörg
heilræði sem stuðla að auknu upplýsingaöryggi.
„Stjórnvöld munu
ekki ná til ætluðum
árangri ef þau
beina kröftum eða
fjármunum í meira
eftir lit, heldur með
því að stuðla að
frekari menntun
og upplýsingu á
þessu sviði.“
um höFunDinn
Svana Helen
Björnsdóttir
Svana Helen
er rafmagns-
verkfræðingur og
sérfræðingur í
tölvuöryggismálum
og áhættustjórnun.
45/45 kjarninn piSTiLL
„Aukið eftirlit getur
ekki tekist á við svo
umfangsmikið og
flókið verkefni sem
upplýsingaöryggi er.
Það gerir lítið annað
en að veita falska
öryggiskennd.“