Búskapur hins opinbera 1994-1995 - 01.04.1996, Side 34

milli tryggingaraðila en aftur minni samkeppni milli framleiðenda. Þá er stjómunar-
kostnaður lægri en í endurgreiðslukerfi.
Mynd 8.5 Frjálst samningskerfi.
1.2.1.5 Þvingad samningskerfi
í þessu kerfi er um opinbera skyldutryggingu tengda tekjum að ræða eða jafnvel
aðra tegund skattlagningar. Megineinkenni þessa kerfis er að þriðji aðilinn - opinberir
aðilar - gera samninga við óháða framleiðendur. Fjármögnun og framleiðsla heil-
brigðisþjónustunnar er með öðrum orðum aðskilin. Valfrelsi neytandans getur orðið
meira í þessu kerfi en í frjálsu samningskerfi, en það getur hins vegar leitt til þess að
þriðji aðilinn verður aðeins léttvægur greiðandi af heilbrigðisþjónustu en ekki virkur
samningsaðili að kaupum á þjónustu. Afleiðingin getur orðið að eftirspum neytendans
snýst fyrst og fremst um magn og gæði en ekki um verð.
Mynd 8.6. Þvingað samningskerfi.
í þessu kerfi er yfirleitt ekki um val á tryggingaraðila að ræða. Það getur hins vegar
ýtt undir hagkvæmni í rekstri sé samningum milli greiðanda og framleiðenda með
tilskyldum hætti. Þvingun kerfisins gefur fullun aðgang að heilbrigðisþjónustu og
skapar jöfnuð. Þetta kerfi er einkennandi fýrir heilbrigðiskerfi allmargra ríkja nú.
1.2.16 Friálst samþætt kerfi
Um samþætt kerfi er að ræða þegar sami aðili (einka eða opinber) býður bæði heil-
brigðistryggingu og heilbrigðisþjónustu. Slíkt kerfi er frjálst þegar neytandinn getur
valið á milli tryggingaraðila sem keppa sín á milli. Tryggingaraðilinn hefur hins vegar
32