Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Page 6

ist ekki vilja, að listin fylgi þróun
tímans. Listamennirnir eiga að standa
í þeim gamla, gróna jarðvegi eins og
prestur í frosinni hempu.
— Hvaða áhrif hefur það á þig að
vera skammaður fyrir vcrk þín?
— Ég held það sé bara gott. Mað-
ur verður ákveðnari, og það örvar
mann til sjálfstæðis.
— En skammirnar kunna að liafa
áhrif á almenningsálitið?
— Ég veit það ekki. Útlendir mynd-
iiöggvarar, sem komið hafa til mín,
sjá, að ég hef aldrei haft pantanir.
Ef ég hefði ekki haft listamanna-
styrk, hefði ég aldrei getað lifað. Ég
lít ekki á listamannastyrki sem verð-
laun, heldur sjálfsögð og nauðsynleg
laun listamanna til þess að lifa af.
I sambandi við kjör listamanna
ætti ég kannske að taka fram, að ég
tel höggmyndalist miklu þjóðfélags-
legri en t. d. bókmenntir eða málara-
list. List myndhöggvarans er meira
opinber. Verk hans eru unnin til þess
að vera sett upp úti fyrir almenning í
garða eða á opin svæði. Það hefur eng-
inn einstaklingur efni á að kaupa
höggmyndir, ncma þá örfáir auð-
menn. Hins vegar geta flestir keypt
bækur og málverk. Þess vegna verða
ráðandi menn að skilja, að höggmynd-
ir verða að vera eign bæjarfélaga eða
þjóða. Höggmyndalistin verður að
vera opinber list og bæjarfélög eða
ríki að kaupa verk myndhöggvaranna,
J)ví að einstaklingar hafa ekki efni á
að kaupa þau.
Aðstaða okkar myndhöggvara er
heldur ekki sambærileg við tónskálda.
íiins og ég sagði, hef ég aldrei unnið
myndir mínar eftir pöntun. Ég set
þær bara hér út í garðinn, þar sem
allir geta séð þær. Og ekki get ég far-
ið að innheimta brot úr eyri, þó að
Jón Leifs gangi um götuna og snúi
sér við til þess að líta á þær.
— En væri æskilegra fyrir mynd-
höggvara að hafa ávallt nægar pant-
anir til þess að vinna eftir?
— Pöntun er góð, ef sá. sem pantar,
skilur, að listamaðurinn verður að
vinna verk sitt af lífi og sál. En hætt-
an er alltaf sú, að menn vinni til þess
að taka á móti peningum. en ekki af
innri þörf. Þess vegna er viss plús við
það að vinna án allra pantana.
Margt af því, sem pantað hefur ver-
ið, er heldur ekki alls kostar vel
heppnað. Það fæst áreiðanlega betri
list með því, að listamaðurinn vinni
frjáls að verkefni sínu.
En það er mín skoðun, að það þurfi
að rita meira þjúðfélagslega um listir
en gert hefur verið til þessa. Þó er nú
að vakna hreyfing fyrir því, að hið
opinbera sinni þessum málum meira
eftirleiðis en hingað til.
— Hvenær byrjaðir þú að fást við
höggmyndalist?
—■ Ég byrjaði sem barn. Við vor-
um allir smiðir bræðurnir sjö. Auðvit-
að var ekki um annað hugsað en ég
yrði bóndi. En ég var með sjón-
galla, augnskekkju, svo að ég sá illa
frá mér og gat ekki þekkt nokkra
kind. Nú — mig langaði til að fara
og læra eitthvað. Ekki hafði ég kjark
til að ræða um það við föður minn,
svo að ég fór til móður minn-
ar og trúði henni fyrir þessu. Þá var
talað um tréskurð. Ekki var það
meira. Hún vakti máls á þessu
4
DAGSKRA