Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Page 39

St. Pétursborg fyrir stríðið. Rauðir dreglar
Imldu stigana. A stigapöllunum risu hamtroðn-
ir birnir upp á afturlappirnar. I gínandi kjafti
Jicirra logaði á kristallömpum.
Bendersky-hjónin áttu heima á annarri hæð.
Brjóstamikil þjónustustúlka með hvítan kappa
á höfði lauk upp dyrunum. Hún bauð mér inn
í setustofu, sem skreytt var í gömlum, slav-
neskum stíl. Bláleit málverk eftir Roerick af
forsögulegum skrímslum héngu á veggjum.
Fornar helgimyndir á stöplum stóðu í hom-
unum.
Þcssi brjóstamikla þjónustustúlka var létt-
stíg og tíguleg í fasi. Hún var aðdáanlega vel
vaxin, nærsýn og fremur hrokafull. Niðurbæld-
ur losti varð lesinn úr augum hennar. Hún var
scin í svifum. Ég ímyndaði mér, að hún væri
því atgangsharðari ! ástaratlotum. Glitofið
tjaldið í dyragættinni sviptist til, og svart-
liærð kona, þrútin um augu, með hvelfd-
an barm gekk inn í herbergið. Ég sá í sjón-
hending, að Raísa Bendersky var ein af þessum
töfrandi Gyðingakonum, sem upprunnar eru frá
Kiev og Poltava, frá hinum auðugu bæjum
sléttunnar, þar sem gróa valhnotutré og akasí-
ur. Peningunum, sem slyngir eiginmennirnir
vinna sér inn, breyta þær í ljósrauð fitulög
utan á kroppnum, hnakkaspik og ávalar herð-
ar. Syfjuleg og slóttug bros þessara kvenna eru
nóg til þess að gera setuliðsforingjana frávita.
Hún virtist enga stjórn hafa á mjaðmahrevf-
ingum sínum, þegar hún fór út úr herberginu
og kom aftur með þýðinguna á „Ungfrú Herri-
ct“. Við skjótan yfirlestur varð mér ljóst, að í
þýðingunni eimdi ekki vitund eftir af frjálsleg-
um stílblæ Maupassants, ilmurinn var horfinn.
Raísa Bendersky gat ekki með nokkru móti
skrifað rétt mál og nákvæmt, og afleiðingin
varð sú, að allt varð lífvana og laust í reipun-
um í höndum hennar. Þannig skrifuðu Gyð-
ingar rússnesku í gamla daga.
I‘.g hafði handritið heim með mér og böðl-
aðist gegnum það uppi á háalofti hjá Kazant-
sev, meðan félagar mínir sváfu í kringum mig.
I-g varði nóttinni til þess að feta mig gegnum
myrkviðinn, sem stílmáti hennar var. Það var
ekki eins leiðinleg vinna og mönnum gæti virzt.
Sctning, sem komin er á blað, er vel og illa
skrifuð í scnn. Galdurinn er sá að hnika við
orðunum, oft er breytingin svo smávægileg, að
vart cr hægt að greina hana. Þú verður að
halda stílvopninu á lofti og getur ekki skotið
nema einu sinni, ekki tvisvar.
Næsta morgun skilaði ég handritinu leið-
réttu. Raísa hafði ekki logið að mér, þegar
hún lýsti því yfir, að Maupassant væri eina
þrá Iífs hennar. Hún sat hreyfingarlaus með
spenntar greipar, meðan ég las. Fölvi færðist
um ennið, og snúran, sem lá milli reyrðra brjóst-
anna, bifaðist eftir andardrætti hennar.
„Hvernig fórstu að þessu?“
Ég fór að tala um stíl, um herskara orðanna,
um stríð orðanna, þar sem beita má vopnum
af ýmsu tæi. Ekkert lagvopn gæti hitt í hjarta-
stað af þvílíku afli sem rétt orð á réttum stað.
Hún drúpti höfði, meðan hún hlustaði, málað-
ar varirnar hálfopnar. Það var dökkur gljái á
sléttkembdu hárinu, sem var skipt í miðju og
var líkast tilbúnu leðri að áferð. Hún stóð
gleitt á mjúku teppinu, sterklegir, hoídugir
kálfar og þröngir sokkar.
Þjónustustúlkan, sem kom inn rétt í þessu,
Ieit undan, í augnaráði hennar var sama
hungrið og ófullnægjan og áður, hún var að
færa okkur morgunverð.
Skærir sólgeislarnir léku á litsnauðu og loðnu
gólfteppinu. Ritsafn Maupassants, tuttugu og
níu bindi, stóð á bókahillu yfir skrifborðinu.
Hvikulir sólgeislafingur fitluðu við bókakilina
— mikilfenglegt grafhýsi mannlegs hjarta.
Okkur var borið kaffi í bláum bollum og
tókum til við að þýða „Idyl“. Allir muna
eftir þessari sögu um hungraða trésmiðinn
unga, sem saug brjóstin á stórvaxinni barns-
móðurinni til þess áð losa hana við mjólkina,
sem þrúgaði hana. Þetta gerðist í járnbrautar-
lest milli Nice og Marseille, um hádegi heitan
dag, í landi rósa, í föðurlandi rúsanna, þar
scm rósabeðin ganga allt til sjávar.
Ég hafði fengið tuttugu og fimm rúblur fyr-
irfram, þegar ég fór frá Bendersky. Ég stofnaði
til veizlu, og lýðurinn varð dauðadrukkinn.
Milli þess sem við hvolfdum í okkur úr staup-
unum, hámuðum við í okkur kavíar og tókum
D A G S K R A
37