Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Page 42

máli, sem ég bjó mér til jafnóðum. Þokan
grúfði sig yfir borgina, svo að rétt glórði f
Ijósin í röð meðfram götunum.
Kazantsev var sofnaður, þegar ég kom
lieim. Hann sat uppi í stól og svaf, teygði
frá sér granna fótleggina, klæddur flókaskóm.
Hýjungurinn á höfðinu var úfinn. Hann hafði
sofnað við eldavélina með Don Quixote á
bnjánum, útgáfu frá 1624. A titilblaði bókar-
innar var tileinkun til hertogans af Broglie.
Eg smaug hljóðlega upp í rúm til að vekja
ekki Kazantsev, færði lampann að rúmstokkn-
um og fór að lesa ævisögu Maupassants cftir
Edouard Maynial.
Kazantscv bærði varirnar, liöfuðið seig nið-
ur á bringu.
Þessa nótt varð ég þess vísari af Edouard
Maynial, að Maupassant væri fæddur árið
1850, sonur góðborgara í Normandí og Laure
Lepoiteven, frænku Flauberts. Hann var
tuttugu og fimm ára að aldri, þegar hann
fór að þjást af meðfæddri sárasótt. Hann
varðist sjúkdóminum lengi vel með lífsgleði
sinni og afkastasemi. í fyrstu kvaldist hann
af höfuðverk og ímyndunarveiki. Þá fór sjón-
in að daprast. Hann fór að tortryggja alla,
varð ófélagslyndur og nöldursgjarn. Hann
barðist af heift, þeyttist um Miðjarðarhafið
á lystiskútu, flýði til Túnis, Marocco og Mið-
Afríku . . . og skrifaði einsog hann ætti Iífið
að lcysa. Hann öðlaðist frægð og skar sig á
háls fertugur að aldri; hann missti ókjörin af
blóði, en lifði þó af. Þá var hann lokaður inni
á geðveikrahæli. Þar skreið hann um gólfið á
höndum og fótum og hámaði í sig sinn eigin
saur. Skýrslu sjúkrahússins lauk með þessum
orðum: Monsieur Maupassant va s’animaliser.
Hann dó fjörutíu og tvcggja ára að aldri;
inóðir hans lifði hann.
Ég las bókina á enda og reis úr rekkju. Þok-
an hafði þrýst sér að gluggarúðunum, vcröldin
var hulin sjónum mínum. Ég fann hjartað
herpast saman, einsog fyrirboði djúps sann-
leika hefði snortið mig léttum fingrum.
Jökull Jakobsson þýddi.
ISAAK EMANÚILOVITSJ BABEL var Rússi af GyÖingaœttum, fœddur í Odessa 1894.
Ilann fékk ungur mikinn áhuga á frönskum bókmenntum, og ritaði fyrstu sögur sínar á frönsku.
Maxim Gorki kom fyrstur sögum hans á framfæri. Babel var fylgismaður rússneska kommún-
istaflokksins og barðist í riddaraliði Búdjonnys í PóUandi 1921—22. Síðar lcnti Babel í ónáð
flokksins, var fangelsaður 1937 og lézt í fangelsi 1939 eða 1940.
Meðal helztu verka Babels má telja Odesskije rasskazy (.Sögur frá Odessa), Konarmija (Ridd-
araliðið), Blúzjdajústsjíje zvezdy (Rcikandi sljörnur), Jevrejskíje rasskazy (Gyðingasögur) og
leikritin Zakat (Sólarlag) og María.
Frœgastur er Babel fyrir sögur sínar af lífi Gyðinga í Odessa og af riddaraliði Rauða
hersins.
Siðan Babel fcll í ónáð kommúnislaflokksins, hafa beekur hans verið bannaðar í Rússlandi,
og farast Ilja Ehrcnburg svo orð um hann í grein, sem birtist í Tímariti Máls og menningat í
desember s.
„Rétt er það, að rit Babels komu ekki út í tvo áralugi .... Orlög Babels voru sorgleg;
litilfjörlegir menn rcegðu hann og eyðilögðu. Rit hans munu koma fljótlega út á nýjan leik, og
hver, sem les þau, mun finna, hversu nátengdur þessi rithöfundur var sovézkri lífsskoðun; það
er ekki rétt að setja hann upp sem andstæðu annarra sovézkra höfunda."
40
DAGSKRÁ