Fréttatíminn - 06.06.2014, Blaðsíða 44

M argrét Gauja Magnúsdótt-ir, bæjarfulltrúi og kenn-ari í Hafnarfirði, segir
það engin geimvísindi að minnka
notkun á plastumbúðum. Fyrr á
árinu stofnaði hún Facebook-síð-
una Bylting gegn umbúðum eftir
að henni blöskraði hversu miklar
plastumbúðir voru utan um eina os-
taslaufu. Fylgjendur síðunnar eru
nú á tíunda þúsund. „Ef allir myndu
taka sig saman og vera duglegir að
minnka notkun á plastumbúðum
myndum við taka risastórt skref og
draga úr urðun og rusli í umhverf-
inu okkar,“ segir hún.
Ætli fólk sér að minnka ruslið á
heimilinu og stuðla að minni notkun
á plasti segir Margrét gott að byrja
á því að kynna sér hvar grenndar-
stöðvar séu. Á höfuðborgarsvæð-
inu er hægt að nálgast þær upplýs-
ingar á heimasíðu Sorpu. „Ef engin
grenndarstöð er nálægt er um að
gera að þrýsta á bæjaryfirvöld að fá
slíka. Núna eru víða plast- og papp-
írsgámar og vonandi er ekki langt í
að það komi einnig glergámar.“
Hún segir gott að safna saman
öllu plasti sem ekki er hægt að fá
skilagjald af, eins og til dæmis djús-
flöskum, brúsum af uppþvottalegi
og sjampói og fara með í gáma og
eins með allan pappír í pappírs-
gáma. „Þegar fólk byrjar á þessu sér
það oft að það þarf ekki alla þessa
plastpoka undir ruslið sitt.“
Plast þúsund ár að brotna niður
Margrét reynir að nota alltaf fjöl-
nota poka undir vörur þegar hún
kaupir inn. „Það tekur smá tíma að
venjast því og ég hef lært af reynsl-
unni að það er mjög gott að geyma
fjölnota poka úti í bíl svo maður
átti sig ekki á því í búðinni að vera
ekki með neinn poka og kaupi þá
plastpoka.“ Hún segir ýmsa fallega
fjölnota poka til í heilsubúðum og
víðar. Mun umhverfisvænna er að
nota maíspoka undir heimilissorp-
ið því þeir brotna niður á nokkrum
mánuðum en plastpoki getur verið
þúsund ár að brotna niður.
Ekkert plast utan um ávexti
Þegar Margrét kaupir ávexti og
grænmeti setur hún ekki hverja
tegund í plastpoka, eins og gert er
ráð fyrir í flestum verslunum. „Ég
hafna orðið plasti mjög grimmt og
set ávexti og grænmeti í körfuna og
svo á afgreiðslukassann. Það eru
líka til sniðug net undir ávexti og
grænmeti,“ segir hún.
Meðvitaðir neytendur
Margrét hvetur fólk til að taka sín
eigin ílát með sér, til dæmis þegar
verslað er úr kjötborði og segir af-
greiðslufólk almennt taka því vel.
Þróunin hafi líka verið á þann veg
að verslanir bjóði viðskiptavinum
upp á að koma með sínar eigin um-
búðir.
Oft eru litlar vörur í stórum plast-
umbúðum og segir Margrét mikil-
vægt að fólk skoði úrvalið betur.
Til dæmis fylgi því yfirleitt mun
minna plast að kaupa hamborgara
og hamborgarabrauð í sitt hvoru
lagi. „Síðast en ekki síst þarf fólk
að vera meðvitað og segja nei takk
þegar plastið er of mikið. Til dæmis
í bakaríum þegar hvert stykki er
sett í sér poka. Þá er kjörið að biðja
um að allt sé sett í sama pokann eða
jafnvel ekki í poka.“
Dagný Hulda Erlendsdóttir
dagnyhulda@frettatiminn.is
44 grænn lífsstíll Helgin 6.-8. júní 2014
Með því að endurnýta lífrænan úr-
gang getur fólk búið til sinn eiginn
áburð sem kallast molta. Í jarðgerð-
arkassa fara þau lífrænu efni sem til
falla í garðinum, eins og til dæmis
gras, greinar, afklippur plantna
og ýmislegt úr eldhúsinu eins og
afgangar af grænmeti, brauð, kaffi-
korgur, te og þess háttar.
Að sögn Agnesar Gunnarsdóttur,
framkvæmdastjóra
sölu– og markaðs-
sviðs hjá Íslenska
gámafélaginu, er
molta mjög góður
jarðvegsbætir og
áburður. „Hún er
rík af næringar-
efnum sem eru
lengi að losna
út í jarðveg-
inn og veitir
því plöntum
áburð í nokk-
ur ár. Þegar
moltan er til-
búin er gott
að blanda
henni við
jarðveg-
inn, undir
plöntur, við
plöntur eða
sem yfirlag
í trjábeð,“
segir hún.
Hvernig
vitum við
hvenær molt-
an er tilbúin?
„Það tekur
átta til tíu mánuði
fyrir fullþroskaða moltu að verða
til og yfirleitt er nóg að fylgjast vel
með henni, þreifa á henni og finna
lyktina til þess að komast að því
hvort hún er tilbúin. Tilbúin molta
er kornótt og dökk að lit og lík mold
að viðkomu, lykt og útliti.“
Allar nánari upplýsingar má
nálgast á síðunni www.gamur.is og í
síma 577 5757.
Jarðgerum lífrænan úrgang
Hægt er að búa til moltu úr ýmsum úrgangi sem til fellur í garðinum og eldhúsinu.
Úr verður hin besta mold fyrir plöntur og tré.
Moltan
myndast við
niðurbrot.
Molta er
jarðvegur
myndaður með
niðurbroti líf-
ræns úrgangs
við loftháðar
aðstæður, þar
sem hitakærar
örverur melta
úrganginn
svo úr verður
moldarkenndur
massi.
KYNNING
Agnes Gunnars-
dóttir er fram-
kvæmdastjóri
sölu- markaðs-
sviðs hjá Íslenska
gámafélaginu.
Í mo
ltuge
rðar
íláti
má b
úa ti
l
sína
eigi
n gr
óður
mold
. Ílát
ið
verð
ur á
sérs
töku
tilbo
ði til

23. j
úní á
19.9
00 k
rónu
r
Ég hafna orðið plasti
mjög grimmt og set
ávexti og grænmeti í
körfuna og svo á af-
greiðslukassann.
Engin geimvísindi að
minnka plastnotkun
Margrét Gauja Magnúsdóttir reynir að sleppa því að nota óþarfa plast og segir það alls ekki vera
flókið. Hún hvetur fólk til að taka með sér fjölnotapoka í verslunarleiðangurinn, ílát fyrir kjöt og
fisk og sömuleiðis að setja ekki hverja tegund af ávöxtum og grænmeti í plastpoka.
Margrét Gauja
stofnaði síðuna
Bylting gegn
umbúðum í vor
og eru fylgj-
endur síðunnar
nú á tíunda þús-
und. Hún segir
það taka smá
tíma að venjast
því að nota
fjölnotapoka
þegar keypt er
inn og ráðleggur
þeim sem fara
á bíl í búðina að
hafa alltaf slíkan
poka tiltækan
í bílnum. Ljós-
mynd/Hari
S amtökin Vakandi bjóða veitingahúsum upp á svokallaðan „Goodie
Bag“ svo gestir geti tekið mat-
arafganga með sér heim. Rakel
Garðarsdóttir hjá Vakandi seg-
ir það eiga að vera eðlilegasta
mál að gestir kaffi- og veitinga-
húsa taki matarafganga með
sér heim. „Hugmyndin með
pokunum er að það verði ekki
lengur feimnismál að taka mat
með sér heim. Fólk er búið að
borga fyrir hann og það er hið
versta mál að sóa mat,“ segir
hún.
Markmið samtakanna Vak-
andi er að minnka matarsóun
og eru pokarnir liður í því.
„Það er ótrúlegt hvað við hend-
um mikið af mat. Það er að öllu
leyti mjög slæmt; bæði fyrir
budduna og umhverfið. Úti í
heimi er svo fólk sem sveltur.
Talið er að þrjátíu prósent alls
matar í heiminum sé sóað sem
er óásættanlegt.“
Í haust verður ráðstefnan
Zero Waste haldin á Íslandi í
Matarafgangar
með heim af
veitingastöðum
Samtökin Vakandi bjóða
veitingastöðum upp á
poka svo gestir geti tekið
mat með sér heim. Hug-
myndin er að ekki verði
lengur feimnismál að taka
mat með sér heim og að
sama skapi að minnka
matarsóun. Selina Juul,
danskur frumkvöðull,
kemur til landsins í haust
og tekur þátt í ráðstefnu
um matarsóun.
samvinnu Vakandi, Landverndar
og Kvenfélagasambands Íslands.
Á ráðstefnunni mun Selina Juul
halda fyrirlestur en í fyrra hlaut
hún umhverfisverðlaun Norður-
landaráðs fyrir störf sín fyrir
dönsku samtökin Stop Spild Af
Mad. Samtökin stofnaði Sel-
ina árið 2008 og hafa þau haft
mikil áhrif. Pokarnir sem Vakandi
býður nú veitingahúsum koma frá
dönsku samtökunum en þau gefa
dönskum veitingahúsum slíka
poka. Pokarnir kosta ekki neitt og
geta áhugasamir pantað þá á Fa-
cebook-síðu samtakanna Vakandi.
Þar er einnig að finna ýmsan fróð-
leik og skemmtileg ráð til að nýta
matinn sem best.
Samtökin Vakandi bjóða kaffi- og
veitingastöðum poka svo gestir geti á
auðveldan hátt tekið mat með sér heim.
Rakel Garðars-
dóttir hjá
samtökunum
Vakandi.