Sveitarstjórnarmál - 01.04.1973, Síða 27

er hægt að komast hjá, atriði, sem gera það að
verkum, að álitið er rétt að breyta verkgrund-
vellinum. Breytir það engu í þessu sambandi,
hvort verkið er unnið a£ eigin starfsmönnum eða
samkvæmt útboði; slíkar breytingar getur þurft
að gera. En þessar breytingar eru allt annars
eðlis en þær breytingar, sem verða vegna breyt-
inga á verðgildi krónunnar. Ég tel, að mjög
mikilvægt sé fyrir allar sveitarstjórnir, sem eiga
erfitt með að gera sér grein fyrir því, hvernig á
því stendur, að kostnaður hefur farið fram úr
áætlun, að halda þessum tveimur atriðum mjög
vel aðgreindum, annars vegar breytingum vegna
krónubreytinga og hins vegar breytingum á
verkinu. Kostnaðaráætlun fer í rauninni ekki
úr böndum, þótt greiða verði fyrir verðbreyt-
ingar; þær eru þess eðlis, að enginn hönnuð-
ur eða verkkaupi getur ráðið við þær. Breyt-
ist kostnaður hins vegar verulega, án þess að
verðbreytingar valdi, þá er farið fram úr á-
ætlun eða verið undir áætlun. Annað er raun-
verulega óraunhæft.
Ég vil í lok þessa þáttar leggja áherzlu á það,
að engu minni vandvirkni Jiarf að beita við und-
irbúning framkvæmda, Jtótt Jrær séu unnar af
eigin vinnuhópum, en Jjó að Jtær séu boðnar
út. Ákvarðanirnar, sem taka Jtarf, áður en fram-
kvæmdir hefjast, eru sama eðlis, hvor aðferðin
sem notuð er. Þær verða að hafa verið teknar
áður, svo að unnt sé að rnynda sér raunhæfa skoð-
un unt væntanlegan kostnað við framkvæmdirn-
ar.
Útboð og reglur um verksamninga
Nú ætla ég að venda mínu kvæði í kross og
fara nokkrum orðum um reglur um útboð og
verksamningagerð, og ætla í Jjví sambandi að
ræða um íslenzkan staðal, ÍST 30. Þessar reglur
voru settar í formi staðals, sem gefinn var út af
Iðnaðarmálastofnun íslands árið 1969, og er
saga hans um 10 ára löng. Árið 1959 var skipuð
nefnd til að vinna að setningu reglna um útboðs-
form og verkframkvæmdir, en raddir höfðu heyrzt
nokkuð oft um nauðsyn þessa, en Jiað tók heil
10 ár að koma Jjví í framkvæmd. Síðan liafa regl-
urnar verið æði mikið notaðar og gefið góða
raun, að því að ég bezt veit.
En hvað er staðall?
Þetta eru reglur, sem gefnar eru út af IðnJjró-
unarstofnun íslands (áður Iðnaðarmálastofnun),
og eru til afnota fyrir hvern þann, sem nota
vill, en Jjær hafa ekki verið gerðar að skyldu.
Það Jjýðir, að hver sá, sem ætlar sér að hefja fram-
kvæmdir eða gera verksamninga, hvort sem verk-
ið Iiefur verið boðið út eða ekki, getur notað
Jjennan staðal sem hjálpargagn til að gera verk-
samning eftir. Ég vil leggja áherzlu á, að unnt er
að nota slaðalinn í heild, eða hluta af honum, og
hægt er að gera breytingar á einstökum atriðum,
sem í staðlinum standa, ef aðilar verða sammála
um slíkt við samningagerð.
Þessum staðli er raunverulega skipt í tvo Jjætti,
annars vegar eru reglur um útboðsform og hins
vegar reglur um samninga.
Reglur um útboðsform
í upphafi útboðsreglnanna er gerð grein fyrir
merkingu orða í staðlinum. Hann gildir almennt
um húsbyggingar eða aðra mannvirkjagerð,
hverrar tegundar sem er. Oft hefur vafizt fyrir
mönnum, livað raunverulega er átt við, Jregar
talað er um útboð. í grein 1.7 í staðlinum er Jjað
skilgreint Jjannig: Útboð er „það, að verkkaupi
leitar skriflegra, bindandi tilboða frá fleiri en
einum aðila í framkvæmd verks á grundvelli
sömu upplýsinga og innan sama frests, enda
komi fram í orðsendingu, að fleiri en einum sé
veittur kostur á að gera tilboð.“
í 4. grein eru ákvæði um Jjað, hvaða gögn Jjað
séu, sem nauðsynlegt er að láta fylgja útboði.
Eru Jjar talin upp rnörg Jjau atriði, sem ég hefi
áður getið um. Fylgja Jjarf verklýsing, þar sem
verkinu er nákvæmlega og rækilega lýst, upp-
drættir af verkinu í heild og einstökum hlutum
þess. Nægilega skýrt Jjarf að koma fram, hvenær
verkinu skuli lokið og hvernig fara sktdi að við
greiðslur vegna verðbreytinga. Þarna eru einnig
ákvæði um, að viðbótarupplýsingar, sem veittar
SVEITARSTJÓRNARMÁL