Sveitarstjórnarmál - 01.04.1975, Side 20

Neyzluvatn
Nægilegt magn af ney/luvatni er eitt fyrsta skil-
yrðið, sem sett er fyrir góðri heilsu manna og
menningarlífi. Auk þess sem vatn er notað til
matarlögunar og matarhreinsunar á heimili og í
matvælaiðjuverum, til þvotta á líkamanum, til
uppþvotta og öðru því um líku, þá notum við
vatnið einnig beinlínis til drykkjar og þá helzt
sem ferskast og helzt á það þá að vera laust við
hættulegar sóttkveikjur, skaðleg efni, eiturefni,
og einnig bragðgott og hressandi.
Af þessu öllu má vera ljóst, að eitt fyrsta at-
riði, sem hugsað er urn, þegar menn taka sér ból-
festu á einhverjum stað, er aðgangur að fersku
og góðu neyzluvatni. Það þekkjum við hér á
landi ur sveilum, þar sem landnámsmenn hafa
Víða erlendis er neyzluvatns stórborga aflað með gerð stíflugarða
í ám. Myndin er af snyrtilegu uppistöðulóni í Luxemburg, sem
þannig er myndað til töku neyzluvatns.
tekið sér bólfestu, og við vitum, að þegar þétt-
býliskjarnar hafa myndazt, þorp, bæir og borgir
hafa smám saman vaxið upp, ])ar hafa neyzlu-
vatnsmálin verið eitt af því fyrsta og stærsta við-
fangsefni, sem stjórnvöld, þ. e. a. s. sveitarstjórn-
ir, hafa orðið að glíma við.
Þetta er eitt af þeim sérstöku málum, sem hér-
aðsstjórnir og sveitarstjórnir alltaf hafa haft á
sinni könnu. Það er J)ví ekki að ófyrirsynju, að
samband sveitarstjórna hér á landi taki Jjessi mál
sérstaklega til rannsóknar og hinar ýmsu hliðar
66 þeirra.
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Drykkjarvatnsöflun á íslandi
Lengi hefur verið litið svo á, að ísland væri
betur sett en önnur lönd, hvað drykkjarvatn
snerti, bæði hvað snertir gnægð vatnsins, svo og
heilnæmi þess.
Vaxandi kröfur manna um aukið hreinlæti og
rannsóknir, sem gerðar hafa verið í sambandi
við það á drykkjarvatni landsmanna, hafa þó
sýnt okkur, eins og hefur komið fram hér í ýms-
um erindum, sem flutt eru á þessari ráðstefnu,
að „ekki er allt gull, sem glóir“. Vatnið kann að
líta vel út, fljótt á litið, en Jjegar nánar er að
gætt, kunna að finnast í J)ví tilteknar bakteríu-
tegundir og svo ýmiss konar önnur efni, sem sum-
part stafa úr búfjárhögum og einnig geta komið
frá óþrifnaði, sem við er hafður í sambandi við
sorp og skólp, en í þeirri mengun eiga menn-
irnir hvað ríkastan J)átt.
Lengi vel létu menn sér nægja vatn úr næsta
læk, eins og ])að kom fyrir á sveitabæjum, og
mátti segja, að eftir atvikum væri það við liæfi,
en sums staðar varð að grafa brunna til að ná
í vatn, og gátu þeir orðið uppspretta ýmiss konar
sjúkdóma, ef þeir sýktust, eða ef sýki var á bæn-
um og ekki var nægilega vel gengið frá brunn-
unum.
Menn hafa aflað sér regnvatns á J)ennan hátt,
ýmist sem afrennsli úr hlíðum fjalla, sem hefur
smám saman safnazt í læki, ár eða vötn, eða ])á,
þar sem slíkt hefur ekki verið nálægt, þá hafa
Jjeir grafið brunna nálægt bæjum og sótt vatnið
í brunnana, en nú mun víst hvergi á landinu
lengur tíðkazt að sækja vatn í brunna, Joótt
brunnar séu, heldur eru alls staðar vatnsleiðslur
í hús.
Yfirborðsvatn það, sem fæst úr hlíðum, getur
að ýmsu leyti verið mengað af jarðefnum, mosa,
lirfum, pöddum, bakteríum og öðru, sem rennur
úr búfjárhögum. Þetta kemur ekki alltaf að sök,
en ])ó er sú hætta alltaf yfirvofandi, að eins og
slíkar saurbakteríur úr dýrum með heitu blóði
eins og húsdýrum geta komizt í vatnið, þá geti
líka komizt bakteríur frá mönnum, og J)ær kynnu
þá að vera skaðlegri heldur en aðeins hinar svo-