Morgunblaðið - 07.12.2011, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER 2011
Í Jarðnæði eftir Oddnýju EiriÆvarsdóttur er lýst hálf-gerðri pílagrímsferð ungrarkonu með bróður sínum og
unnusta um Ísland og Evrópu. Hún
leitar festu, en á sama tíma frelsis.
Hún vill næði, en líka sprellfjörugt
félagslíf. Á ferðalaginu rekst hún á
ýmsa kynlega
kvisti, fer á slóðir
Wordsworth,
kynnist sjoppu-
drottningu í
Hveragerði, sýnir
mikla frænd-
rækni og eftir bú-
setu á ýmsum
stöðum telur hún
sig að lokum hafa
fundið það búsetufyrirkomulag sem
henni hentar. „Bæ í anda fjórtándu
aldarinnar inni á öræfum, með gufu-
baði og prentsmiðju þar sem prent-
aðar verða árstíðaminningar og líka
endurfædd almanök.“(209)
Sjálfsæviskrif Þórbergs Þórð-
arsonar koma einna helst upp í hug-
ann við lestur Jarðnæðis. Yfir skrif-
unum svífur sama einlægnin og
hnyttnin, andinn svolítið barnslegur
þannig að minnir nokkuð á Ofvitann.
Oddný er algerlega laus við allt sem
heitir tilgerð, textinn er sannur og
meitlaður og gríðarlega fyndinn á
köflum. Hér er engu ofaukið og
einskis vant og í heildina er þetta
einlæg og bráðskemmtileg bók,
sneisafull af skemmtilegum pæl-
ingum og fallegum setningum.
„Ég held að heimilið eigi ekki að
vera staður sem maður þarf að yf-
irgefa vilji maður upplifa eitthvað í
samhljómi við innsta kjarna sinn.
Heimilið ætti að vera staður tilrauna
og uppgötvana, staður næðis til að
þroska það eðlasta í hverri veru í fín-
stillingu við þrá og leit hinna. Líka
staður hvíldar.“ (81)
Hver á Ísland og hver á að eiga Ís-
land er meðal spurninga sem Oddný
veltir upp. „Þegar fréttist um daginn
að einhver moldríkur Kínverji ætlaði
sér að kaupa upp alla jörðina hérna
þá hringdi hann í mig og sagðist ekki
hefði trúað því að maður færi með
vísu Fjallaskáldsins með svo mikilli
innlifun: Nú er horfið Norðurland,
nú á ég hvergi heima. (...) Einkaeign
á risastóru landi virðist vera tíma-
skekkja. (...) Skýringin sem gefin er
á þessum Íslandsáhuga Kínverjans
er íslensk lopapeysa sem prjónuð
var á hann fyrir þrjátíu árum.“ (171-
172)
Bókarkápan er einstaklega falleg,
hreint listaverk. Hún smellpassar
við bókina og gæti eiginlega ekki
verið utan á neinni annarri bók. Fal-
leg kápa utan um fallega bók.
Einlæg og hnyttin
Skáldsaga
Jarðnæði bbbbn
Eftir Oddnýju Eiri Ævarsdóttur. Bjartur.
2011. 210 síður
ANNA LILJA
ÞÓRISDÓTTIR
BÆKUR
Morgunblaðið/Golli
Oddný Eir „Hér er engu ofaukið og einskis vant og í heildina er þetta einlæg
og bráðskemmtileg bók, sneisafull af skemmtilegum pælingum …“
Milli línanna í skrifumVilhjálms Hjálm-arssonar frá Brekku íMjóafirði er ljúfur
blær. Bækur höfundarins eru jafn-
an með sama svipmótinu; milli lína
má lesa að höfundur hefur gaman
af því að segja
frá átthögum
sínum og honum
finnst vænt um
samferðafólk
sitt.
Öll vötn fjalla
til Dýrafjarðar,
segir í fornum
bókum og í sömu
merkingu má
segja að allar
leiðir liggi í Mjóafjörð. Þangað
lágu nítján fjallvegir; hver úr sinni
átt. Og öllum fylgja þeim sögur og
ævintýri frá ýmsum tímum; allt frá
19. öld fram á þá 21. „Og ég sá
1934 móta fyrir reiðgötum og
troðningum á stöku stað .... Öðru
sinni fór ég á Gagnheiði til Seyð-
isfjarðar. Það var á föstudaginn
langa 1962,“ segir Vilhjálmur á
einum stað í bókinni – og vitna
þessi tvö ártöl um þá frábæru
sögulegu yfirsýn sem hann hefur
eftir langa ævi. Góður rithöfundur
er alltaf að draga að sér efni með
reynslu sinni.
Sumar frásagnir í bókinni verða
sömuleiðis til að snerta lesandann;
svo sem lítil saga af því þegar
smalamenn í Mjóafirði fundu í
efstu heiðarbrúnum bein stúlku
sem orðið hafði úti um það bil
hundrað árum fyrr. En áður en til
greftrunar kom þóttust ýmsir sjá
svipi á sveimi og gefur það frá-
sögninni þá dulúð sem svona atvik-
um fylgir jafnan.
Í síðari hluta bókarinnar fjallar
Vilhjálmur um ýmsa sveitunga
sína; einkum konur í Mjóafirði.
Frásagnirnar eru snotrar; sér-
staklega þar sem hann fjallar um
afasystur sína Guðrúnu Hjálm-
arsdóttur sem ól allan sinn aldur á
Brekku. Segir höfundurinn frænku
sína ekki hafa borðið kala í garð
sinnar samtíðar enda þótt hún
sigldi ekki fullum seglum í gegnum
lífið. „Stundum brá hún sér í
skessulíki við mikinn fögnuð,“ seg-
ir Vilhjálmur um þessa barngóðu
frænku sína – í bók sem hér eru
gefin góð meðmæli. Tungutak höf-
undarins er sérstakt og stíllinn
öðruvísi en gjarnan sést í dag –
sem er skemmtileg tilbreyting. Öll-
um sem unna þjóðlegum fróðleik
er fengur í þessari bók.
Fjör og manndómur
bbbnn
Eftir Vilhjálm Hjálmarsson frá Brekku.
Bókaútgáfan Hólar, Reykjavík 2011.
263 bls.
SIGURÐUR BOGI
SÆVARSSON
BÆKUR
Vilhjálmur Hjálmarsson „Öllum
sem unna þjóðlegum fróðleik er
fengur í þessari bók.“
Góður þjóðlegur fróðleikur
Heimsljós (Stóra sviðið)
Mán 26/12 kl. 19:30
Frums.
Sun 15/1 kl. 19:30 7.sýn Sun 5/2 kl. 19:30 13.sýn
Mið 28/12 kl. 19:30 2.sýn Lau 21/1 kl. 19:30 8.sýn Lau 18/2 kl. 19:30 14.sýn
Fim 29/12 kl. 19:30 3.sýn Sun 22/1 kl. 19:30 9.sýn Sun 19/2 kl. 19:30 15.sýn
Lau 7/1 kl. 19:30 4.sýn Lau 28/1 kl. 19:30 10.sýn Lau 25/2 kl. 19:30 16.sýn
Sun 8/1 kl. 19:30 5.sýn Sun 29/1 kl. 19:30 11.sýn Sun 26/2 kl. 19:30 17.sýn
Lau 14/1 kl. 19:30 6.sýn Lau 4/2 kl. 19:30 12.sýn
Frumsýnt annan í jólum 2011
Svartur hundur prestsins (Kassinn)
Fös 9/12 kl. 19:30 30.s. Lau 10/12 kl. 19:30 31.s.
Feykilega skemmtileg leikhúsupplifun!
Leitin að jólunum (Þjóðleikhúsið)
Lau 10/12 kl. 11:00 Sun 11/12 kl. 13:00 Lau 17/12 kl. 14:30
Lau 10/12 kl. 13:00 Sun 11/12 kl. 14:30 Sun 18/12 kl. 11:00
Lau 10/12 kl. 14:30 Lau 17/12 kl. 11:00 Sun 18/12 kl. 13:00
Sun 11/12 kl. 11:00 Lau 17/12 kl. 13:00 Sun 18/12 kl. 14:30
Aðventuævintýri Þjóðleikhússins sjöunda leikárið í röð!
Hreinsun (Stóra sviðið)
Lau 10/12 kl. 19:30 13.sýn Fös 30/12 kl. 19:30 15.sýn Fös 6/1 kl. 19:30 17.sýn
Sun 11/12 kl. 19:30 14.sýn Fim 5/1 kl. 19:30 16.sýn
Atriði í sýningunni geta vakið óhug.
Litla skrímslið og stóra skrímslið í leikhúsinu (Kúlan)
Mið 28/12 kl. 13:30 Frums. Fös 30/12 kl. 13:30 4.sýn Sun 8/1 kl. 15:00 7.sýn
Fim 29/12 kl. 13:30 2.sýn Fös 30/12 kl. 15:00 5.sýn
Fim 29/12 kl. 15:00 3.sýn Sun 8/1 kl. 13:30 6.sýn
Hjartnæm og fjörmikil sýning
Uppnám (Þjóðleikhúskjallarinn)
Lau 10/12 kl. 22:00
Síðustu sýningar!
On Misunderstanding (Kassinn)
Mið 28/12 kl. 19:30 Frums. Fim 29/12 kl. 19:30 2.sýn Fös 30/12 kl. 19:30 3.sýn
Frumsýnt 28.desember
Miðasala sími: 571 5900
ALVÖRUMENN
“Hér er valinn maður í hverju rúmi...
Leikurinn er upp á fimm stjörnur.”
-Elísabet Brekkan, Fréttablaðið.
- harpa alþýðunnar
FÖS 25/11
L AU 26/11
FÖS 02 /12
FÖS 09/12
L AU 10/12
FÖS 30/12
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00
KL . 20:00 NÝ SÝNING
Ö
Gjafakort – tilvalið í jólapakkann
Galdrakarlinn í Oz (Stóra sviðið)
Lau 10/12 kl. 14:00 25.k Lau 7/1 kl. 14:00 30.k Lau 28/1 kl. 14:00
Sun 11/12 kl. 14:00 26.k Sun 8/1 kl. 14:00 31.k Sun 29/1 kl. 14:00
Lau 17/12 kl. 14:00 aukas Lau 14/1 kl. 14:00 Lau 4/2 kl. 14:00
Sun 18/12 kl. 14:00 27.k Sun 15/1 kl. 14:00 Sun 5/2 kl. 14:00
Mán 26/12 kl. 14:00 28.k Lau 21/1 kl. 14:00 Lau 11/2 kl. 14:00
Mán 26/12 kl. 17:00 29.k Sun 22/1 kl. 14:00 Sun 12/2 kl. 14:00
Einn vinsælasti fjölskyldusöngleikur allra tíma
Kirsuberjagarðurinn (Stóra sviðið)
Fim 8/12 kl. 20:00 11.k Sun 8/1 kl. 20:00 Fös 20/1 kl. 20:00
Sun 11/12 kl. 20:00 12.k Fim 12/1 kl. 20:00 Fös 27/1 kl. 20:00
Fös 16/12 kl. 20:00 13.k Fim 19/1 kl. 20:00
Sannkölluð leikhúsperla um ástir, drauma og vonir
NEI, RÁÐHERRA! (Stóra sviðið)
Fös 9/12 kl. 19:00 Fös 30/12 kl. 20:00 Fös 13/1 kl. 19:00
Lau 10/12 kl. 19:00 Lau 7/1 kl. 19:00 Lau 21/1 kl. 19:00
Gríman: Áhorfendasýning ársins 2011
Gyllti drekinn (Nýja sviðið)
Fim 8/12 kl. 20:00 11.k Sun 11/12 kl. 20:00 Fös 16/12 kl. 20:00
Lau 10/12 kl. 20:00 Fim 15/12 kl. 20:00
5 leikara, 17 hlutverk og banvæn tannpína. sýningum lýkur fyrir jól
Elsku barn (Nýja Sviðið)
Fös 9/12 kl. 20:00 5.k Lau 17/12 kl. 20:00 aukas
Hlaut 7 Grímutilnefningar á síðasta leikári. Aðeins þessar sýningar
Jesús litli (Litla svið)
Mið 7/12 kl. 20:00 7.k Sun 11/12 kl. 20:00 9.k Fös 16/12 kl. 20:00
Fim 8/12 kl. 20:00 8.k Mið 14/12 kl. 20:00 Sun 18/12 kl. 20:00
Sun 11/12 kl. 17:00 aukas Fim 15/12 kl. 20:00
Mannbætandi upplifun! Grímusýning ársins 2010. Aðeins sýnt fram að jólum
Sinfóníuhljómsveit Íslands
Örfá sæti laus
Miðasala » www.sinfonia.is » www.harpa.is » 528 5050
Stjórnandi: Hannu Lintu
Ludwig van Beethoven: Sinfónía nr. 1, Sinfónía nr. 2 og
Sinfónía nr. 3, Eroica
Beethoven-hringurinn I Mið. 7.12. kl. 19:30
Beethoven-hringurinn II Fös. 9.12. kl. 19:30
Stjórnandi: Hannu Lintu
Ludwig van Beethoven: Sinfónía nr. 4, Sinfónía nr. 5,
Örlagasinfónían
Árni Heimir Ingólsfsson kynnir efnisskrá tónleikana í
tali og tónum.
Frítt inn og allir velkomnir.
Tónleikakynning í Eldborg - Fim. 7.12 og 9.12 kl. 18.30