SunnudagsMogginn - 18.12.2011, Blaðsíða 18

18 18. desember 2011
Einhvern tímann þegar Snorriheitinn Hallgrímsson prófessorhafði verið í Grímsá og veittlítið varð honum að orði að
Grímsá væri „treg eins og drottningu
bæri að vera“. Mér hefur ekki reynst
Grímsá vera tregari en aðrar ár og hef þó
veitt víða. En ég tek undir með Snorra,
að Grímsá er sannkölluð drottning. Mér
hefur alltaf fundist hún
vera drottning íslenskra
laxveiðiáa. Þar veiddi ég
minn fyrsta lax, barn að
aldri, og í engri á hef ég
veitt eins mikið eða jafn-
lengi. Það mynduðust
snemma tengsl við Grímsá
sem eru varanleg þótt ég
veiði því miður lítið í ánni í
seinni tíð.“
Sá sem hér segir frá er
Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra Íslands,
en hann fór að veiða í
Grímsá með föður sínum,
Hermanni Jónassyni, fyrr-
verandi forsætisráðherra, á
árunum fyrir síðari heims-
styrjöld. Veiddu þeir feðgar ásamt fleir-
um á svokölluðum Hestsveiðum og tóku
auk þess Laxfoss á leigu, en Reykholts-
kirkja átti hann. Steingrímur veiddi í
Grímsá í ein 25 ár alls og hefur séð og
reynt margt á bökkum hennar. Hann var
fyrst spurður hvernig þetta bar til.
„Faðir minn var forsætisráðherra og
vildi ekki vera leigutaki árinnar, en
hann var í hópi nokkurra sem slógu sig
saman, en leigutakinn var Björn E.
Árnason endurskoðandi. Faðir minn
veiddi aðallega með Valtý Blöndal
bankastjóra og Skúla Guðjónssyni, pró-
fessor í Árósum. Þannig var, að ánni var
skipt upp meðal eigenda samkvæmt
meðalveiðitölum fimm ára í senn og með
því móti fengu félagarnir fimmtíu daga
af níutíu á þessum tilteknu svæðum, svo
skiptu þeir með sér dögum og seldu
einnig nokkuð.“
Allt laust við kapphlaup um tíma
Manstu eftir fyrstu ferðunum?
„Já, já, hvort ég man. Ég var eitthvað
um tíu ára gamall, á árunum 1936 til
1938, og ég veiddi fljótt fyrsta laxinn
minn. Ég fékk þarna fyrstu stöngina
mína, faðir minn var að minnka við sig
og rétti mér 16 feta Milward-stöng og á
þetta var settur maðkur, enda þýddi lítið
fyrir mig að eiga við flugu með slíkum
tækjum. Svo vorum við pabbi einn dag-
inn fyrir ofan brúna hjá Fossatúni, hann
var í rennunum þar fyrir ofan, en ég
fékk að fara niður á klapp-
irnar við Hörgshyl og renna
þar í hyldjúpan stokkinn.
Þar liggur stundum lax
og fyrir kemur að menn fá
þar einhverja veiði. Svo tók
faðir minn allt í einu eftir
því að ég var horfinn af
klettunum og fylltist hann
þá kvíða og fór að svipast
um eftir mér. Hann fann
mig þá fyrir neðan brúna,
lax hafði tekið og ég varð
að fara á eftir honum niður
fyrir. Ég var rétt nýbúinn
að drasla laxinum á land
þegar föður minn bar að.
Þetta var góður lax, ein 7-8
pund. Því miður á ég ekki
þessa stöng lengur, en geymi hins vegar
vel aðra fjórtán feta sem tók við af þeirri
sextán feta. En eftir þetta fór vegur
minn vaxandi, ég fékk oft að dorga í ná-
munda við karlana og fékk stundum
veiði.“
Oft heyrir maður talað um að dvöl
við veiði í Grímsá hafi verið sér-
staklega afslappandi og heimilisleg,
staðfestir þú þetta?
„Já, það geri ég. Þetta var allt saman
gersamlega laust við kapphlaup um
tíma, veiðistaði og afla sem nú tíðkast
því miður allt of víða. Ég var þarna fyrst
um sinn aðallega með föður mínum,
prófessor Skúla og Valtý bankastjóra eins
og ég sagði áðan. Ég get lýst venjum
þeirra í nokkuð stuttu máli. Skúli var af-
ar árrisull, fór venjulega á fætur klukkan
fimm á morgnana og þar sem ég svaf
venjulega frammi í sófa vaknaði ég við
Skúla og fór þá gjarnan á stjá með hon-
um. Við röltum yfirleitt í rólegheitum
niður í Lambaklettsfljót eða Laxfoss. Það
var unun að vera með Skúla, hann var
mikill fluguveiðimaður og segja má að ég
hafi ekki síður lært mín veiðivísindi af
honum en föður mínum þótt ég hafi
verið minna með honum og nefndi hann
fyrstan einungis vegna þess að hann fór
jafnan fyrst á fætur. Þá var Skúli afar
næmur á náttúruna, fagurt umhverfið og
ána sjálfa. Oft fór svo, að Skúli settist á
klettinn fyrir framan Laxfoss og fór með
vísur. Hann var hagyrðingur góður og
margar af vísunum runnu fullgerðar upp
úr honum á staðnum.
Næstur á kreik fór faðir minn, yfirleitt
milli sjö og átta. Hann var frábær veiði-
félagi og fimur veiðimaður, sérstaklega
næmur á ána og umhverfið og mikill
náttúruskoðandi. Síðastur á fætur fór
Valtýr, eða svona um klukkan tíu að
jafnaði. Hann var allt önnur veiðimann-
gerð. Hann rölti venjulega upp í Svarta-
stokk, settist þar á litla syllu úti í hólm-
anum og dorgaði. Fékk sinn lax og rölti
þá til baka og lagði sig aftur. Hann tók
það afar rólega og sagði að pabbi og
Skúli myndu drepa sig á öllum látunum,
en samt höguðu örlögin því þannig að
hann fór þeirra fyrstur. Valtýr reyndi og
oft í Kerunum fyrir ofan Myrkhyl, lærði
á þau og fékk þar oft veiði …
Mikil og eftirminnileg glíma
Ég dró fjölmarga laxa úr Laxfossi, en
einn sem ég missti þar er sérstaklega
minnisstæður eins og svo oft vill verða
með þessa sem maður nær ekki á land.
Ég var með Blue Charm númer 6 og það
kom mikill lax á hjá mér. Miklu minni
en sá sem sonur minn glímdi við á
Heimaflötinni að vísu, en fiskur í kring-
um tuttugu pund þó. Og afar sterkur.
Hann tók fljótlega strikið yfir og niður
með klöppinni og ég mátti vaða yfir
strenginn fyrir neðan Laxfoss til að
standa skikkanlega að vígi. Laxinn
braust upp eftir á ný og þá mátti ég ösla
sömu leið til baka. Alls óð ég illvæðan og
stórgrýttan strenginn fjórum sinnum og
þeir skemmtu sér konunglega Vil-
hjálmur Lúðvíksson og Stefán Jónsson,
sem sátu uppi á klettum og fylgdust
með. Ég var orðinn holdvotur.
Loksins fannst mér að hlutirnir væru
farnir að ganga upp hjá mér, laxinn var
kominn á stóru flötina við klettinn og
aðstaðan því batnandi. En svo tók ég
eftir því allt í einu, að stór lax var alltaf
að stökkva úti í strengnum og í hvert
skipti kippti í línuna hjá mér. Samt var
þessi fiskur hvergi nærri þeim stað þar
sem línan mín lá ofan í vatnið og ég taldi
minn lax vera. Þetta var þó augljóslega
einn og sami fiskurinn og aftur mátti ég
vaða út og djúpt. Er ég nálgaðist festuna
tókst mér að greina gaddavírsflækju sem
línan lá undir. Var hún strengþanin þar
og laxinn að ólmast úti í streng. Mér
tókst að lokum að smeygja stönginni
undir gaddavírinn, en á meðan var línan
slök og þegar búið er að þreyta lax lengi
er venjulega farið að losna um fluguna.
Enda losnaði hann af fljótlega eftir að
jarðsamband var komið á milli okkar
aftur. Þetta var mikil og eftirminnileg
glíma, ein af þeim sem ekki gleymast og
ylja í minningunni.“
Það mynduðust
snemma tengsl
við Grímsá sem
eru varanleg
Á dögunum kom út bókin Grímsá og Tunguá og
fjallar um þær perlur íslenskra laxveiðiáa. Rit-
stjóri bókarinnar er Guðmundur Guðjónsson, en
Einar Falur Ingólfsson hefur tekið fjölda ljós-
mynda sem prýða bókina. Hér birtist kafli úr
bókinni, en um er að ræða viðtal sem tekið var
við Steingrím Hermannsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra Íslands, árið 1987, í tilefni þess að
hann veiddi í Grímsá um árabil.
Veiðimaður þreytir lax vestan við Laxfoss. Yfir fossinum gnæfir veiðihúsið kunna sem
Ernest Schwiebert teiknaði. Við hlið hússins fannst Steingrími fossinn verða eins og flúð.
Ljósmynd/Einar Falur
Veiðimaður kastar flugu sinni á Oddstaðafljót, einn gjöfulasta veiðistað Grímsár rétt fyrir
neðan ármótin við Tunguá. Dökki flekkurinn efst í hylnum er væn laxatorfa.
Ljósmynd/Einar Falur
Steingrímur Hermannsson
með glæsilegan afla við
Lambaklettsfljót.