SunnudagsMogginn - 18.12.2011, Blaðsíða 37

18. desember 2011 37
Hvenær kemur jólaandinn yfir mann? Við fjölskyldanvorum að velta þessu fyrir okkur um daginn, vorumsammála um það að þegar krakkarnir voru yngrikom jólaandinn yfir okkur á aðfangadagsmorgun
þegar við keyrðum út pakka og jólakort til vina og vandamanna.
Eða kannski seint á Þorláksmessukvöld þegar við skreyttum
jólatréð, æskuvinur minn talaði alltaf um að jólin væru komin
þegar hann fann lyktina af eldaðri rjúpu. Einhvern tímann var
hann erlendis og fékk enga rjúpu og fann ekki jólaandann,
kannski var fjarlægðin við fjölskylduna líka ástæðan. Í tengda-
fjölskyldunni minni finnst öllum jólin vera komin þegar fjöl-
skyldan hittist og gerir laufabrauð. Eftir að hafa velt þessu tals-
vert fyrir mér vissi ég að undanfarin 10 ár kom jólaandinn alltaf
yfir mig og innri friður eftir
kvöldmat á Þorláksmessu, þeg-
ar skötuvertíðin var búin og
rjúpusúpan farin að malla í
stóra pottinum og þessir tveir
dásamlegu ilmar blönduðust
saman. Stemmingin þegar
krakkarnir okkar, Jón Pétur
bróðir minn, Guðni Ásgeirsson,
Rúnar Larsen og fleiri starfs-
menn sem unnu á Friðrik V í
gegnum árin gerðu allt klárt til
þess að óska gestum í miðbæ
Akureyrar gleðilegra jóla í nafni
veitingastaðarins með rjúkandi
rjúpusúpu.
En hitt er þó ekki síðri siður
sem ég er stoltur af, það er að
segja skötuát á Þorláksmessu.
Þegar ég var að læra voru þetta
einstaka sérvitringar sem borð-
uðu skötu í bakherbergjum
veitingastaða í óþökk annarra
viðskiptavina. Núna er enginn
maður með mönnum nema að
skella sér í skötu og allir veit-
ingastaðir eru þétt bókaðir
langt fram á kvöld, Úlfar á
Þremur frökkum er sennilega
fremstur meðal jafningja í að
skapa þessa hefð sem yngri
fagmenn hafa tekið fagnandi
hvort sem um er að ræða fína
veitingastaði eða hádegisstaði
og á hann þökk skilið fyrir það.
Þessi siður er samt ekki eins framandi eins og við höldum,
Norðmenn eiga lutfisk sem lyktar mun verr en hann smakkast
og þeir gera í því að hann lykti sem mest, ég hef meira að segja
heyrt að þeir kjósi að nota löngu frekar en þorsk, þar sem lyktin
af henni er kröftugri eftir verkun, rétturinn er borin fram með
soðnum kartöflum, mauksoðnum baunum, fleski og lefsubrauði.
Svíar eiga surströmming sem er gerjuð niðursoðin síld upp-
runnin í Norður-Svíþjóð, niðursuðudósirnar eru iðulega svo
þrútnar að best er að opna þær ofan í vatni til að slettist ekki út
um allt, lyktin er svo megn að víða er bannað að njóta þessa
góðgætis í fjölbýlishúsum, en síldin er svo borin fram með soðn-
um kartöflum, sænsku brauði og smjöri. Allir eiga þessir réttir
það sameiginlegt að verða enn betri ef drukkin er með þeim
snafs af ákavíti, brennivini eða öðrum guðaveigum.
Mig langar að hrósa öllum þeim veitingamönnum sem stoltir
bera fram skötu á Þorláksmessu og öllu því fólki sem notfærir
sér þá í staðinn fyrir að elda skötuna heima með tilheyrandi
veseni. Ég er ekki frá því að ég hafi hér í þessum pistli komist að
þeirri niðurstöðu að jólaandinn komi yfir okkur Íslendinga með
skötunni.
Gleðilega eldamennsku yfir hátíðirnar.
’
Einhvern tím-
ann var hann
erlendis og fékk
enga rjúpu og fann
ekki jólaandann,
kannski var fjar-
lægðin við fjölskyld-
una líka ástæðan.
Matarþankar
Friðrik V
Núna er enginn maður með mönn-
um nema að skella sér í skötu og
allir veitingastaðir eru þétt bókaðir
langt fram á kvöld.
Morgunblaðið/Ernir
Margir gleðja vini og ættingja með því að bjóða þeim í skötu á Þorláksmessu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Jólaandinn kemur með skötunni
BÓK FYRIR ÞÁ SEM LESA EITTHVAÐ
SKEMMTILEGT!KATTARGLOTTIÐ, fyrsta smásagnasafn
Benedikts Jóhannessonar, er komið út. Bókin
hefur vakið nokkra athygli enda sést hér ný hlið
á Benedikt sem hefur um árabil skrifað greinar í
blöð og tímarit. Sögurnar fjórtán eru af ýmsu tagi
og eiga nánast það eitt sameiginlegt að vera stuttar.
Þó má segja að margar söguhetjur lendi í óþægi-
legri aðstöðu sem þær basla við að koma sér útúr
með misjöfnum árangri.
Á nánast hverri síðu leynist lítil moli sem hægt
er að velta fyrir sér og hafa gaman af. Lesendur
hafa lýst því að þeir hafi skellt upp úr við lesturinn
meðan aðrir kíma í hljóði. Sumar sögurnar hafa
sakleysislegt yfirbragð en grunsemdir vakna um
að ef til vill búi eitthvað dýpra að baki.
Stundum er sögusviðið Reykjavík nútímans, en í öðrum sögum er komið við í Stokkhólmi
og New York sem og ókennilegum stöðum sem erfitt er að festa hönd á hvar eru.
HEIMUR HF. Borgartún 23, 105 Reykjavík. Sími: 512 7575