Morgunblaðið - 21.04.2012, Qupperneq 33

33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. APRÍL 2012
Mótmælt Hópur manna stóð við Þjóðmenningarhúsið í gær í tilefni af heimsókn forsætisráðherra Kína og hvatti hann til að taka á mannréttindabrotum gegn iðkendum Falun Gong í Kína.
Árni Sæberg
Nú eru rétt um tíu
vikur þar til íslenska
þjóðin velur sér forseta
til næstu fjögurra ára.
Ég lýsti því yfir 4. apríl
síðastliðinn að ég hygð-
ist sækjast eftir kjöri í
embættið.
Það er mín skoðun að
við stöndum á tímamót-
um. Í haust verða fjögur
ár frá því að þáverandi
forsætisráðherra bað Guð að blessa
þjóðina. Þá var ljóst að stærstu fjár-
málastofnanir landsins voru gjald-
þrota eða á barmi þess og miklir
óvissutímar framundan. Síðan höfum
við reynt að skýra og skilja hvernig og
hvers vegna þetta gerðist og komast
að því hverjir beri ábyrgð á því.
Stöðugar fréttir af því sem gerðist
bak við tjöldin í aðdragandanum sem
og uppgjörið sjálft hafa vakið reiði
sem kraumar í þjóðarsálinni. En stöð-
ug og langvarandi reiði er lýjandi og
niðurbrjótandi. Mitt í þessu virðist
hafa gleymst hvaða möguleikar felast í
uppbyggingunni sem fylgir óhjá-
kvæmilega í kjölfar fallsins. Þar höf-
um við tækifæri til að laga það sem af-
laga fór og leggja nýjar áherslur. Það
verður að slá nýjan tón í þá samfélags-
umræðu, horfa fram á við, ekki bara í
baksýnisspegilinn. Ræða um það í
hreinskilni og málefnalega hvernig
samfélagi við viljum lifa í og móta fyrir
næstu kynslóðir. Mikilvægasta verk-
efni okkar núna er að skapa sátt og
horfa til framtíðar.
Sundurlyndið seytlar niður
Vegna þess að nú hefur 26. grein
stjórnarskrárinnar verið beitt þrisvar,
er umræðan um hana hávær í aðdrag-
anda kosninga. Ég hef sagt að komi til
þess að henni þurfi að beita, muni ég
ekki hika við það. Þær aðstæður skap-
ast hins vegar einungis þegar Alþingi
er greinilega á annarri leið en meiri-
hluti þjóðarinnar.
Því miður hafa vinnubrögðin á Al-
þingi ekki einkennst af miklum vilja til
sáttar og samkomulags. Það gildir
ekki bara um það þing sem nú situr,
heldur hefur þetta verið regla fremur
en undantekning um langt árabil. Það
er von mín og ósk að
ráðamenn þjóðarinnar
beri í nánustu framtíð
gæfu til þess að tileinka
sér bæði orðræðu og
vinnubrögð sem byggist
á víðtækara sam-
komulagi en sem nemur
rétt rúmum meirihluta.
Samkvæmt könnunum
nýtur Alþingi trausts
10% landsmanna. Fyrir
ríki sem státar af því að
eiga elsta starfandi þing
í heimi þá er það ekki viðunandi.
Sundurlyndið og átökin hafa einnig
áhrif út í samfélagið, þar sem þykir
orðið sjálfsagt að tala og rita af mikilli
óvirðingu um eina mikilvægustu stoð
samfélagsins.
Með þessu er ekki átt við að það eigi
að sópa öllum ágreiningi til hliðar og
fulltrúar ólíkra flokka á Alþingi geti
ekki tekist á um málefni. Öðru nær.
Það skiptir hins vegar miklu hvernig
það er gert og hvort þeir vilji raun-
verulega ná sátt um stór og mikil
deiluefni sem líkleg eru til að kljúfa
þjóðina. Lýðræði er ferli siðmennt-
aðra og frjálsra þjóða til að ná sameig-
inlegri niðurstöðu í ágreiningsmálum.
Ekki er boðlegt til lengdar að stór og
mikilvæg mál séu knúin í gegnum
þingið með minnsta mögulega meiri-
hluta eins og hér hefur verið lenska
um árabil. Forsetinn á að vera
reiðubúinn að standa með þjóð sinni
og tryggja að leikreglur lýðræðisins
séu virtar. Til þess þarf hann bæði að
beita áhrifavaldi sínu en líka að vera
reiðubúinn að beita synjunarvaldinu
ef þarf. Vonandi getur slík heitstreng-
ing orðið til þess að þjappa þingheimi
saman svo ríkjandi meirihluti velji
frekar leið samstöðu en sundrungar.
Takist það, er ólíklegt að forseti þurfi
að beita synjunarvaldinu.
Eftir Þóru
Arnórsdóttur
» Forsetinn á að vera
reiðubúinn að standa
með þjóð sinni og tryggja
að leikreglur lýðræðisins
séu virtar.
Þóra Arnórsdóttir
Höfundur er í framboði til embættis
forseta Íslands.
Mikilvægt er að
skapa sátt og horfa
til framtíðar
Áhugi Evrópusam-
bandsins – ESB – á
því að kynna sig
meðal Íslendinga er
ótvíræður. Það er
búið að opna skrif-
stofu í Reykjavík,
Evrópustofu, sendi-
nefnd ESB á Íslandi
er tekin til starfa og
búið er að ráða
þekkt kynningarfyrirtæki, At-
hygli, sem hefur mikla þekkingu á
Íslendingum og íslensku þjóðlífi,
til að koma boðskapnum til skila.
Mikil fagmennska svífur yfir
kynningarvötnum Evrópusam-
bandsins enda sitja engir amlóðar
við árarnar ytra og hér heima og
fjármunir eru ekki af skornum
skammti.
Hvers vegna hefur ESB
áhuga á Íslandi?
Nú er það vitað að afar margir
eru andsnúnir aðild ESB, og hefur
sú andstaða frekar vaxið en hitt.
Andstæðingar aðildar hafa sýnt
fram á það með haldbærum rök-
um að það þjóni ekki hagsmunum
Íslands að gerast aðili að Evrópu-
sambandinu í bráð og lengd. En
áhugi sambandsins á Íslandi er
aftur á móti allrar athygli verður.
Í því sambandi er rétt að minna á
auðug fiskimið í íslensku fiskveiði-
lögsögunni, hreint vatn og aðgengi
og siglingarleiðir á Norðurslóðum.
Afurðasölufyrirtæki
fara illa út úr aðild
Vandaðar úttektir hafa verið
gerðar á áhrifum aðildar á ís-
lenskan landbúnað. Þetta eru
svartar skýrslur og niðurstöð-
urnar hrollvekjandi. Þær sem
lengst ganga lýsa algjöru hruni ís-
lensks landbúnaðar í núverandi
mynd og til þess að afar erfiðir
tímar blasi við íslenskum landbún-
aði eftir aðild. Sérstaklega má
gera ráð fyrir að afurðasölufyr-
irtæki fari illa út úr aðild og störf
tengd landbúnaði í úrvinnslu muni
eiga mjög undir högg að sækja.
Þá eru íslensku búfjárstofn-
arnir, sem Íslendingar hafa nýtt
og verndað frá landnámi, í veru-
legri hættu, m.a. vegna skýlausrar
kröfu ESB um innflutning á lif-
andi dýrum.
Þúsundir starfa eru í hættu
Bændasamtök Íslands hafa svo
sannarlega staðið vaktina í barátt-
unni gegn aðild, en ein geta þau
ekki til lengdar haldið uppi vörn-
um gegn ofureflinu. Haraldur
Benediktsson, formaður Bænda-
samtaka Íslands, sagði í ræðu við
setningu Búnaðarþings 2012, að
um tólf þúsund störf væru með
beinum hætti tengd landbúnaði –
en líklega væru störfin um fimm-
tán þúsund og veltan 130 millj-
arðar á ári.
Framkvæmdastjórar afurða-
sölufyrirtækja og stjórnarmenn
þeirra verða að bíta í skjaldarr-
endur og gera sínu fólki grein fyr-
ir framtíðinni: að veruleg hætta
vofir yfir íslensku atvinnulífi –
þeirra eigin fyrirtækjum – ef fram
heldur sem horfir. Þeir sem stýra
afurðasölufyrirtækjunum vita
hvað mun gerast ef ESB-aðild
verður að veruleika og þeir eiga
að gera starfsmönnum grein fyrir
líklegri framtíð. Minnumst þess að
stærstu fyrirtækin í matvælafram-
leiðslu eru í Reykjavik, á Ak-
ureyri, Selfossi og Sauðárkróki
svo nokkrir staðir séu nefndir.
Ný upplýsingaþjónusta
Greinarhöfundar hvetja þá, sem
ættu að vera fremstir í flokki við
að upplýsa umbjóðendur sína um
áhrif aðildar að Evrópusamband-
inu, til að taka nú á stóra sínum
meðan enn er tækifæri til þess.
Bændur og fulltrúar þeirra í fyr-
irtækjum og stofnunum þurfa
einnig að láta í sér heyra í ræðu
og riti, í fjölmiðlum og í net-
heimum.
Hér er lagt til að ígildi Upplýs-
ingaþjónustu landbúnaðarins verði
sett á fót án tafar. Fyrir þá sem
ekki muna þá var eitt sinn til
samvinnuverkefni sem hét þessu
nafni. Að starfseminni komu
margir aðilar sem áttu sterk
tengsl við landbúnaðinn og höfðu
beina eða óbeina hagsmuni af því
að íslenskur landbúnaður blómstr-
aði um allt land.
Samvinna við sjávarútveg?
Sjávarútvegurinn hefur einnig
átt undir högg að sækja í um-
ræðunni að undanförnu. Sjómenn
og útgerðarmenn hafa mátt sín
lítils gegn markvissum áróðri úr
ýmsum áttum. Við veltum því upp
hvort hægt væri að útvíkka hug-
myndina að stofnun upplýs-
ingaþjónustu þannig að hún þjóni
bæði sjávarútvegi og landbúnaði,
þessum tveimur frumatvinnu-
greinum þjóðarinnar. Hagsmunir
þessara atvinnuvega, þúsunda Ís-
lendinga og þjóðarinnar allrar í
bráð og lengd eru í því að upplýsa
almenning um hvaða áhrif aðild að
Evrópusambandinu hefði fyrir ís-
lenska hagsmuni.
Við skorum hér með á bændur,
fyrirtæki og félög þeirra og
starfsfólk að taka til varna og
skapa mótvægi við það öfluga
kynningarstarf sem Evrópusam-
bandið og aðildarsinnar hafa uppi
í skjóli aðstöðu sinnar og of-
gnóttar fjármagns – áður en það
er um seinan. Við skorum jafn-
framt á þá sem ráða ríkjum innan
sjávarútvegsins að taka höndum
saman við íslenska bændur og fyr-
irtæki sem vinna úr íslenskum af-
urðum. Fæðuöryggi þjóðarinnar
er í húfi, hvorki meira né minna.
Sameinaðir geta þessir atvinnu-
vegir náð eyrum þjóðarinnar núna
þegar á reynir sem aldrei fyrr.
Eftir Jón Baldur
Lorange og Áskel
Þórisson
» Vandaðar úttektir
hafa verið gerðar á
áhrifum aðildar á ís-
lenskan landbúnað.
Þetta eru svartar
skýrslur og niðurstöð-
urnar hrollvekjandi.
Jón Baldur Lorange
Jón Baldur Lorange er stjórnmála-
fræðingur.
Áskell Þórisson er blaðamaður.
Upplýsingaþjónusta íslensks
sjávarútvegs og landbúnaðar
Áskell Þórisson