Morgunblaðið - 27.04.2012, Blaðsíða 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2012
Í grein Ögmundar
Jónassonar frá 2004
segir orðrétt: „Á und-
anförnum árum hefur
LÍÚ löngum skákað í
því skjólinu að rík-
isvaldið skæri samn-
ingamenn útvegs-
manna niður úr
snörunni þegar í harð-
bakkann slær. Þegar
sjómenn hafa beitt
verkfallsvopni hefur ríkisvaldið ein-
faldlega sett lög á sjómenn. Út frá
þessu hefur verið gengið. Á und-
anförnum tíu árum hafa fjórum sinn-
um verið sett lög á sjómenn“.
Hver er staðan um þessar
mundir?
Reyndar voru lög á kjaradeilur
LÍÚ og sjómanna síðast sett árið
2001 og óteljandi sinnum fyrir þann
tíma. Á síðasta áratug hafa tvisvar
sinnum verið kláraðir samningar
milli aðila, þ.e.a.s. 2004 og 2009, en
síðari samningurinn gilti til 1. janúar
2011, þannig að samningar hafa nú
verið lausir í 16 mánuði. Að sjálf-
sögðu voru báðir þessir samningar
umdeildir, en voru þó samþykktir
með afgerandi hætti.
Ný frumvörp
og afleiðingar þeirra
Steingrímur J. Sigfússon sýndi
okkur forsvarsmönnum sjómanna
þann sóma að kynna okkur nýju
frumvörpin með smá-glærusýningu
skömmu áður en þau voru gerð op-
inber. Aðspurður um álit á hvernig
hann teldi að ganga myndi að semja
um kjör sjómanna ef þessi nýju lög
næðu fram að ganga þá svaraði hann
stutt og laggott að það væri að sjálf-
sögðu alfarið úrlausnarefni samn-
ingsaðila. Stóri gallinn við þetta svar
er sá, að með framkomnum frum-
vörpum hefur öllum grunn-
forsendum verið umturnað. Raun-
hæfir möguleikar á nýjum kjara-
samningi eru ekki lengur til staðar.
Sé tekið mið af skoðunum Ögmund-
ar á afskiptum ríkisins
af kjaradeilum sjó-
manna og útgerð-
armanna munu þeir
fjandvinir Ögmundur
og Steingrímur ekki
hafa afskipti af þeim
kjaradeiluhnút sem við
blasir. Þar með verða
löng verkbönn, verkföll
þeir réttir sem óum-
flýjanlega verða á mat-
seðli framtíðarinnar í
sjávarútveginum, verði
þessi frumvörp að
veruleika.
Búin til mun fleiri vandmál
en leyst verða
Nánast allir hagsmunaaðilar sem
málið varðar hafa lýst þeim graf-
alvarlegu afleiðingum sem frum-
vörpin koma til með að hafa á af-
komu viðkomandi. Möguleikar til að
efla reksturinn og hvati til að end-
urnýja og styrkja stöðu fyrirtækj-
anna, allt verður þetta kæft með
lamandi hönd opinberra afskipta
sem maður hélt að væri fullreynd
sem dauðadæmd aðferðafræði í
þessari atvinnugrein, sem og mörg-
um öðrum. Kristján Möller gaf það í
skyn í þættinum Sprengjusandi sl.
sunnudag að allir þeir sem skilað
hefðu inn umsögnum með lýsingum
á meiriháttar afkomubresti byggðu
á röngum forsendum, nema ef frá
væru talin gögn frá mjög skuldsett-
um nýliðum af Vestfjörðum sem
fjárfest hefðu í kvóta undanfarin ár
og kæmu mjög illa út. Þeim yrði að
hjálpa.
Hvað þýðir orðið nýliði?
Svar við þessari spurningu hlýtur
að þurfa að vera klárt þar sem eitt
meginþema stjórnvalda virðist vera
að hlúa að þeim hópi, hver sem hann
nú er. Í mínu ungdæmi merkti orðið
nýliði þann sem er að byrja í ein-
hverju nýju, s.s. knattspyrnuliði,
karlakór eða í nýju starfi. Ef skiln-
ingur K.M. á orðinu nýliðun felur í
sér að nýliði sé sá sem fjárfest hefur
í kvóta undanfarin ár þá er það túlk-
un sem er fullkomlega á skjön við
skoðun Steingríms sem sagði fyrir
skömmu við útgerðarmenn: Ykkur
var nær að fjárfesta svona mikið.
Eru Grímseyingar nýliðar? Spyr sá
sem ekki veit.
Lokaorð
Vítt og breitt í höfnum landsins
liggja veiðiskip bundin við bryggju
vegna þess að veiðiheimildir viðkom-
andi útgerða bjóða ekki upp á að róið
sé til fiskjar nema fáránlega lítinn
hluta kvótaársins. Nú stendur til að
skerða með varanlegum hætti þær
aflaheimildir sem þessum hefð-
bundna flota er ætlaður. Til að skapa
„sáttina“ skal til framtíðar auka afla-
heimildir nýliða. Þetta þýðir að tog-
ari sem undanfarin ár hefur verið að
veiðum tvo til þrjá daga í viku verð-
ur enn skemur við veiðar. Semsagt
stefnt skal að því að allir sem vett-
lingi geta valdið rói til fiskjar. Allir
fái eitthvað, en enginn nóg. Þannig
er réttlætið í sinni tærustu mynd.
Hvað með hagkvæmni, heilbrigða
skynsemi og síðast en ekki síst þau
háleitu markmið sem tíunduð eru í
frumvarpi til laga um stjórn fisk-
veiða? Er líklegt að þau náist með
þessari fordæmalausu aðför að kjör-
um atvinnusjómanna sem eru um
þessar mundir einu sjómenn vest-
rænna þjóða sem ekki eru taldir
þess verðir í sínu heimalandi að
njóta skattalegra ívilnana vegna sjó-
mannsstarfa?
Þökk sé núverandi ríkisstjórn.
Aftur til fortíðar
Eftir Árna
Bjarnason »Nánast allir hags-
munaaðilar sem
málið varðar hafa lýst
þeim grafalvarlegu af-
leiðingum sem frum-
vörpin koma til með að
hafa á afkomu viðkom-
andi.
Árni Bjarnason
Höfundur er forseti Farmanna- og
fiskimannasambands Íslands og for-
maður Félags skipstjórnarmanna.
Merkilegt er með
okkur Íslendinga hvað
við fljótum oft sofandi
að feigðarósi. Áður
fyrr átti þjóðin í enda-
lausri baráttu við alls-
leysið. Langt fram á
tuttugustu öld. Í dag
stöndum við í baráttu
við allsnægtirnar.
Stjórnmálamenn
okkar blessaðir segja
endalaust að við þurfum að bæta lífs-
kjörin. Það vita allir að er þjóðarlygi.
Fæstir þeirra segja sannleikann um
að við þurfum að jafna lífskjörin og
hætta að bruðla. Við höfum mikið,
mikið meira en nóg af öllu þegar
grannt er skoðað. Það er heila málið
og var orðtak alþýðukonunnar Þur-
íðar á Ósi í Arnarfirði.
Ómótmælanleg staðreynd er að
við Íslendingar erum einhverjir
mestu bruðlarar í heimi hér, ef ekki
bara þeir mestu eins og í öðru. Við
erum bruðlþjóð. Til dæmis hefur
plastið tekið völdin og vex okkur yfir
höfuð nema við gáum að okkur. Ör-
lítið dæmi af þúsundum:
Við höfum loftventla úr plasti í
kaffipökkum sem við kaupum til
daglegs brúks. Til hvers það er
nauðsynlegt skilur enginn venjuleg-
ur maður. Plastumbúðirnar kosta
svo drjúgan hluta af innihaldinu,
enda lifum við í umbúðaþjóðfélagi.
Þetta kalla þeir að þjóna neytand-
anum. Honum skal þjóna undir drep.
Það verður að lofta um kaffið, mað-
ur, áður en hellt er upp á. Skilurðu
það ekki? Skárra væri það nú!
Í gamla daga var maður sendur út
í búð eftir einum kaffipakka og
kannski exporti. Ef það voru þá til
peningar. Kaaber-kaffið var í bréf-
pokum ásamt öðrum kaffitegundum
og þótti gott. En nú er öldin önnur.
Plast á plast ofan sem framleitt er úr
olíu við endalausa mengun. Svo er
plastkaffipakkinn auðvitað settur í
annan plastpoka, sem verða svo að
milljónum plastpoka sem fara beint
út í öskutunnu ásamt til dæmis gíf-
urlegu magni matvæla sem komin
eru á síðasta söludag, en eru þó
mjög oft í fullu gildi.
Endalaust bruðl og
hluti þjóðarinnar á ekki
til hnífs og skeiðar. Og
sorpið er svo eitt að-
alvandamál flestra
sveitarfélaga! Hvað
annað. En fáum dettur í
hug að minnka sorp-
umfangið. En allir
skulu læra að flokka og
flokka. En að minnka
þetta sorprugl? Það má
ekki. Þetta er nátt-
úrlega bilun og ekkert
annað.
Annað pottþétt dæmi: Við förum
út í búð, kaupum lítinn hlut sem er í
þessari fínu pappaöskju. Svo er auð-
vitað plast eða sellófan þar utan yfir.
Svo býður afgreiðsludaman okkur
plastpoka. Vitanlega. Er útilokað að
setja þennan litla og vel innpakkaða
hlut í vasann eða töskuna án þess að
troða honum í plastpoka áður?
Þriðja pottþétta dæmið: Margir
brúka einnota borðbúnað í hagræð-
ingar- og heilsubótarskyni og til að
losna við uppvask. Þykir ógurlega
fínt. Það er nú meiri hagræðingin.
Ekki veit ég betur en íslenskir sjó-
menn séu einhverjir hraustustu
menn undir sólinni. Sumir þeirra
nota sama kaffifantinn vikum og
jafnvel mánuðum saman án þess að
láta sér detta í hug að skola af hon-
um einu sinni. Hefur einhver heyrt
af því að þessir menn séu eitthvað
veiklaðri en við landkrabbarnir sem
drekkum úr plastmálum og hendum
þeim svo? Hvers konar plastrugl er
þetta sem þjóð Jóns Sigurðssonar
hefur fest sig í?
Plastruglaðir
Íslendingar
Eftir Hallgrím
Sveinsson
Hallgrímur Sveinsson
» Stjórnmálamenn tala
um að við þurfum að
bæta lífskjörin. Það er
þjóðarlygi. Fæstir
þeirra nefna að við þurf-
um að jafna lífskjörin og
hætta að bruðla.
Höfundur er bókaútgefandi og létta-
drengur á Brekku í Dýrafirði.
„Stígðu skref í þágu
friðar,“ var kjörorðið
þegar alþjóðlega Frið-
arhlaupið hófst 27. apr-
íl 1987. Sri Chinmoy,
stofnandi hlaupsins, og
Carl Lewis, marg-
faldur heims- og ól-
ympíumeistari í sprett-
hlaupum og langstökki,
fóru fyrir hópi hundr-
aða manna hvaðanæva
úr heiminum sem hlupu um götur
New York- borgar. Hlaupið hélt
áfram dagana sem fylgdu í kjölfarið
og í árslok var þátttökufjöldinn
kominn í hundruð þúsunda í 44 lönd-
um. Þátttakendur teljast nú í millj-
ónum og þátttökulöndum hefur
fjölgað í 140, en boðskapur Frið-
arhlaupsins er sá sami: hver og einn
sem tekur þátt færir veröldina
skrefi nær friði.
Margt hefur breyst á síðustu 25
árum og æ fleiri skipa sér á bekk
með þeim sem telja að raunveruleg-
ur heimsfriður sé mögulegur. Með
raunverulegum heims-
friði er ekki bara átt
við vopnahlé, heldur að
mannkyn allt lifi í sátt
og samlyndi. Verkefni
Friðarhlaupsins er að
veita innsýn inn í þessa
veröld sáttar og sam-
lyndis. Þegar fjöl-
þjóðleg lið Frið-
arhlaupsins geysast
heimshornanna á milli
mætir þeim sama við-
horfið allsstaðar: að
það að hlaupa saman í
sátt og samlyndi, að vera saman í
sátt og samlyndi veitir hamingju
sem öll sjálfselska bliknar í sam-
anburði við.
Jafnframt er það verkefni Frið-
arhlaupsins að vera jákvæður orku-
gjafi, að hvetja okkur öll til dáða í
þeirri vinnu að verða betri þegnar
heimsins. Friðarhlaupinu er það sér-
stakt ánægjuefni að veita hvatning-
arverðlaun sín, „Kyndilberi friðar,“
til þeirra sem varða leiðina að betri
veröld, t.d. í gegnum óeigingjarnt
starf í sinni heimabyggð.
Börn og ungmenni hafa ávallt ver-
ið þungamiðjan í starfi Friðar-
hlaupsins, enda boðskapur hlaupsins
þeim eðlislægur. Friðarhlaupið er
börnum og ungmennum því vett-
vangur til að finna og tjá þrá sína
eftir friði, sátt og samlyndi. Á Ís-
landi einu saman hafa þúsundir
barna tekið þátt. Óhætt er að segja
að sú reynsla búi með þeim. Frið-
arhlaupið fer fram á hverju ári og
ávallt hittum við fjölda fólks sem á
sterkar minningar frá fyrri þátttöku
sinni, hversu svo langt sem um er
liðið. Þau, sem tóku þátt sem börn
fyrstu árin, standa t.d. fyrir því nú
að börn úr þeirra heimabyggð fái
tækifæri að taka þátt í Friðarhlaup-
inu.
Á þessum tímamótum er skipu-
leggjendum Friðarhlaupsins efst í
huga þakklæti í garð þeirra fjöl-
mörgu sem hafa tekið þátt. Að halda
úti árlegu sjálfboðastarfi, sem skipu-
leggur viðburði í flestum löndum
heimsins, væri ógjörningur ef ekki
væri fyrir að við hittum og hlaupum
með ótölulegum fjölda einstaklinga
og hópa sem taka okkur opnum örm-
um. Það hvetur okkur til dáða.
Ein af grundvallarreglum Frið-
arhlaupsins er að hlaupið safnar
ekki fé, en á sama tíma er það vissu-
lega kostnaðarsamt að standa fyrir
tugþúsunda kílómetra ferðalagi ár
hvert. Stuðningur sveitarfélaga, fyr-
irtækja og einstaklinga sem hafa
greitt götu okkar, lánað okkur far-
arskjóta, skotið skjólshúsi yfir okk-
ur og séð okkur fyrir mat gerir þetta
ferðalag mögulegt.
Í ljósi þessa áhuga, þessarar
hvatningar og þessa stuðnings tel ég
fullvíst að Friðarhlaupið sé bara rétt
að byrja og muni vaxa og dafna
næstu 25 árin og um ókomna tíð
Friðarhlaupið
Eftir Torfa Suren
Leósson » Börn og ungmenni
hafa ávallt verið
þungamiðjan í starfi
Friðarhlaupsins, enda
boðskapur hlaupsins
þeim eðlislægur.
Torfi Suren Leósson
Höfundur er þjónn og er einn af
skipuleggjendum Friðarhlaupsins.
Súgfirðingaskálin
komin á nýjan stall
Sjöunda og síðasta lota í Súgfirð-
ingaskálinni, tvímenningsmóti Súg-
firðingafélagsins, var jöfn og breytti
ekki stöðu efstu para.
Hlynur Antonsson og Auðunn
Guðmundsson voru með vænlega
stöðu og héldu sjó og fögnuðu sumr-
inu með öruggum sigri. Er þetta í
þriðja skiptið sem Hlynur vinnur
skálina.
Lokastaðan eftir 7 lotur, en 6
bestu skorin voru lögð saman. Með-
alskor 780.
Hlynur Antonsson - Auðunn Guðmss. 900
Jón Óskar Carlss. - Karl Ómar Jónss. 874
Kristjan Pálss. - Ólafur Karvel Pálss. 848
Þorsteinn Þorsteinss. - Rafn Haraldss. 835
Ásgeir Sölvason - Sölvi Ásgeirss. 833
Gróa Guðnad. - Guðrún K. Jóhannesd. 826
Alls spiluðu 15 pör í mótinu.
Helst bar til tíðinda að nýtt par
tyllti sér á toppinn í lokaumferðinni,
feðgarnir Jón og Karl, sjöundu sig-
urvegararnir í vetur. Tryggðu þeir
sér annað sætið með þessum fína ár-
angri.
Efstu pör vorkvöldsins, en með-
alskor er 130 stig:
Jón Óskar Carlss. - Karl Ómar Jónss. 145
Kristján H. Björnss. - Flemming Jessen 143
Gróa Guðnad. - Guðrún K. Jóhannesd. 142
Kristján Pálsson - Ólafur Karvel Pálss. 140
Þorsteinn Þorsteinss. - Rafn Haraldss. 140
Már Hinriksson - Þorvaldur Ragnarss. 134
Björn Guðbjss. - Gunnar Ármannss. 134
Nýr formaður Súgfirðingafélags-
ins, Sóley Halla Þórhallsdóttir, af-
henti Súgfirðingaskálina í mótslok
og þremur efstu pörum verðlaun til
minningar um góðan árangur á
skemmtilegu móti. Spilastjóri Sig-
urpáll Ingibergsson.
Sigurvegarar frá upphafi:
2012 Hlynur Antonss. - Auðunn Guð-
mundss.
2011 Þorsteinn Þorsteinss. - Rafn Haraldss.
2010 Þorsteinn Þorsteinss. - Einar Ólafsson
2009 Gróa Guðnad. - Guðrún K. Jóhannesd.
2008 Hlynur Antonsson - Arnar Barðason
2007 Hlynur Antonsson - Arnar Barðason
2006 Karl Bjarnason - Valdimar Ólafsson
2005 Ásgeir Sölvason - Guðni Ólafsson
2004 Gróa Guðnad. - Guðrún K. Jóhannesd.
2003 Guðbj. Björnss. - Steinþór Benediktss.
2002 Guðbj.Björnss. - Steinþór Benediktss.
Bókstafurinn r er ekki í mánaðar-
nafni næstu mánaða og því liggur
spilamennska niðri. Næst verður
spilað í septembeR.
Fimmtán borð í Gullsmáranum
Spilað var á 15 borðum í Gull-
smára mánudaginn 23. apríl.
Úrslit í N/S:
Guðrún Hinriksd. - Haukur Hannesson 333
Samúel Guðmss. - Kjartan Sigurjónss. 318
Leifur Kr .Jóhanness. - Guðm. Magnúss.
300
Einar Kristinsson - Viðar Valdimarss. 293
A/V:
Hjörtur Hanness. - Gunnar M. Hanss. 332
Ágúst Vilhelmsson - Kári Jónsson 301
Elís Kristjánsson - Þorsteinn Laufdal 296
Jón Ingi Ragnarss. - Sæmundur Árnas. 292
Mánudaginn 16. apríl mættust svo
Kópavogur og Reykjavík. Spilað var
á 20 borðum. Kópavogur sigraði
með 178 stigum gegn 121 stigi
Reykjavíkur.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is