Helgafell - 01.01.1943, Síða 114

Helgafell - 01.01.1943, Síða 114
100 HELGAFELL kerfið eftir styrjöldina. Fyrst voru talin fyrirtæki til almenningsþarfa, sem skyldi þjóðnýta að stríðinu loknu, en á öllum sviðum væntu menn þess, að eftirlit ríkisins mundi aukast að mikl- um mun : Nálega 40% kjósenda bjugg- ust við ríkiseftirliti járnbrautanna, 36% við ríkiseftirliti með bönkum og 33% við ríkiseftirliti með mjólkursölu. Og atkvæðagreiðslan leiddi fleira í ljós en þessa einkaspásagnir. Milli 61 % og 71 % kjósenda áleit æskilegt, að ,,fyrir- tæki til almenningsþarfa“ yrðu þjóð- nýtt, milli 56% og 71% töldu það gott og blessað, að því er varðaði járnbraut- irnar, milli 52% og 84% sögðu slíkt hið sama um bankana og milli 68% og 78% höfðu sama álit um mjólkur- söluna, og meira að segja greiddu milli 59% og 79% atkvæði með ríkiseftirliti bifreiðaframleiðslunnar. (Hundraðstölurnar eru reiknaðar út eftir atkvæðum allra þeirra mismun- andi flokka, sem álitu, að ríkiseftirlitið skyldi vera áfram á sömu lund og nú er, eða aukast). Amertska þjóSin er, að því er skoðanir hennar varðar, al- búin til róttœkra breytinga á hinu arj- helga hagkerji. Hvers vegna láta nú þjóðfulltrúarnir ekki að vilja og skoðunum þjóðarinn- ar ? Það er þó kunnugt, að amerískir þjóðþingsmenn eru öllum öðrum lög- gjöfum næmari á aðhald kjördæm- anna. Hér komum við að máli, sem er mjög athyglisvert, bæði' að því er varðar fræðileg stjórnmál og sálfræði almenn- ings. Skipulag einmenningskjördæma hefur sér það til málsbóta gagnvart hlutfallskosningaskipulaginu, að því er talið er, að þjóðfulltrúarnir eigi ekki beint að endurspegla skoðanir fólksins. Þjóðfulltrúarnir eigi öllu heldur að gerast stjórnhæfir með því að vera ein- göngu oddvitar meirihlutans (enda þótt meirihlutinn sé mismunandi í hverju kjördæmi), en meirihluti þessi er hins vegar talinn hófsamari í stefnu sinni vegna tveggjaflokkafyrirkomu- lagsins en hinir flokksbundnu kjós- endahópar, sem fram koma, þegar kos- ið er hlutfallskosningum. Menn neita því opinberlega, að skylt sé, að taka tillit til þjóðarviljans í öllum blæbrigð- um hans. En árangurinn er samt allur annar en búizt var við, því að í reynd- inni eru amerísk stjórnmál háðari öfga- flokkunum en hinum rólynda meiri- hluta. Það stafar af því, að þingmenn- irnir eru vanir að hafa gætur á ,,póst- pokanum“, þar sem bréfaflóðið 'frá reiðum eða hrifnum kjósendum segir þeim, hvað til þeirra friðar heyri. Þing- maðurinn er einnig mjög næmur fyrir hinum skipulögðu áróðurshópum, sem reka grenjaskyttupólitík innan löggjaf- arsamkundanna. En af þessu leiðir, að þingmaðurinn lætur að vilja þeirra manna, sem ákaf- astir eru, hann lætur að vilja öfga- mannanna. Það, sem skoðanakönnun- in hefur hins vegar leitt í ljós, er út- breiðsla sundurleitra skoðana og þó sérstaklega ákveðnar meirihlutaniður- stöður. Ofgakenndar skoðanir skipa ó- æðri sess í hagfræðiskýrslum, en í sjálfu stjórnmálaþjarkinu láta þær meira til sín taka en almennt er við- urkennt. Þetta er sem sagt áþreifanleg mótsögn. í hverju máli láta stjórnmála- mennirnir einmitt undan þeim öfgum, sem þeir hafa þótzt ætla að losna við með kjördæmaskipulaginu og verða þannig alls ekki fulltrúar þeirrar ó- sviknu heilbrigði og orkumikla athafna- vilja, sem þjóðarmeirihlutinn er búinn. í þessu efni er skoðanakönnunin í beinni andstöðu við þá aðferð, sem á- hrifamest hefur verið til þessa: hún
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Helgafell

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.