Helgafell - 01.01.1943, Blaðsíða 116

102
'HELGAFELL
ir til samfylgni um mat ? Og hvernig
er þeirri samfylgni þá háttað ?
Enn sem komið er, fæst skoSana-
könnunin aSeins viS útjaSra þessara
viSfangsefna. Menn láta sér nægja aS
leysa úr sýndarmótsögnum. Fyrir styrj-
öldina mátti fá góS dæmi um þetta
meSal einangrunarsinna. SumariS 1941
var þaS sannreynt meS einfaldri af-
stöSuspurningu, sem fór á undan heil-
um herskara af samkvæmnispurning-
um, aS 17,4% af almenningi voru ein-
angrunarsinnar. En þó ekki meira en
svo, aS 57% þeirra vildu verja SuSur-
Ameríku, 37% vildu hjálpa Kína um
hergögn, svo aS um munaSi, og 30%
þessara einangrunarsinna vildu sam-
vinnu viS Rússland!
Gagnrýnendur hafa bent á þessu lík-
ar ,,mótsagnir“,— bæSi gagnrýnendur
skoSanakönnunar og lýSræSis, — og
taliS þær miklar veilur. En þegar nán-
ar er aS gætt, þá metur hiS almenna
svar og hin sérstöku svör ólíka hluti.
HiS almenna svar táknar óljósa, al-
menna hneigS, án efa náskylda því,
sem fyrr var kallaS ,,pólitískt skap-
ferli“. Seinni spurningarnar gera ráS
fyrir fleiri efnislegum forsendum og
svörin viS þeim hljóta því aS ver?.
mismunandi og ólíkari. Ég mundi vilja
segja, að tilraunin sýndi, aS menn viti
ekki í rauninni, viS hvaS þeir eiga,
þegar þeir tala um ,,einangrunarsinna“
yfirleitt, ,,Þjó3verjavini“ yfirleitt o. s.
frv. Menn vita ekki, hvaS þeir meta,
þegar þeir fá svör viS spurningu sem
þessari: ,,EruS þér samþykkur eSaeruS
þér ekki samþykkur eftirfarandi staS-
hæfingum : ,,Þeir, sem álíta aS þetta sé
Vort stríS, hafa á röngu aS standa;
þjóSin í þessu landi ætti aS snúast af
fremsta megni (to the last ditch) í
móti sérhverri tilraun aS færa oss nær
styrjöldinni". Spurningar um einstök
atriSi eru miklu réttari. Hinar almennu
spurningar eru sefjandi, líkar árcSurs-
vígorSum, og eiga án efa nokkurn þátt
í því aS fá þjóSina til aS aShyllast um
stund einhverja skoSun, sem menn
kæra sig ekki um viS nánari umhugs-
un.
Mótsagnirnar eru því sennilega í
tengslum viS meira eSa minna efnis-
lega réttar hugmyndir, en enn fremur
kemur til greina, hvort skammt eSa
langt er til úrslita þeirra mála, sem
spurningarnar fjalla um, og loks ræSur
hér nokkru um sá veikleiki manna
,,aS leysa frá skjó5unni“. ÞaS er ein-
kennilegt, og ekki meS öllu þægileg
uppgötvun, aS ómenntaSir kjósendur
eru aS meiri hluta í þeim dilknum,
sem viSurkenndi efa sinn og hik meS
því aS svara ,,veit þaS ekki“, en sá
flokkurinn, sem fullur var mótsagna,
var skipaSur mönnum af hærri þjóS-
félagsstigum. Þetta var niSurstaSa sú,
er Cantril komst aS meS einni afstöSu-
spurningu og átta ,,grímuklæddum“
sannreyndarspurningum. Enn er of
snemmt aS draga nokkrar ályktanir af
þessu, því aS slíkar tilraunir bera oft
meS sér, aS minni hyggju, aS jafnt er
um veilur aS ræSa í spurningaforminu
sem hjá hinum spurSu. Hin pólitíska
menning vor, sem leggur svo mikiS
kapp á aS upplýsa alþýSuna sér til
framdráttar, mætti læra af þessu, aS
menntun þjóSarinnar ætti aS verSa
tvíþættari en nú er. ÖSrum þræSi þarf
aS auka þekkinguna, þar sem hún er
af skornum skammti, svo aS þeim
fækki, sem svara spurningunum meS
orSunum ,,veit þaS ekki“. Hins vegar
þarf aS þjálfa menn til gagnrýni og
nákvæmni í þeim flokkum, sem ekki
þurfa aS kvarta um þekkingarleysi.
SkoSanakönnunin hefur aldrei geng-
I