Helgafell - 01.01.1943, Blaðsíða 144

130
HELGAFELL
Ævisögur erlendra manna ................ 6 bindi
Trúarbrögð ............................. 5 —
H.ljómlist ............................. 4 —
Leikrit ................................ 3 —
Landkönnun og ferðasögur ............... 3 —
GagnfræSi (heilsufræSi, hússtjórn og
þess háttar) ........................ 3 —
Æviminningar íslenzkra manna ........... 2 —
RitgerSa- og bréfasöfn ................. 2 —
Fornrit ............................... 2 ____
Bækur og milljónir
í fljótu bragði verður varla annað af
þessari upptalningu ráðið en að furðu-
lega mikið sé gefið út af bókum með
svo fámennri þjóð og jafnframt hitt,
að þessar bækur skiptist harla ójafnt í
flokka eftir efni, en hvorugt þetta mun
koma neinum á óvart. Samanburður
um bókaútgáfu við aðrar þjóðir mundi
þó sýna, að vér stöndum hér framar
að bókamagni en flesta órar fyrir, og
eru þó fyrrgreindar tölur án efa full lág-
ar. Lægju fyrir tölur um bókasölu á
árinu, má og ætla, með miklum rök-
um, að í ljós kæmi, að stórum hærri
upphæðum hefði verið varið hér til
bókakaupa en nokkurs staðar á öðru
byggðu bóli, að tiltölu við fólksfjölda.
Því miður eru ekki tiltæk gögn um
þetta, og unz þeirra verður aflað, hlýt-
ur þessi staðhæfing að styðjast við lík-
ur. Bækur ársins nema að söluverði
tæpum 3000 krónum óbundnar (lang-
flestar), Jaegar keypt er eitt eintak af
hverri. Utgefendur segja mér, að til
þess að sleppa skaðlausir, þurfi þeir
að selja 800—1000 eintök af óbund-
inni bók í venjulegu upplagi og vana-
lega takist sú sala innan árs, seljist
bókin á annað borð. Nú hafa að vísu
margar bókanna 1942 orðið svo síðbún-
ar á árinu, að slík sala hefur ekki kom-
ið til greina á þeim fyrir áramót, en í
þeirra stað ætti að vera heimilt að
reikna til tekna þær bækur, sem líkt
stóð á um árið áður. Sé ráð fyrir því
gert, eins og öruggt mun vera, að ís-
lenzk bókaútgáfa hafi borið sig sæmi-
lega á síðasta ári og því áætluð sala
á 800 eintökum nýlegra bóka til jafn-
aðar, bundinna og óbundinna, má ætla
að söluverðið hafi farið fram úr þrem-
ur milljónum. — Þegar við þetta bætist
sala eldri bóka íslenzkra, er sumar
hverjar hafa með öllu horfið úr umferð
á skömmum tíma, bókasala á forn-
bókeunarkaði og sala erlendra bóka,
ætti sú ágizkun ekki að vera óleyfileg,
að íslenzkar bækur hafi selzt fyrir fjór-
ar milljónir króna á síðasta ári. Sé
lengra haldið og bætt við blöðum og
tímaritum, innlendum og erlendum, er
óhætt að fullyrða, séu hinar tölurnar
nærri sanni, að vér höjum greitt yfir
jimm milljónir \róna jyrir prentaS mál
á árinu 1942, og hef ég fyrir þessu rök-
studdar tilgátur tveggja umsvifamestu
útgefenda landsins. Og lokaniðurstaða
þessa líkindareiknings verður þá sú, að
hér sé svo ríflegum upphæðum varið
til bókaútgáfu og bókakaupa, að þjóðin
þurfi ekki af fjárhagsástæðum að fara
á mis við æskilegan bókakost og nauð-
synlegan menningarþjóð, á sinni eigin
tungu.
Einhæfur bókakostur
Næst liggur þá fyrir að athuga, hvort
skráin gefi um það nokkrar upplýs-
ingar, hvort eða á hvern hátt íslenzk-
ir lesendur eru afskiptir í þessum efn-
um, þrátt fyrir öll bókakaup sín og
þann vitnisburð bóksala, að fólk kjósi
yfirleitt fremur góðar bækur en lélegar.
Tölurnar bera það með sér, að þegar
sleppir hinum fornu, þjóðlegu bók-
menntagreinum, skáldskap og sagn-
fræði, að meðtöldum þjóðsögum og
sagnaþáttum, sem liggja á mörkum
beggja hinna, gerist fremur fáskipað í
tegundaflokkunum. Séu þær bækur,
sem leynast þar að baki tölunum, tekn-
ar til athugunar, kemur þó enn átakan-
legar í Ijós, hversu fáskrúðugt er um að
litast á íslenzkum bókamarkaði 1942,