Helgafell - 02.12.1943, Blaðsíða 32

414
HELGAFELL
spengja saman hin margsprungnu sambandslög ? Hver ætlar sér þá dul
aÖ reka sendiherra Bretlands og Bandaríkjanna úr landi og hver óskar þess ?
Hver vill afsala sér lýðveldisviðurkenningu Bandaríkjanna (og þá víst
Bretlands líka, þó Bjarni af einhverjum óskiljanlegum ástæðum nefni ekki
það ríki) ? Sannleikurinn er sá, að Island liggur nú akkerisfast inni á hags-
munasvæði Engilsaxa, og mun ekki á færi neins ríkis að draga það þaðan.
Það er óhugsandi, að það sé stefna Engilsaxa að sameina Island og Dan-
mörk aftur. Forustumenn hraðskilnaðar virðast ekkert skilja í þessum höfuð-
viðburði í nútímasögu Islands, að það hefur fyrst verið hernumið af Eng-
lendingum og síðan tekið undir vernd Bandaríkjanna, samkvæmt ósk Eng-
lendinga, með því að þeir þóttust þurfa að halda á liðsafla þeim, er þeir
höfðu hér á landi, annars staðar. Mér er mikill grunur á, að þó að hvert
mannsbarn hér á landi þráði að endurnýja sambandslögin að einhverju
leyti, — en það er víðs fjarri öllum sanni, svo sem kunnugt er, — þá
mundu Englendingar ekki líta neina viðleitni í þá átt hýru auga. Hvernig
kemur þá Bjarna Benediktssyni til hugar að bera svo ófagrar og fráleitar
sakir á andstæðinga sína ? Hversvegna spinnur hann upp slíkar sakargift-
ir, sem hann þó hlýtur að vita, að enginn vitiborinn maður getur lagt trúnað á ?
Svarið kynni að vera það, að Bjarni telji sig svo mikinn föðurlandsvin,
að slíkt sé sér leyfilegt. Eg hef kynnzt talsvert íslenzkri föðurlandsást um
mína daga, og sem betur fer er ég sannfærður um, að nokkrir Islendingar
bera djúpa rækt til þjóðernis síns og óska einskis heitara en að öllum viðj-
um verði svipt af íslenzka ríkinu og að íslenzk tunga og menning megi
haldast óspillt í aldir fram. En svo eru líka til aðrir föðurlandsvinir,
sem virðast tæpast eiga heitara áhugamál en að brennimerkja sem flesta
landa sína sem föðurlandssvikara, — því að þeir hafa fengið þá sann-
færingu í tannfé, að hin eina sanna föðurlandsást væri þeirra eign og óðal. Oft
er bágt að sjá á þessum mönnum nokkur sérstök íslenzk einkenni, og vel
flestir þeirra eru ekki djúpt grónir í jarðveg íslenzks þjóðernis. Oft hrína
þeir eins og asnar, hvar sem þeir eru staddir, um flekklaust hugarfar sitt
og andstyggilegt innræti þeirra manna, sem þeir eiga í höggi við, ýmist af
pólitískum ástæðum eða einhverju öðru. Þessar hrinur eru í rauninni hljómur,
sem þarf að kœfa. En þó er ekki víst, að það takizt fyrst um sinn, því að
mörgum hefur gefizt vel að söngla um sjálfan sig á þennan hátt. Þjóðinni er
ekki nógu minnisstæð dæmisagan um fariseann og tollheimtumanninn.
En ég er engan veginn ánægður með þá skýringu, að gallarnir og hin
stórkostlega missmíði á bækling Bjarna stafi af þeirri ástæðu, að hann sé
einn af fariseum íslenzkrar föðurlandsástar. Að vísu mun hann telja sig
Islending heldur í betra lagi — miklu betra en flesta okkar hinna — og
skoðanir sínar, — einkum á hraðskilnaðinum — sprottnar úr dýpstu lindum
íslenzks þjóðernis. En þess ber vissulega að minnast, að í Bjarna er miklu