Morgunblaðið - 21.09.2012, Blaðsíða 6

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Þegar stjórnvöld hafa ekki vilja eða
getu til að standa við það sem þau
skrifa undir við gerð kjarasamninga
er eðlilegt að á það sé bent,“ segir Vil-
hjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins.
Tilefnið er þau ummæli Jóhönnu
Sigurðardóttur forsætisráðherra að
gagnrýni SA og ASÍ í þessa veru sé
óréttmæt og gefi tilefni til að endur-
skoða svo ítarlegt innlegg ríkis-
stjórnar í samn-
ingsgerðina.
Vilhjálmur
hafnar þessu.
„Æskilegast
væri ef stefna
ríkisstjórnar
hverju sinni væri
það skýr og í takt
við það sem aðilar
vinnumarkaðar-
ins eru að hugsa
og glíma við – og
samfélagið al-
mennt – að ekki
væri þörf á yfir-
lýsingu eins og
ríkisstjórnin gaf
við gerð síðustu
samninga. Ein
helsta ástæðan
fyrir því að aðilar
vinnumarkaðar-
ins leita eftir slíku
samstarfi er sú að
það er eitthvað að hjá stjórnvöldum.“
Hafa hvorki vilja né getu
Vilhjálmur tekur svo fram að SA
hafi ekki áhuga á að „kreista fram lof-
orð út úr ríkisstjórninni sem hvorki sé
vilji né geta til að efna“, þegar fjallað
verður um samningana í tengslum við
launahækkun í janúar.
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ,
ítrekar að mörg veigamikil fyrirheit
sem ríkisstjórnin gaf við gerð kjara-
samninganna hafi ekki gengið eftir.
„Dæmin skýra sig sjálf. Á hitt ber
að líta að ríkisstjórnin efndi margt af
því sem var lofað. Vandinn er hins
vegar sá að mjög margt af því sem
hún lofaði hefur ekki verið fram-
kvæmt. Þá er ég að tala um atriði sem
eru viðkvæm fyrir mitt fólk, sérstak-
lega það sem snýr að bótum almanna-
trygginga og atvinnuleysisbótum.“
Áform en ekki aðgerðir
Gylfi víkur að atvinnumálum.
„Hvað varðar framgöngu stjórn-
valda við að stuðla að atvinnusköpun
hefur þeim verkefnum sem að var
stefnt ekki verið hrint í framkvæmd.
Það er mikið af áformum um að taka
ákvarðanir um framkvæmdir. Fæstar
þessar ákvarðanir hafa verið teknar.
Það er ekki nóg að lýsa yfir vilja til að
gera eitthvað,“ segir Gylfi sem hafnar
því einnig að innlegg ríkisstjórnar-
innar hafi verið óvenju efnismikið.
„Alþýðusambandið hefur frá því að
samið var um stofnun atvinnuleysis-
tryggingasjóðs alltaf samið um hækk-
un atvinnuleysisbóta. ASÍ hefur alltaf
haft áhyggjur af því hvernig kjör elli-
lífeyrisþega og öryrkja verði tryggð.
Það er ljóst að á krepputímum er
meira á borðinu. Það er alveg rétt.
Hann var hins vegar ekki lengri list-
inn síðast en þegar við sömdum um
þjóðarsáttarsamningana á sínum
tíma. Það eru mörg fordæmi um slíkt
innlegg en fá fordæmi um að það sem
var á listanum hafi ekki verið efnt.“
Vandinn er hjá stjórnvöldum
Morgunblaðið/Golli
Ólga á vinnumarkaði Framkvæmdir við Vesturlandsveg. Forystumenn SA og ASÍ gagnrýna stjórnvöld fyrir svik við gefin loforð við gerð kjarasamninga.
 Framkvæmdastjóri SA segir stjórnvöld hvorki hafa vilja né getu til að standa við gefin loforð
 Forseti ASÍ segir mikið um áform af hálfu stjórnvalda sem síðan komi aldrei til framkvæmda
Vilhjálmur
Egilsson
Gylfi
Arnbjörnsson
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. SEPTEMBER 2012
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráð-
herra vísaði þeirri fullyrðingu for-
ystumanna Samtaka atvinnulífsins og
Alþýðusambands Íslands á bug í
ræðustól Alþingis í gær að ríkis-
stjórnin hefði svikið veigamestu lof-
orð sín vegna kjarasamninganna.
Vikið var að loforðunum í Morgun-
blaðinu í gær en þar kom fram að SA
og ASÍ telja samanlagt að 23 af 41
fyrirheiti hafi verið svikin.
Jóhanna sagði þetta af og frá er
hún veitti Bjarna Benediktssyni, for-
manni Sjálfstæðisflokksins, andsvar.
„Ég vil nú í allri vinsemd segja að
stóryrði og svikabrigsl forystumanna
atvinnulífsins eru orðin nokkuð hvim-
leið. Ég tel að það sé fráleitt að halda
því fram, virðulegi forseti, að stærstu
loforðin sem ríkisstjórnin átti aðild að
í þessum kjarasamningum hafi verið
svikin. Ég vísa því til föðurhúsanna
… Ætla menn í alvöru að halda því
fram að ríkisstjórnin beri ábyrgð á al-
þjóðlegu fjármálakreppunni sem hef-
ur tafið mörg fjárfestingarverkefni
hér?
Ég spyr: Ætla
menn að halda því
fram að ríkis-
stjórnin hafi svik-
ið ýmis fyrirheit
sem við lofuðum
og sem verið er að
vinna að? Hvað á
ég að nefna?
Vaðlaheiðargöng,
spítala og svo
framvegis,“ sagði
forsætisráðherra og hélt áfram.
Sanngjarnir sjái árangurinn
„En ég held, virðulegi forseti, að
allir sanngjarnir menn hljóti að sjá að
ríkisstjórnin hefur lagt gríðarlega
mikið af mörkum til þess að kjara-
samningarnir nái fram að ganga og
það er erfitt að þurfa að sitja eilíflega
undir þessum svikabrigslum forystu-
manna SA og ASÍ sem koma að fjöl-
mörgum verkefnum, þrátt fyrir að
þeir séu að segja sig úr lögum við
ríkisstjórnina á þessu tímabili,“ sagði
Jóhanna sem veitti svo annað and-
svar við fyrirspurn Bjarna Bene-
diktssonar á þinginu:
„Meira að segja hefur ríkisstjórnin
bætt í þær fjárfestingar sem ekki var
um samið í kjarasamningum. Það eru
þessi stórfelldu áform sem við erum
að fara í núna í okkar fjárfestingar-
áætlun sem örugglega mun skila sér
líka í að bæta í hagvöxtinn. Og það er
ýmislegt í pípunum núna í fjárfesting-
arsamningum sem hafa verið gerðir
og eru í undirbúningi sem auka okkur
bjartsýni um að við getum aukið hér
enn hagvöxtinn frá því sem nú er.
Þannig að mér finnst það fráleitt að
halda því fram að við höfum verið að
svíkja hér gefin loforð og við hljótum
að skoða vandlega aðkomu ríkis-
valdsins í framhaldi af því að vera
með svona stórt innlegg í kjarasamn-
ingum sem er síðan eilíflega, með
röngu, verið að brigsla okkur um að
hafa ekki staðið við.“
Illugi Gunnarsson, Sjálfstæðis-
flokki, óskaði eftir utandagskrár-
umræðu um málið. Við þeirri ósk var
ekki orðið. baldura@mbl.is
Spyr hvort alþjóðakreppa
sé ríkisstjórninni að kenna
 Forsætisráðherra er leiður á „svikabrigslum“ SA og ASÍ
Jóhanna
Sigurðardóttir
Aðspurður um þau ummæli Jóhönnu Sigurðardóttur
forsætisráðherra að innlegg ríkisstjórnarinnar við
gerð kjarasamninga hafi verð óvenjumikið að þessu
sinni segir Halldór Grönvold, aðstoðarframkvæmda-
stjóri ASÍ, mörg fordæmi um slíkt innlegg í samninga.
„Það er mjög löng hefð fyrir þátttöku stjórnvalda í
kjarasamningum. Nefna má mörg dæmi. Við kjara-
samningagerðina á sjöunda áratugnum var tekin
ákvörðun um framkvæmdir í Breiðholtinu og uppbygg-
ingu íbúða fyrir verkafólk, ákvörðun sem leysti samn-
ingana 1964-1965. Ennþá eldra dæmi frá 1955 er
ákvörðun um stofnun atvinnuleysistrygginga sem
leysti mjög harða kjaradeilu,“ segir Halldór og heldur
áfram.
Lagasetning tengd kjarasamningum
„Það var alvanalegt að ríkisstjórn Gunnars Thorodd-
sen liðkaði fyrir gerð kjarasamninga og framkvæmd.
Ýmis lagasetning frá árunum 1979 og 1980 var þannig
beintengd kjarasamningum og var gjarnan talað um
sem félagsmálapakka. Þá er ljóst að í febrúarsamning-
unum 1986 lögðu stjórnvöld fram umtalsvert innlegg
sem varðaði verðlag, skatta, tolla og fleira.
Þjóðarsáttarsamningarnir frá 1990
eru stærsta dæmið um þetta. Þar
má segja að í kjarasamningum hafi
allt verið undir á vinnumarkaði og í
efnahags- og félagsmálum í víð-
asta skilningi. Þannig að innlegg
stjórnvalda á sér langa sögu þótt
efni og fyrirkomulag hafi verið
ólíkt frá einum samningi til annars.
Þetta hefur heldur ekki verið línu-
leg þróun. Við getum sagt að það
hafi verið sveiflur í þessu, bæði
varðandi meiri og minni aðkomu stjórnvalda að kjara-
samningagerð. En kjarasamningarnir í maí 2011 voru
engin sérstök nýlunda í þeim efnum. Það má þó segja
að það var óvenjumikið undir þar. Að því leyti líkjast
þeir meira þjóðarsáttarsamningunum 1990 en ýmsir
aðrir kjarasamningar, bæði á undan og eftir.
„Segja má að innlegg stjórnvalda vegna þjóðarsáttar-
samninganna í febrúar 1990 hafi verið umtalsvert
stærra en núna. Hins vegar var innleggið nú óvenju
víðtækt og um margt nákvæmlega útfært,“ segir Hall-
dór. baldura@mbl.is
Innlegg stjórnvalda var ekkert einsdæmi
AÐSTOÐARFRAMKVÆMDASTJÓRI ASÍ VÍSAR TIL SÖGUNNAR
Halldór
Grönvold
fórnarlambanna
Evrópa
Kommúnisminn í sögulegu ljósi
Ráðstefna í Háskóla Íslands
Öskju, stofu N-132
laugardaginn 22. september kl. 13
Allir velkomnir
Prófessor Stéphane Courtois ritstjóri Svartbókar kommúnismans
Aðrir fyrirlesarar:
Prófessor Stéphane Courtois
ritstjóri Svartbókar kommúnismans
Anna Funder
höfundur Stasilands
Dr. Roman Joch
ráðgjafi forsætisráðherra Tékklands
Prófessor Øystein Sørensen
sérfræðingur um alræðisstefnu
Prófessor Hannes H. Gissurarson
höfundur Íslenskra kommúnista
1918–1998
Lokaorð:
Prófessor Þór Whitehead
höfundur Sovét-Íslands.
Óskalandsins