Morgunblaðið - 19.10.2012, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. OKTÓBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Árið 2010sendi Stein-grímur J.
Sigfússon, þá fjár-
málaráðherra,
Rannveigu Rist,
forstjóra Alcan á
Íslandi, bréf þar sem hann stað-
festi það sem komið hafði fram
á fundi þeirra um að sam-
komulag um skatta á stórnot-
endur raforku yrði virt. Ástæð-
ur bréfsins voru þær að Alcan
hafði uppi áform um tugmillj-
arða fjárfestingu hér á landi en
vildi fyrst fullvissa sig um að
starfsumhverfinu yrði ekki
breytt fyrirtækinu í óhag.
Fyrrgreint samkomulag var
gert á milli fjármálaráðherra og
iðnaðarráðherra annars vegar
og Samtaka atvinnulífsins og
stórnotenda raforku hins vegar.
Vitaskuld hefði samkomulagið
átt að nægja, en Alcan taldi
tryggara að fá að auki skriflega
staðfestingu. Að henni fenginni
var ráðist í framkvæmdirnar.
Þá gerðist það sem á að vera
útilokað og hefur hingað til ver-
ið það hér á landi. Ríkisstjórnin
ákveður að svíkja sam-
komulagið og þar með líka orð
ráðherrans í fyrrnefndu bréfi.
Ekki er hægt að þræta fyrir
að svik hafa átt sér stað, en
samt beit forsætisráðherra höf-
uðið af skömminni í gær með
því einmitt að þræta fyrir svik-
in. Þegar Bjarni Benediktsson
ræddi bréfið og svikin við Jó-
hönnu Sigurðardóttur á Alþingi
í gær baðst hún ekki afsökunar
á svikunum en hélt
því þess í stað fram
að ríkisstjórnin
hefði ekkert svikið.
Samskiptin við
ríkisstjórnina eru
með slíkum ólík-
indum að fátt kemur orðið á
óvart, en samt eru það enn von-
brigði þegar hún stendur fyrir
svo augljósum svikum og bætir
ofan á þau ósannindum. Skað-
inn sem þetta framferði veldur
verður ekki metinn til fjár enda
engin leið að mæla hvaða áhrif
slík óheilindi ríkisstjórnarinnar
hafa á aðra fjárfesta. Þó er aug-
ljóst að áhrifin eru mjög nei-
kvæð og að slík svik draga úr
trausti á landinu og fæla frá
fjárfesta.
Undir svikna samkomulagið
rituðu ráðherrarnir Stein-
grímur J. Sigfússon og Katrín
Júlíusdóttir nöfn sín og Stein-
grímur undirritaði einnig bréfið
til Alcan eins og áður er nefnt.
Jóhanna Sigurðardóttir stend-
ur með þeim að samkomulaginu
og ver svo svikin með ósann-
indum.
Hver er ábyrgð ráðherra sem
hegða sér á þennan hátt? Telja
þeir sig hæfa til að gegna emb-
ættum sínum áfram? Eru aðrir
stjórnarliðar á þingi einnig
þeirrar skoðunar að þess háttar
framferði eigi engin áhrif að
hafa á setu í ríkisstjórn? Eru
engin ósannindi svo augljós og
svo alvarleg að ráðherra í nú-
verandi ríkisstjórn þurfi að ótt-
ast um sæti sitt?
Ætla stjórnarliðar
aldrei að láta
ráðherra sína
sæta ábyrgð?}
Augljós ósannindi
Xi Jinping,varaforseti
Kína og sá sem
talið er að verði
útnefndur arftaki
Hu Jintao forseta,
tekur að öllum lík-
indum ekki við jafn öflugri
hagvaxtarvél og Hu gerði fyr-
ir áratug. Hagvöxtur í Kína
hefur verið ævintýralegur síð-
ustu þrjá áratugi. Meðalvöxt-
urinn hefur verið um 10% á ári
og aldrei hægt verulega á. Í
lok síðustu aldar fór hann í tvö
ár undir 8% en var svo kominn
aftur í um 10% strax upp úr
aldamótum þegar Hu tók við.
Á mælikvarða flestra ann-
arra ríkja er hagvöxtur upp á
rúm 7% eins og mælist nú í
Kína í senn umtalsverður og
öfundsverður. Og enn sem
komið er hefur þessi vöxtur
dugað Kína til að halda uppi
atvinnu en ýmsar aðrar hag-
tölur, svo sem fasteignaverð,
hafa valdið áhyggjum.
Forystumenn þessa næst-
stærsta hagkerfis í heimi telja
að eftir um tveggja ára minnk-
andi hagvöxt sé lækkunin nú á
enda og vöxturinn muni
aukast á ný. Von-
andi hafa þeir rétt
fyrir sér, því að
gott efnahags-
ástand á megin-
landi Kína hjálpar
efnahagslífi víðar,
svo sem með hráefniskaupum
frá Ástralíu og kaupum á
framleiðslutækjum frá Evr-
ópu.
Góður efnahagur á megin-
landi Kína kann þó einnig að
skipta máli að öðru leyti. Í tíð
Hu Jintao og næstu forvera
hans hefur almenningur í Kína
verið ánægður með vaxandi
velmegun og lífskjarabatinn á
vafalítið ríkan þátt í að al-
menningur hefur sætt sig við
minna frelsi og lakari réttindi
en fólk á Vesturlöndum og í
ýmsum nágrannaríkjum Kína
á að venjast.
Dragi úr lífskjarabatanum
eða ef lífskjör versna er hætt
við að arftakinn Xi Jinping
þurfi að finna aðrar leiðir til
að þjappa þessari miklu þjóð
saman. Titringur vegna slíkra
aðgerða gæti fundist utan
landamæranna, ekki síst í ná-
grannaríkjunum.
Áframhaldandi lífs-
kjarabati skiptir
einnig máli utan
landamæranna }
Óvissa um hagvöxt í Kína
S
ú var tíðin þegar íslensk ungmenni
flissuðu af taugaæsingi yfir djörfum
forsíðumyndum og tvíræðum fyrir-
sögnum tímaritanna Tígulgosans
og Samúels sem prýddu veggina í
hverfissjoppunni. Gott ef þau allra huguðustu
áttu það ekki til að nappa myndunum á meðan
grunlaust afgreiðslufólk var beðið um að leita
vel og vandlega í kókkælinum að kaldasta kók-
inu í sjoppunni.
Klám ársins 2012 á fátt sameiginlegt með því
efni sem birtist í þessum tímaritum. Það sem
fékk ungmenni og aðra lesendur Tígulgosans
til að fölna og roðna á víxl fyrir ekki svo ýkja
löngu síðan myndi lítil viðbrögð vekja í dag.
Gail Dines, prófessor við Wheelock College í
Boston, sótti Ísland heim fyrr í vikunni og hélt
fyrirlestur á ráðstefnu sem haldin var um kyn-
ímyndir, sjálfsmynd og nánd í klámmenningu. Sé eitthvað
að marka fréttaflutning af erindi hennar og viðbrögðum
við því, ekki síst á netinu, virðist svo vera sem margt af því
sem hún sagði hafi átt erindi við marga. Hún benti til
dæmis á þá þróun sem orðið hefur í klámiðnaðinum með
tilkomu netsins. Að það hafi leitt til þess að börn í dag hafi
óheftan aðgang að mjög grófu klámefni sem varla hefði
fengist í klámverslunum fyrir aðeins örfáum árum.
Og það þarf ekki mikið til. Aðeins nokkur klikk með
tölvumús. Það þarf ekki einu sinni að fara út í búð.
Hvers vegna er það allt of algengt viðhorf að yppa öxl-
um yfir fíkn ungra pilta í klám og afgreiða það sem hluta
af eðlilegu þroskaferli? Hvers vegna ætti það
ekki að hafa nein áhrif á ungt fólk á mótunar-
skeiði að horfa á myndefni þar sem fólk, eink-
um konur, er niðurlægt á alla mögulega og
ómögulega vegu?
Í þúsundum frétta og umfjallana á undan-
förnum árum hefur verið greint frá skelfilegu
mansali innan klámiðnaðarins. Það er alveg
örugglega hægt að tína til dæmi um klámefni
þar sem konur eru ekki niðurlægðar og hafa
einhverja stjórn á gangi mála. En það eru
undantekningar að sögn Dines. Hún segir
þorra þessa efnis sýna konur í aðstæðum, sem
fáir myndu óska sér að lenda í, hvorki karlar
né konur.
Í fyrirlestri sínum spurði hún hvort ein-
hverjum þætti æskilegt að lítill hópur karla í
Los Angeles mótaði íslenska drengi sem kyn-
verur. Líklega eru ekki mjög margir sem myndu svara því
játandi. En þetta er mikilvæg spurning. Það má nefnilega
ekki gleyma því að þó að karlar séu oftar en ekki drottn-
andi í klámmyndum, þá eru þeir síður en svo sýndir í hag-
stæðu ljósi sem ofbeldismenn.
„Er enginn endir á þessari forræðishyggju og skerð-
ingu á frelsi einstaklingsins?“ spyr bloggari nokkur og fýl-
ir grön. Frelsi hverra gæti skerst, væri gildandi lögum,
sem banna dreifingu og sölu á klámefni, fylgt? Þeirra sem
græða milljarða á sölu þess og dreifingu á hverju ári?
Hvað með frelsi þeirra þúsunda sem á hverju ári eru seld-
ir mansali í þessum iðnaði? annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Miklu svæsnara en Tígulgosinn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
arsviðs hjá Bændasamtökunum.
„Lífrænt áburðarefni skortir hér.
Búfjárefni nægir ekki. Úrgang úr
fiskiðnaði er tilvalið að nota. Hann fer
víða forgörðum,“ segir Ólafur en
nefnir bú sem hefur náð ágætis ár-
angri með því að nýta hann.
Erfðabreyttar lífverur burt
„Ríkisstjórnin verður að koma í
veg fyrir að erfðabreyttum lífverum
verði dreift í náttúruna. Það mun
eyðileggja kost okkar á lífrænum
landbúnaði. Það er verið að skerða
möguleikann á lífrænum landbúnaði
og spilla hreinleikaímynd okkar í
landbúnaði,“ segir Ólafur.
Guðrún er einnig mótfallin því og
segir: „Erfðabreyttar lífverur drepa
jarðveginn. Lífræn ræktun byggist á
því að rækta jarðveginn. Þá gefur
hann endalaust af sér.“
Undir neytendum komið
„Þróunin yfir í lífrænar matvörur
byggist á því hvað neytendur vilja. Ef
þeir vilja alltaf ódýrasta matinn alveg
sama hvernig hann er framleiddur þá
er hann framleiddur fyrir þá. Lífræni
maturinn er dýrari í framleiðslu og
verður dýrari í sölu, enn sem komið
er. Neytendur eru að borga fyrir
ákveðin gæði í framleiðslu. Þarna er
ekki verið að nota eiturefni í fram-
leiðslu, tilbúinn áburð, meðferð á bú-
fénu er góð, umhverfiskostir fara líka
saman í lífrænni ræktun,“ segir Ólaf-
ur.
Lífræn vottun fari úr
1,2% í 15% árið 2020
Ljósmynd/natturan.is
Lífrænt Íslandskort Náttúran.is hefur þróað og hannað lífrænt Íslandskort,
þar eru upplýsingar um lífrænan landbúnað og framboð á lífrænum vörum.
FRÉTTASKÝRING
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Í
sland gæti framleitt eingöngu
lífrænar matvörur með tíð
og tíma. Það er í raun ekkert
flókið mál einkum ef við-
horfsbreytingar verða,“ seg-
ir Guðrún A. Tryggvadóttir, fram-
kvæmdastjóri Nátturan.is.
Stjórnvöld samþykktu þingsálykt-
un í mars um að móta fram-
kvæmdaáætlun um eflingu græns
hagkerfis á Íslandi. Markmiðið er að
auka lífræna framleiðslu; lífrænt
vottaðar vörur verði 15% af landbún-
aðarframleiðslu á Íslandi 2020.
Ólafur R. Dýrmundsson, ráðunaut-
ur hjá Bændasamtökum Íslands, var
spurður hvort raunhæft væri að
framleiða eingöngu lífrænar mat-
vörur hér á Íslandi.
„Það er ekki raunhæft ef miðað er
við landbúnaðinn í dag. Þrennt skipt-
ir máli í þessu samhengi: stefna ríkis-
stjórnar, verð á olíu og aðföngum og
hvað neytendur vilja.“
Miklir möguleikar á Íslandi
„Í dag eigum við hiklaust að stefna
að lífrænum búskap fyrir framtíðina.
Þó það sé óraunhæft núna. Á Íslandi
eru miklir möguleikar á lífrænni
framleiðslu. Búféð okkar passar
mjög vel inn í lífræna búskaparhætti
því það nýtir vel gróffóður og er vel
lagað að aðstæðum, harðgert eins og
sauðkindin sannaði þegar ósköpin á
Norðurlandi gengu yfir,“ segir Ólaf-
ur.
Hann bendir jafnframt á, að ef ein-
göngu væri lífræn framleiðsla á Ís-
landi þá væru ekki framleidd egg,
kjúklingur og svínakjöt í verk-
smiðjubúum eins og gert er hér á
landi. Þeir búskaparhættir eru ekki
leyfðir í lífrænum búskap.
„Lífræni geirinn treystir á sjálfan
sig, að hann sé sjálfum sér nógur um
innlend aðföng. Eins og staðan er
núna þá notum við olíu og önnur að-
föng í ríkum mæli,“ segir Ólafur.
Áburður eykur uppskeru
Á Íslandi er notað lítið af eitur-
efnum í landbúnaði, miðað við víða
erlendis, segir Ólafur.
„Ef við færum alfarið út í lífræna
ræktun myndum við aldrei ná viðlíka
uppskeru og við erum að ná með hóf-
legri notkun á áburði,“ segir Gunnar
Guðmundsson, sviðsstjóri ráðgjaf-
Í skýrslu Alþingis um eflingu
græns hagkerfis á Íslandi er
markmiðið að „Ísland skipi sér í
fremstu röð á alþjóðavettvangi
sem grænt hagkerfi, með
áherslu á hreina náttúru, sjálf-
bæran orkubúskap, nýsköpun
og menntun til sjálfbærni“.
Samkvæmt henni er lífræn
ræktun vaxandi þáttur í land-
búnaði vestrænna ríkja. Hún er
lengst komin m.a. í Svíþjóð,
Austurríki, Sviss, Finnlandi,
Ítalíu. Þar eru um 5-15% af öllu
landbúnaðarlandi komin með
lífræna vottun. Íslandi er komið
skemmst á veg meðal Evrópu-
landa, eða með 1,2% árið 2009.
Ísland komið
skemmst
GRÆNT HAGKERFI
Lífræn ræktun er vaxandi þáttur í
landbúnaði vestrænna ríkja.