Morgunblaðið - 24.12.2012, Qupperneq 40

40 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. DESEMBER 2012
Járnskortur er oft ein af ástæðum þess
að við erum þreytt og slöpp. Floradix járnmix-túrurnar
eru hreinar náttúruafurðir, gerðar úr nýpressuðu grænmeti,
ávöxtum og hveitikími, fullar af vítamínum og steinefnum.
Engin aukefni hrein náttúruafurð.
Floradix blandan stuðlar að :
• Betri upptöku járns, vegna c vítamín innihalds.
• Myndun rauðra blóðkorna og hemóglóbíns,
aukið súrefnisflæði.
• Orkugefandi efnaskiptum
• Betra ónæmiskerfi
• Eðlilegri frumuskiptingu
• Auknu blóðstreymi
• Aukinni orku
• Auknum lífskrafti
Floradix formúlurnar er hægt
að kaupa í apótekum, matvöru-
verslunum og heilsubúðum.
Þreytt og slöpp ?
Nýjungar á mark-
aðnum eins og agave-
síróp, hafa náð mikl-
um vinsældum meðal
almennings og trúa
margir að um holla og
góða vöru sé að ræða.
Agave-síróp er samt
ekkert annað en syk-
ur. Það er ekki hægt
að segja að einhver
ein tegund sykurs sé
hollari eða óhollari en önnur. Best
er að neyta hans í hófi. Það að
skipta út sykri fyrir agave-síróp,
hrásykur eða annarskonar sykur
skiptir ekki máli. Það er einnig
mikilvægt að spá í kostnað. Hvað
leyfir buddan? „Hollustuvörur“ eru
yfirleitt dýrari en þær vörur sem
taldar eru óhollari. Samt sem áður
er sykur alltaf sykur.
Er sykur tómar hitaeiningar?
Já, svo er hægt að segja um syk-
ur sem bætt er í mat. Til að mynda
þá eru 99,9 g af 100 g af sykri,
tómar hitaeiningar, þ.e. hitaein-
ingar sem gefa okkur engin vítam-
ín. Fjöldi hitaeininga er þó mis-
munandi milli sykurgerða og það
sama má segja um sætleikann. Sír-
óp og hunang innihalda
meira vatn en hvítur
sykur og meiri ávaxta-
sykur (frúktósi) þýðir
almennt sætara bragð.
Sykri er bætt í mat til
að gefa sætara bragð.
Oftar en ekki getur
það leitt til þess að
fólk borðar meira sem
einnig eykur líkur á
tannskemmdum. Þó
svo að sumar tegundir
gefi örlítið meira af vít-
amínum en aðrar þá er
það í svo litlu magni. Þegar við
borðum sykur er það ekki til að fá
vítamínin, við getum vel fengið þau
annars staðar.
Innflutningur á
sírópi hefur aukist
Í kringum árið 2006 jókst inn-
flutningur á agave-sírópi og öðrum
sírópstegundum. Erfitt er að átta
sig á hvort þessi aukning hefur
orðið á kostnað annarra sykurteg-
unda. Vissulega má spyrja hvort
um hreina aukningu sé að ræða en
það hefur augljós neikvæð áhrif á
heilsu Íslendinga.
Agave-síróp er frá Mexíkó og er
unnið úr kaktusplöntunni agave.
Meiri hluti agave-síróps er frúktósi.
Frúktósi er jú ávaxtasykur, en í
svo miklu magni getur hann haft
neikvæð áhrif á líkamann. Kenn-
ingar hafa verið um að mikið magn
ávaxtasykurs í fæði manna sé or-
sakavaldur offitu. Mikilvægt er þó
að átta sig á að fleiri þættir hafa
áhrif. Agave-síróp er sætara en
sykur og því hægt að nota í örlítið
minna magni en sykur, en líkt og
hinn hefðbundni sykur eykur hann
líkur á tannskemmdum. Hvítur
sykur (súkrósi) er unninn úr syk-
urreyr. Súkrósi er samsettur úr
glúkósa og frúktósa til helminga.
Eins og Agave-síróp og hvítur syk-
ur þá innihalda ávextir ávaxtasykur
(frúktósa). En ráðleggingar um
mataræði segja að borða eigi 5
skammta af ávöxtum á dag! Það er
rétt, ávaxtasykur sem er nátt-
úrulega til staðar í ávöxtum er
betri og í mun minna magni en t.d í
agave-sírópi. Ef við tökum epli sem
dæmi, þau innhalda frekar hátt
hlutfall ávaxtasykurs miðað við
aðra ávexti. Þá þurfum við að
borða um 9 meðalstór epli á dag til
þess að fá 100 g eða meira af
ávaxtasykri, það magn sem talið er
að sé skaðlegt.
Ráðleggingar
Ráðlagt er að um helmingur
hitaeiningafjölda dagsins komi frá
kolvetnum. Kornmeti, grænmeti og
ávextir eru dæmi um kolvetnarík
matvæli. Sykrur eru hluti af kol-
vetnum og eru til ýmsar tegundir
sem falla undir það að vera sykra,
þar má nefna hvítan sykur, hrásyk-
ur, púðursykur, pálmasykur og
agave-síróp. Munur er á hvort syk-
ur er náttúrulega til staðar í mat
eða honum bætt í matvörur við
framleiðslu þeirra. Þó svo að sykr-
ur séu hluti af mikilvægum flokki
kolvetna er ráðlagt að neysla syk-
urs sem bætt er í mat sé ekki meiri
en 10% af hitaeiningafjölda dags-
ins. Hvers vegna er sykur þá settur
í mat? Það er vegna þess að hann
gefur sætt bragð, ver matvæli gegn
skemmdum, hjálpar til við vöxt í
gerbakstri, hjálpar til í viðhaldi á
náttúrulegum lit og áferð ýmissa
matvæla og margt fleira. Nú þegar
jólin eru að renna í garð og smá-
kökubakstur er á fullu er líklegt að
sykurneysla landans aukist. Reyn-
um því að passa magnið sem við
borðum. Fáum okkur bara eina
smáköku í staðinn fyrir fimm.
Verðmunur milli
sykurtegunda
Kostnaður heimila eykst oft í
kringum jólin og það að borga
meira en fjórfalt verð fyrir „holl-
ari“ vöru er kannski eitthvað sem
þarf að hafa í huga. Er „holla“ var-
an eitthvað betri þegar uppi er
staðið?. Þegar við stöndum frammi
fyrir því mikla vali sem mat-
vöruverslanir landsins bjóða upp á
þurfum við að hugsa aðeins út í
þetta. Tvö kíló af hvítum sykri
kosta um 550 kr. Til þess að fá
sama magn af agave-sírópi þarftu
að borga rúmar 3.000 kr. Báðar
vörur eru upprunar frá plöntum og
er framleiðsluferli þeirra svipað.
Þessum skrifum er ekki beint gegn
agave-sírópi, meira til þess að
vekja umhugsun um að tegundin
skiptir ekki alltaf máli. Sykur af
hvaða tegund sem er þarf ekki að
vera slæmur ef hans er neytt í hófi.
Munum bara að það er magnið
sem skiptir máli, ekki tegund syk-
urs.
Sykur, tómar hitaeiningar?
Eftir Áróru Rós
Ingadóttur
Áróra Rós Ingadóttir
» Það er ekki hægt
að segja að einhver
ein tegund sykurs sé
hollari eða óhollari en
önnur. Best er að
neyta hans í hófi.
Höfundur er B.Sc. í næringarfræði og
meistaranemi í næringarfræði við
Háskóla Íslands.
Jóhanna Sigurð-
ardóttir forsætisráð-
herra tilkynnti í haust
starfslok sín á Alþingi í
vor og taldi upp stór
mál sem hún ætlar að
klára áður. Afnám
verðtryggingar var
ekki þar á meðal.
Jóhanna, vonandi er
þetta misskilningur.
Rifjað hefur verið upp í
auglýsingum og grein-
um að þetta mál hefur í áratugi verið
eitt helsta baráttu- og forgangsmál
þitt á Alþingi og óþarft að rekja eða
rökstyðja frekar.
Ég skora á þig Jóhanna og einnig
Steingrím og aðra góða þingmenn, að
klára núna það brýna verkefni að
fella úr lögum heimild til verðtrygg-
ingar lána einstaklinga og fyrirtækja.
Klárist afnámið ekki á næstu vik-
um munu þingmenn og flokkar sem
gera afnámið að kosningamáli sópa
að sér fylgi í næstu þingkosningum.
Eða, þarf kannski sérstakt framboð í
þetta mikilvæga verkefni, lánaleið-
réttingar og fleiri brýn verkefni fyrir
heimili og fyrirtæki?
Stjórnarskrárvinnan er mikilvæg,
en væri almenningur spurður, hvort
haldið þið Jóhanna og Steingrímur að
fólkið í landinu myndi setja í meiri
forgang núna; nýja
stjórnarskrá eða afnám
hinnar séríslensku
verðtryggingar lána?
Stjórnarskrárbreyt-
ingar eru tímafrekar,
en afnám verðtrygging-
arinnar er fljótlegt
verkefni fyrir Alþingi,
þótt það sé stórmál fyr-
ir fólkið í landinu,
Íbúðalánasjóð og fram-
tíð okkar. Fyrst á því að
klára afnám verðtrygg-
ingarinnar.
Jóhanna, þú ert á
móti verðtryggingu og Steingrímur
líka. Í Samstarfsyfirlýsingu rík-
isstjórnar ykkar eru greinilegar fyr-
irætlanir um að draga úr vægi verð-
tryggingar, með því að; 1) „óska eftir
mati Seðlabankans á því hvernig best
verði dregið úr vægi verðtryggingar í
íslensku efnahagslífi“ og 2) „dregið
verði úr vægi verðtryggingar í lána-
viðskiptum samhliða auknu framboði
óverðtryggðra íbúðalána“, það seinna
undir yfirskriftinni „Varanleg vel-
ferð“.
Samkvæmt könnun Capacent fyrir
Hagsmunasamtök heimilanna í nóv-
ember 2011 eru 80% þjóðarinnar
fylgjandi afnámi verðtryggingar á
neytendalánum. Og á sex mánuðum
skrifuðu tæplega 38 þúsundir nafn
sitt í undirskriftasöfnun HH um af-
nám verðtryggingar og réttláta leið-
réttingu stökkbreyttra lána.
Íbúðalánasjóður er að falla um
sjálfan sig. Hann fékk lengst af bara
að bjóða verðtryggð jafngreiðslulán.
Þau lán kalla ég eitraðan kokkteil
fyrir lántakendur og sem þeir ýmist
hafa flúið með uppgreiðslum fyrir
óverðtryggt lánsfé frá bönkum eða
geta ekki lengur greitt af vegna
stökkbreytts höfuðstóls og greiðslu-
byrði.
Hvað er eiginlega málið, ágætu
fulltrúar löggjafar- og fram-
kvæmdavalds? Hvers vegna „slátrið
þið“ ekki þessari óværu í íslensku
þjóðfélagi, með einfaldri lagabreyt-
ingu?
Hver er áhættan, hvað haldið þið
að gerist? Kemur sólin ekki upp dag-
inn eftir?
Jú, það gerist og ég er líka viss um
að fólk fer þá að sjá birtuna og njóta
ljóss og yls. Og heimurinn heldur
áfram.
Ég er bóndasonur, frá Bjargi í
Miðfirði, slóðum Grettissögu. Sig-
urgeir faðir minn var góð skytta sem
annaðist refaveiðar fyrir sveitarfé-
lagið og var oft fenginn til að skjóta
naut og ótamda hesta, stór dýr sem
gátu verið hættuleg eða ekki hægt að
ná. Og því nota ég hér smá samlík-
ingu:
Það á að skjóta verðtrygginguna á
færi og nota hanska og tangir til að
færa hana í ómerkta gröf. Svo eitruð
og hættuleg er þessi plága nú orðin í
okkar þjóðfélagi.
Hagsmunayfirlýsing
Ég hef í dag enga persónulega
hagsmuni vegna verðtryggingar á
lánum. Ég er ekki með nein verð-
tryggð lán, sá hryllingskvóti er búinn
fyrir lífstíð.
Vegna verðtryggingarinnar fór ég
auk margra annarra í mínu umhverfi
í gengistryggð lán. Grundvöllur
þeirra reyndist ólöglegur og form
þeirra breytist nú í óverðtryggð ís-
lensk lán, þótt hægt miði og fátt
bendi til að endurútreikningarnir
núna verði réttir og endanlegir, sam-
anber fyrri Morgunblaðsgreinar
mínar.
Framtíðarhagsmunir mínir af af-
námi verðtryggingar eru að við
eignaskipti síðar get ég þurft lán hjá
Íbúðalánasjóði og þá verður það að
vera óverðtryggt jafngreiðslulán,
með föstum vöxtum til nokkurra ára í
senn eða allan lánstímann, eða
breytilegum vöxtum og vaxtaþaki.
Mér er málið líka skylt með öðrum
hætti, þar sem ég sat um nokkurra
mánaða skeið í ráðherraskipaðri
nefnd um verðtryggingarmál, með
þing-, ráðuneytis- og seðla-
bankamönnum og fleiri góðum mönn-
um, undir góðri stjórn Eyglóar Harð-
ardóttur. Mikið og tímafrekt starf;
margir fundir, margir gestir, mikil
umræða, texta- og skýrsluvinna, op-
inn kynningarfundur og annar fund-
ur í Íbúðalánasjóði, allt í sjálfboða-
vinnu af minni hálfu. Á
starfstímanum og eftir skýrsluskil
byrjuðu bankar að bjóða óverðtryggð
lán í meira mæli, sem lántakar
stukku á. Og svo fékk Íbúðalánasjóð-
ur loksins lagaheimild Alþingis til að
bjóða óverðtryggð lán, ekki bara
verðtryggðu jafngreiðslulánin.
Takk fyrir að það varð þó einhver
árangur af nefndarstarfinu.
Ókostir verðtryggingar
fyrir lántaka
Auðvitað er óþarfi að rekja ókosti
og önnur rök fyrir afnámi verðtrygg-
ingarinnar, þeir sem hér er skorað á
þekkja þetta vel. En rétt er samt að
tína saman ýmis atriði, fyrir þá og
aðra sem málið varðar. Það verður
gert í grein á næstunni.
Afnám verðtryggingar núna, Jóhanna
Eftir Arinbjörn
Sigurgeirsson »Hvað er málið,
ágætu fulltrúar lög-
gjafar- og fram-
kvæmdavalds? Hvers
vegna „slátriði“ ekki
þessari óværu í þjóð-
félaginu, með einfaldri
lagabreytingu?
Arinbjörn
Sigurgeirsson
Höfundur er frá Bjargi og er and-
stæðingur verðtryggingar lána.