Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.01.2013, Blaðsíða 4

4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.1. 2013
Eitt af erfiðu málunum sem bíður
nýrrar ríkisstjórnar að leysa ef sam-
komulag næst á mánudag eru lífeyr-
ismálin, en óvissa um hvernig stopp-
að verður í gat LSR tefur samninga
á almennum markaði.
Sammála
Í drögum að yfirlýsingu ASÍ og SA
vegna endurskoðunar og framleng-
ingar kjarasamninga segir að sam-
tökin séu „sammála um að vinna
áfram að jöfnun lífeyrisréttinda á
grundvelli þeirrar vinnu sem unnin
hefur verið í sameiginlegri nefnd alls
vinnumarkaðarins. Sú vinna hefur
dregist m.a. vegna þess að ekki hef-
ur náðst samkomulag milli ríkisins
og opinberra starfsmanna um fortíð-
arvanda opinbera lífeyriskerf-
isins …“
Áréttað er að það sé forsendu-
brestur frá kjarasamningum 5. maí
2011, en þar var kveðið á um jöfnun
lífeyrisréttinda og hnykkt á því með
orðunum: „Samhliða þessum kjara-
samningi verður stigið markvisst
skref í að jafna lífeyrisréttindi þar
sem stefnt er að því að auka framlög
í lífeyrissjóði úr 12% í 15,5% á ára-
bilinu 2014-2020. Bókun er um að
fyrir árslok 2012 verði komin nið-
urstaða um samræmt og sjálfbært
lífeyriskerfi alls launafólks á vinnu-
markaði.“
SA og ASÍ eru þó sammála um að
innihald þessarar yfirlýsingar haldi
gildi sínu, enda „um að ræða eitt
mikilvægasta réttindamál launafólks
um áratuga skeið.“
Jafnað upp á við
Samkomulagið felur í sér að jafnað
verði upp á við, sem þýðir að réttindi
til handa starfsmönnum á almennum
markaði verði aukin til jafns við þau
sem opinberir starfsmenn hafa. En
SA vill þó ekki semja fyrr en end-
anlega er ljóst hvernig opinberir
starfsmenn fari yfir í kerfi án rík-
isábyrgðar þar sem framlög ríkisins
bólgna ekki ár frá ári án þess að
innistæða sé fyrir því. „Á meðan op-
inberir starfsmenn ná ekki saman
við ríkið erum við í gíslingu,“ segir
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ.
„Við náum ekki jöfnun fyrir okkar
félagsmenn meðan sú deila er undir.
Þess vegna teljum við mikilvægt að
halda þessari vinnu áfram. Menn
eru sammála um hvert framtíð-
arkerfið á að vera. Og leiðin inn í það
kerfi er að hækka framlög atvinnu-
rekenda og eins að leysa úr halla op-
inbera kerfisins. Þetta er mál sem
bíður næstu ríkisstjórnar og hlýtur
að fara inn í næsta stjórnarsátt-
mála.“
Enn er ósamið um lífeyrismál. En
framtíðarsýn SA og ASÍ liggur fyrir.
Morgunblaðið/Kristinn.
Lífeyrismál
í biðstöðu
Í drögum að samkomulagi
ASÍ og SA eru þrjár breyt-
ingar á gildandi kjarasamn-
ingum.
1. Gildistími styttist til 30.
nóvember árið 2013.
2. Iðgjöld atvinnurekenda í
mennta- og fræðslusjóði
hækki í áföngum um 0,1% og
skuli þeirri aðgerð lokið eigi
síðar en 1. janúar 2015.
Verður það útfært í næstu
kjarasamningum í tengslum
við átak um að innan við 10%
vinnumarkaðarins verði án
viðurkenndrar framhalds-
menntunar.
3. Áfram verði unnið að jöfn-
un lífeyrisréttinda á grund-
velli þeirrar vinnu sem unnin
hefur verið í sameiginlegri
nefnd alls vinnumarkaðarins.
H
orfur voru dökkar
fyrir síðustu helgi
á því að sam-
komulag næðist
milli Alþýðu-
sambands Íslands og Samtaka at-
vinnulífsins um kjarasamninga.
Svo dökkar að VR, sem er stærsta
stéttarfélagið og hefur um 34%
vægi innan ASÍ, boðaði til fundar
stjórnar og trúnaðarmanna félags-
ins á sunnudagskvöld eða innan
við sólarhring áður en fresturinn
rennur út til að taka afstöðu til
framlengingar samningsins.
Óvænt útspil SA breytti hins-
vegar myndinni, en atvinnurek-
endur buðust til að stytta samn-
ingstímann. Þeir kjarasamningar
sem eru í gildi áttu að ná út jan-
úar á næsta ári, en í tilboði SA
var tíminn styttur til áramóta og í
þeim drögum sem nú eru greidd
atkvæði um er samið til loka nóv-
ember.
Samkomulag en óánægja
Allt bendir til þess að gengið verði
frá samningum fyrir hádegi á
mánudag, en
samninganefnd ASÍ
kemur saman um
morguninn. Þó að
nefndin hafi sjálf-
stætt ákvörð-
unarvald má telja
næsta víst að hún
fari að vilja fé-
lagsmanna og hing-
að til hafa aðild-
arfélögin tekið
afstöðu með samningum. Munar
þar mestu um Flóabandalagið, en
innan vébanda þess er stéttar-
félagið Efling, næstfjölmennasta
félagið innan ASÍ.
Mikið veltur á ákvörðun VR á
sunnudagskvöld, áhrifamesta fé-
lagsins innan ASÍ, en samkvæmt
heimildum hafa líkur aukist veru-
lega á að tillögurnar verði sam-
þykktar þar eftir að tilboð at-
vinnurekenda var lagt fram fyrir
síðustu helgi.
En víst er um það, að óánægjan
er mikil. Í skoðanakönnun innan
Félags vélstjóra og málmtækni-
manna voru til að mynda 57,6% á
móti uppsögn samninganna, aðrir
vildu segja þeim upp. Einn verka-
lýðsforkólfur sagði ástandið í þjóð-
félaginu þannig að ábyrgðarlaust
væri að semja ekki. En óánægjan
væri mikil og þær raddir yrðu að
heyrast.
Gagnrýni á stjórnvöld
Í drögum að yfirlýsingu ASÍ og
SA sem gefin verður út þegar
gengið verður frá samhliða sam-
komulaginu á mánudag er grunnt
á því góða, en þar segir meðal
annars:
„Forsenda um kaupmátt hefur
staðist að mati samningsaðila en
ekki forsendur um gengi og verð-
bólgu. Stjórnvöld hafa hvorki efnt
fyrirheit um lækkun trygginga-
gjalds til samræmis við minnkandi
atvinnuleysi né hækkun bóta al-
manna- og atvinnuleysistrygginga.
Mikilvægustu efnahagslegu for-
sendur kjarasamninganna um
auknar fjárfestingar í atvinnulífinu
hafa ekki staðist sem að stórum
hluta verður að skrifa á reikning
stjórnvalda.“
Stjórnvöld hafa litla aðkomu að
samkomulaginu núna, enda lítið
traust á milli aðila vinnumarkaðar-
ins og ríkisstjórnarinnar. Það blas-
ir við að eitt brýnasta verkefni
nýrrar ríkisstjórnar að kosningum
loknum verður að endurvinna það
traust.
Ný þjóðarsátt?
Í drögum að yfirlýsingu SA og
ASÍ er mælst til þess að vinna
hefjist þegar að næstu kjarasamn-
ingum og látið að því að liggja að
reynt verði að ná nýjum þjóðar-
sáttarsamningum. Um það segir
að hefja þurfi „sameiginlega
stefnumörkun til að tryggja vöxt
og viðgang atvinnulífsins og efna-
hagslegan stöðugleika sem byggð-
ur verði á stöðugu gengi en það
eru forsendur framfara og bættra
lífskjara“.
Og samtökin munu á næstu vik-
um „leita samstöðu sín á milli um
meginþætti atvinnustefnu sem hef-
ur hagvöxt, fleiri og betri störf og
bætt lífskjör á grunni stöðugleika
að markmiði“. Niðurstaðan verður
lögð fyrir stjórnmálaflokkana
þannig að afstaða þeirra komi
fram fyrir næstu kosningar og
klykkt er út með: „Í framhaldi af
kosningum og myndun nýrrar rík-
isstjórnar verði raunhæf aðgerða-
áætlun til næstu ára fullunnin.“
Ásmundur Stefánsson, forseti ASÍ, og Einar Oddur Kristjánsson, formað-
ur VSÍ, undirrita þjóðarsáttarsamningana árið 1990. Haukur Hall-
dórsson, formaður Stéttarsambands bænda, er fyrir miðju. Það er nokk-
uð sem menn eru sammála um að stefna beri að – að loknum kosningum.
UM HVAÐ ER SAMIÐ?
Síðustu kjarasamningar í höfn.
Tilraun um þjóðarsátt
bíður nýrrar ríkisstjórnar
* LÍKUR Á UNDIRRITUN SAMKOMULAGS UM KJARASAMNINGA Á MÁNUDAG * STJÓRNVÖLD GAGNRÝND Í SAMHLIÐA
YFIRLÝSINGU * VINNA HEFST ÞEGAR AÐ ATVINNUSTEFNU TIL FIMM ÁRA UM HAGVÖXT, FLEIRI STÖRF OG STÖÐUGLEIKA
*Menn þurfa að vera sammála um grundvöll hagstjórnar. Það erekki bara ríkisstjórnarmál heldur allra stjórnmálaflokka hvað þarftil að hér geti verið stöðugt gengi og lítil verðbólga. Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ ÞjóðmálPÉTUR BLÖNDAL
pebl@mbl.is