Morgunblaðið - 14.03.2013, Blaðsíða 34

34 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MARS 2013
Tugir þúsunda
manns bera þungar
byrðar af verð-
tryggðum húsnæð-
islánum sínum. XG
Hægri-grænir, flokkur
fólksins, vill taka á
þessum málum og leið-
rétta og endur-
fjármagna þessi lán og
leggja grunn að nýrri
framtíð viðkomandi fái
flokkurinn nægilegan
stuðning í alþingiskosningunum til
þess að geta hrint þessum áformum í
framkvæmd.
Þekkt og þrautreynd lausn
Lausnin var fundin af færustu hag-
fræðingum og sérfræðingum heims.
Bandaríkjamenn fóru hana m.a. til
þess að bjarga bandaríska húsnæð-
iskerfinu og fengu til þess sérstaka
lagaheimild Bandaríkjaþings eftir að
kreppan skall á þar (enska TARP –
Troubled Asset Relief Program).
Hægri-grænir vilja fara þessa sömu
leið, sem gekk svo vel, og vill miða við
lán tekin 1. nóvember 2007 eða síðar,
þegar MiFID-tilskipun (Markets in
Finacial Instruments Directive)
ESB/EES um neyslulán var lögleidd
hér á landi, en í henni felst bann við
sölu á flóknum fjármálaafurðum til
almennings eins og flokkurinn hefur
lengi haldið fram að verðtryggð lán
væru. Lántakar verðtryggðra lána
hér á landi vita aldrei hvað næsta af-
borgun verður, hvað þá hvernig allt
lánið verður þegar upp er staðið, því
enginn veit fyrr en eftir á hver áhrif
vísitalan á það verður.
Aðferðin – einföld
og gengur upp
Hægri-grænir vilja setja á neyð-
arlög, sem í fyrsta lagi afnema að
verðtryggja, afleiðutengja, megi
venjuleg lán til almennings og í öðru
lagi heimila Seðlabankanum að stofna
sérstakan sjóð innan
sinna eigin veggja, sem
keypti af fjármálastofn-
unum verðtryggð hús-
næðislán fólks og skuld-
breytti þeim með útgáfu
nýrra skuldabréfa
(enska Quantative eas-
ing). Nýju lánin yrðu þá
færð niður í nýjan höf-
uðstól eða eins og lánin
hefðu verið án verð-
tryggingarinnar og yrðu
á föstum óverð-
tryggðum vöxtum og til
langs tíma, jafnvel til allt að 75 ára, til
þess að stilla greiðslubyrðina við
greiðslugetuna. Seðlabankinn lánaði
þessum sjóði sínum á 0,01% vöxtum
og með því að nýju bréfin bæru 7.65%
vexti tæki það sjóðinn níu ár að kom-
ast í jafnvægi. Þannig er það vaxta-
munurinn og tíminn sem borga þetta
upp og segja má að þetta sé eins kon-
ar bókhaldsaðgerð innan Seðlabank-
ans, en ávinningurinn, vaxtamismun-
urinn, rynni til réttra aðila, þ.e.a.s.
fólksins í landinu, í stað banka, þrota-
búa og vogunarsjóða.
Lánardrottnarnir fengju gamla
lánið greitt að fullu og töpuðu engu,
en væri gert með bindiskyldu að
geyma féð í Seðlabankanum og
fengju það ekki til baka nema sam-
kvæmt ákvörðunum bankans út frá
peningastjórn sinni. Þannig gengi
þetta upp fyrir alla.
Stórlækkun lánanna –
stórlækkuð greiðslubyrði –
nýtt líf fyrir fólk
Miðað við 1.11. 2007 yrði lækkun
lánanna um 45% og hlutfallslega
lægri fyrir yngri lán. Svo furðulegt
sem undirrtuðum finnst það hefur
ekkert stjórnmálaafl utan Hægri-
grænna áttað sig eða komið með
raunhæfar alvörulausnir á mikilli
óhæfu. Reyndar vill flokkurinn fara
út í aðrar mikilvægar aðgerðir sam-
hliða þessu, þ.e. upptöku nýrrar ís-
lenkrar myntar, ríkisdals, m.a. til
þess að ná tökum á verðbólgunni,
lækka vexti og ná varanlegum stöð-
ugleika. Ef þér líst vel á að stórlækka
lánin þín strax og lengja í þeim til
þess að létta verulega á greiðslubyrð-
inni verður þú að setja X við G í apríl.
Það er lífsspursmál, því ef menn ætla
að kjósa eitthvað t.d. af gömlum vana
eða út frá ímynduðum óútfærðum
hugmyndum og Hægri-grænir fá
ekki rokkosningu í vor og þar með
nauðsynlegt áhrifavald mun ekkert
skynsamlegt gerast í þessum efnum.
Aðeins fleiri nefndir og athuganir. Ef
menn lesa stefnuskrár allra hinna
stjórnmálaflokkanna er það alveg
orðið ljóst.
Leiðrétting verðtryggðra
húsnæðislána – tækifæri
til að skapa nýja framtíð
Eftir Kjartan Örn
Kjartansson
Kjartan Örn
Kjartansson
» Lántakar hér á landi
vita aldrei hver
næsta afborgun verður.
Höfundur er fyrrverandi forstjóri.
Veffang www.xg.is.
Atvinnulífið er eins
og samfélagið allt í stöð-
ugri þróun. Þótt mikið
hafi áunnist, þá er enn
verk að vinna. Mik-
ilvægt er að menn um-
gangist viðfangsefnin
með viðunandi virðingu
svo mest verðmæti ná-
ist sem afrakstur sér-
hvers starfs. Í sjávar-
útvegi má með
lágmarksaga innleiða á
einfaldan hátt vönduð fagleg vinnu-
brögð sem stuðlað geta að aukinni
verðmætasköpun.
Heilindi í samskiptum manna á
meðal skipta máli, nú sem fyrr. Með
heilindum ávinna menn sér traust.
Traust er forsenda farsælla viðskipta.
Siðferði í matvælavinnslu snýst um
virðingu, virðingu fyrir viðskiptavinum
sem og hráefnum.
Lengi dugði Íslendingum að afla
tekna að hætti frameiðslustuddrar
virðiskeðju. Aðgengi að gjöfulum fiski-
miðum var lykilatriði. Reynt var að
laga vinnslu að því sem aflaðist, fremur
en að því sem seldist. Með því að setja
markaðsdrifna virðiskeðju á hjól efna-
hagslífsins er miðað að því að fram-
leiða þær vörur sem eru eftirsóttar og
selst geta við eftirsóknarverðu verði, í
stað þess að framleiða einungis það
sem er þægilegt og einfalt að framleiða
óháð eftirspurn efir slíkum vörum. Vel-
flest ríki sem Íslendingar eiga í við-
skiptum við búa að þegnum sínum með
fyrirkomulagi markaðsbúskapar, að
meira eða minna leyti, því skiptir
markaðssetning íslenskra afurða máli.
Það undirstrikar mikilvægi þess að
ræða útflutnings- og markaðsmál í
sömu andrá og ekki síður hvernig auk-
in verðmætasköpun genur nýst við
markaðssetningu íslenskra afurða.
Nýsköpun er mik-
ilvæg fyrir vöxt og við-
gang efnahagslífsins.
Með þolinmæði og þraut-
seigju hefur íslenskt at-
vinnulíf náð þeim árangri
að standa undir þeim lífs-
kjörum sem Íslendingar
búa við. Framþróun í
sjávarútvegi stuðlaði oft
á tíðum að kaupmátt-
araukningu almennings.
Við þurfum þolinmæði til
að gera verðmæti úr
tækifærum.
Tryggja þarf stöðugleika í atvinnu-
lífinu með lausn sem flestir geti sætt
sig við til framtíðar, við skipan sjáv-
arútvegsmála hér við land. Stöðugleiki
þarf að nást svo framþróun geti átt sér
stað til að varðveita og bæta megi
samkeppnisstöðu íslensks atvinnulífs.
Án þróunar í sjávarútvegi er hætt við
að sá dagur renni upp að samkeppnis-
forskot íslensks sjávarútvegs glatist.
Því þarf íslenskur sjávarútvegur að
vera vakandi fyrir mögulegum vaxt-
arbroddum. Nærtækt er að nýta þann
styrk sem felst í öflugum sjávarútvegi
til að hlúa að framtíðarvexti hagkerf-
isins með rannsókna-, þróunar- og
markaðsstarfi, frekar en að dreifa
kröftunum um allar koppagrundir.
Með vexti og viðgangi styrkra stoða
má auka arðbærni atvinnulífsins. Arð-
bærni atvinnulífsins þjónar samfélag-
inu öllu, því arðbært atvinnulíf er for-
senda aukins kaupmáttar og bættra
lífskjara.
Aukin verðmæta-
sköpun – allra hagur
Eftir Arnljót
Bjarka Bergsson
Arnljótur Bjarki
Bergsson
» Við þurfum þolin-
mæði til að gera
verðmæti úr tækifærum.
Höfundur er sviðsstjóri vinnslu, virð-
isaukningar og eldis hjá Matís.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar
alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar
sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að við-
komandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn kennitölu notanda
og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
GÓÐ GJÖF
GENEVA S
(iPod fylgir ekki).
Verð 55.000,-
Ármúla 38 | Sími 588 5010 | Opið: virka daga 11-18, laugard. 12-14