Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.05.2013, Blaðsíða 56

56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.5. 2013
BÓK VIKUNNAR Heimspekibókin Hver er ég og ef svo er
hve margir? eftir Richard David Precht kom út í kilju fyrir
nokkru og nýtur vinsælda og selst ágætlega.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Ég bý að því láni að hafa gaman af
spennusögum því það getur verið mikil
og góð hvíld í því að lesa góða spennu-
sögu. Samkvæmt þessu gæti vorið og
sumarið orðið ein löng notaleg hvíld, svo
mikið er á markaði af spennusögum.
Kannski of mikil hvíld því það er full-
einhæft að lesa bara glæpasögur vikum
og mánuðum saman, jafnágætar og þær
geta samt verið.
Það vantar sárlega meiri fjölbreytni í
skáldsagnaútgáfuna á þessum tíma. Þeir
lestrarhestar sem hafa engan áhuga á
spennusögum hljóta að andvarpa því það
er erfitt að koma auga á fagurbókmennt-
irnar innan um allar glæpasögurnar.
Fólkið vill víst glæpi og morð, eins og
metsölulistarnir sýna og sanna.
Ekki er ætlunin að lasta glæpasög-
urnar sem margar
eru ansi góðar,
sumar hreint frá-
bærar. Og maður
veit að það er
frekja eða kannski
bara óraunsæi að
biðja um að bóka-
forlög leggi sig
fram um að láta
þýða erlenda klass-
ík eins og Dickens
og Tolstoj. „Erlend klassík selst ekki hér
á landi,“ er svarið sem maður fær í hvert
sinn sem maður spyr. En má samt ekkki
reyna? Er það ekki einmitt hlutverk
metnaðarfullra bókaútgefenda að gefa út
klassísk verk jafnvel þótt salan á þeim sé
ekki góð? Tapið má svo bæta upp með út-
gáfu á James Patterson og félögum. Þá
ættu flestir að verða ánægðir.
Metnaðarfullir þýðendur sem hafa
áhuga á klassískum verkum finnast sann-
arlega enn. Ég er einlæglega þakklát
Sölku Guðmundsdóttur fyrir þýðingu
hennar á Emmu eftir Jane Austen. Ég
vona að Salka, sem er ung að árum og á
framtíðina fyrir sér, eigi eftir að gleðja
unnendur klassískra verka með enn fleiri
þýðingum, hvort sem það er á verkum
Austen eða annarra höfunda.
Atli Magnússon hefur verið iðinn við
að þýða verk úrvalshöfunda á íslensku.
Nú er nýkomin í kilju þýðing hans á
skáldsögu Nathanael West, Ungfrú ein-
mana, sem höfundurinn sendi frá sér ár-
ið 1933. Það er mikið tilhlökkunarefni að
fá að lesa þá bók í íslenskri þýðingu. Og
notaleg tilbreyting frá öllum glæpunum
sem hellast yfir okkur - án þess að verið
sér að lasta þá.
Orðanna hljóðan
ALLIR
ÞESSIR
GLÆPIR
Spennusögur streyma á markað.
Emma eftir Austen.
D
eon Meyer er einn þekktasti
rithöfundur Suður-Afríku og
bækur hans njóta vinsælda
víða um heim. Meyer var hér
á landi á dögunum en spennu-
bók hans Djöflatindur er komin út á ís-
lensku. Bókin hlaut bæði sænsku og frönsku
glæpasagnaverðlaunin árið 2010.
Atburðarásin er á þá leið að maður nokkur
hefur einkastríð og drepur barnaníðinga en
lögreglumaðurinn Benny Griessel er stað-
fastlega þeirrar skoðunar að menn eigi ekki
að taka lögin í eigin hendur og drepa morð-
ingja og misindismenn. Þegar hans eigin
börn lenda í hættu reynir á þessa skoðun
hans.
Meyer er spurður hvort það sé siðferðileg-
ur tónn í þessari bók hans. „Að hluta til en
það gerist nánast ósjálfrátt,“ segir hann. „Ég
er ekki að skrifa til að koma ákveðnum boð-
skap til skila og síst af öllu er ég að predika.
Alls kyns málefni rata inn í bækur mínar,
þjóðfélagsleg og siðferðileg.“
Hvað hefurðu að segja um aðalsöguhetju
þína, lögreglumanninn Griessel. Þú hefur
skrifað nokkrar bækur um hann.
„Griessel var aukapersóna í fyrstu bókinni
minni en ég kunni vel við hann og hef skrifað
fjórar bækur um hann og er að skrifa þá
fimmtu.“
Hvenær ákvaðstu að verða rithöfundur?
„Alveg frá því ég var lítill drengur langaði
mig til að segja sögur sem myndu heilla fólk.
En þegar kom að hugmyndum um rithöfund-
astarfið þá voru karlkynsrithöfundar í mínum
huga afar virðulegir menn sem reyktu pípu.
Ég vissi að ég yrði ekki þannig og þess
vegna sá ég ekki fyrir mér að ég myndi falla
inn í ímyndina af rithöfundi. En svo fetaði ég
þessa slóð.“
Lestu mikið af spennusögum?
„Ég hef alltaf haft gaman af spennusögum
og ólst upp við sögur manna eins og Eds
McBains og Johns D. MacDonalds og ann-
arra bandarískra spennuhöfunda. Ég les enn
þó nokkuð af glæpasögum, þar á meðal nor-
rænar og hef lesið nokkrar íslenskar spennu-
sögur sem mér þykja góðar. Hins vegar ger-
ist það óhjákvæmilega þegar maður skrifar
jafnmikið og ég geri að það verður ekki mik-
ill tími afgangs til lestrar.“
Hafa pólitískar hræringar í Afríku áhrif á
þig. Skrifarðu til dæmis um aðskilnaðarstefn-
una?
„Ég ólst upp á tíma aðskilnaðarstefnu sem
síðan var afnumin. Ég varð sannarlega var
við óréttlætið og misréttið og mótmælti því.
Bækur mínar gerast allar eftir að aðskiln-
aðarstefnunni lauk en sögupersónur tala
stundum um það hvernig ástandið var á
þessum vonda tíma. Skuggi aðskilnaðarstefn-
unnar grúfir enn yfir Afríku og ég skrifa
stundum um það. Mín kynslóð man eftir
þeim tíma.“
Stundum heyrist það viðhorf að spennu-
sögur séu léttvægar og ekki sé hægt að taka
mjög alvarlega þá höfunda sem skrifi þær.
Hvað finnst þér um þetta viðhorf?
„Mér gæti ekki staðið meira á sama. Mér
er ekkert umhugað um að vera tekinn alvar-
lega, ég vil bara að fólk hafi ánægju af bók-
unum mínum. Ég leitast ekki við að skrifa
fagurbókmenntir, ég leitast við að skemmta.“
Þú hefur hlotið verðlaun fyrir bækur þín-
ar. Það hlýtur að gleðja þig?
„Það er ávallt mikill heiður að hljóta verð-
laun og þau gleðja útgefendur mína sem hafa
lagt á sig mikla vinnu við að koma bókum
mínum á framfæri. Mesta viðurkenningin er
ef fólk les bækur mínar. Ég get ekki kvartað
undan viðtökum. Þetta hefur verið ótrúlegt
ferðalag fyrir suðurafrískan rithöfund að
vera nú þýddur á 28 tungumál. Stundum trúi
ég því varla að þetta hafi gerst.“
ÍSLENSKIR LESENDUR FÁ SPENNUSÖGU FRÁ SUÐUR-AFRÍKU
Ótrúlegt ferðalag
Deon Meyer „Mér er ekkert umhugað um að vera tekinn alvarlega, ég vil bara að fólk hafi ánægju af
bókunum mínum. Ég leitast ekki við að skrifa fagurbókmenntir, ég leitast við að skemmta.“
Morgunblaðið/Styrmir Kári
DJÖFLATINDUR ER VERÐLAUNA-
SPENNUSAGA EFTIR DON MEYER,
EN BÆKUR HANS NJÓTA VIN-
SÆLDA VÍÐA UM HEIM
Ég er að lesa bókina Glettur og gamanmál eftir Vilhjálm Hjálm-
arsson á Brekku. Vilhjálmur er mesti heiðursmaður Íslands í dag og
undramaður; var fyrst kosinn á Alþingi 1949,
vorið sem við öldungarnir ég og Kári Stef-
ánsson fæddumst. Vilhjálmur sat á Alþingi í
þrjátíu ár. Hann hefur skrifað um þrjátíu bækur
eftir það og tvær á leiðinni, önnur fyrir hundr-
að ára afmælið 2014. „Lifandi eða dauður mun
ég gefa bókina út,“ segir Vilhjálmur og hlær.
Ætli það sé ekki heimsmet að hundrað ára
maður skrifi bók? Vilhjálmur var skemmtilegur
pólitíkus, þorði að vera húmoristi þótt það
teljist ekki gáfnamerki af þingmanni, hvað þá
menntamálaráðherra. Þakka þér fyrir bæk-
urnar, Villi minn, og allan fróðleikinn. Þeir feðgar Sigfús á Brekku og
Vilhjálmur eru nauðalíkir. Fyrir skömmu var Sigfús á skemmtun, þá kom
til hans maður og sagði: „Helvíti ertu brattur, Villi gamli, enn á balli.“
Svo er auðvitað Njála á náttborðinu eftir að Einar Kárason fullyrti
að Sturla Þórðarson hefði skrifað hana. Það er alls ekki rétt hjá Ein-
ari. Ég er að sannfærast um að Snorri Sturluson hafi verið langt kom-
inn með hana þegar Gissur Þorvaldsson frændi minn framdi ódæð-
isverkið. Sturla hefur hins vegar komið að lokagerðinni á bókinni eftir
fráfall Snorra. Njála er listaverk, Sturlunga er tyrfin, auðvitað skrifaði
snillingurinn Snorri Sturluson Njálu, eins og Helgi á Hrafnkels-
stöðum sagði.
Í UPPÁHALDI
GUÐNI ÁGÚSTSSON
FYRRVERANDI LAND-
BÚNAÐARRÁÐHERRA
Guðni Ágústsson segir Vilhjálm Hjálmarsson vera mesta heiðursmann
Íslands í dag og er að lesa bók hans Glettur og gamanmál.
Morgunblaðið/Kristinn
Vilhjálmur Hjálmarsson