Morgunblaðið - 19.07.2013, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 2013
RAX
Við Skógafoss Fossdynurinn og úðinn úr Skógafossi skapa töfrandi umhverfi við þessa náttúruperlu. Parið á myndinni hljóp nær til að njóta áhrifanna sem best.
Íslenskir fjölmiðlar
hafa ítrekað haft eftir
málsmetandi fólki að
fjölgun erlendra gesta
til landsins á und-
anförnum misserum sé
öll að þakka eldgosinu í
Eyjafjallajökli vorið
2010 og þeirri miklu
umfjöllun sem það fékk.
Að mati þeirra virðist
nýtt eldgos eina for-
senda þess að fjölgunin haldi áfram á
næstu árum. Ég tel að hér sé um
mikla einföldun að ræða sem byggist
á vissu skilningsleysi á þeim lög-
málum sem almennt gilda um mark-
aðs- og sölumál. Vissulega fékk eld-
gosið mikla athygli, en athyglin ein og
sér leiðir ekki til þess að kaupendum
vöru eða þjónustu fjölgi. Fjölmörg
dæmi sýna að athygli án nauðsyn-
legrar eftirfylgni skapar engin við-
skipti. Af íslenskum dæmum má velta
því fyrir sér hversu margir gestir
lögðu leið sína til landsins eftir fyrri
eldgos t.d. í Surtsey og
Heimaey eða eftir leið-
togafundinn í Höfða og
skákmótið fræga milli
Fischers og Spasskís.
Vöktu þessir atburðir
þó ómælda athygli er-
lendis og eru oft sagðir
hafa komið Íslandi á
kortið. Af erlendum at-
burðum sem vakið hafa
mikla athygli og fengið
umfjöllun í öllum fjöl-
miðlum heimsins má
nefna flóðbylgjurnar í
Taílandi og Japan. Enginn hefur
haldið því fram að þær hafi aukið
ferðamannastraum til þessara landa.
Öflugt markaðsstarf
Athygli er vissulega fyrsta stig
markaðssetningarinnar, en henni
þarf að fylgja markaðsstarf sem
skapar áhuga á vörunni/þjónustunni
og síðan löngun til eignast hana eða
kaupa. Kaupin sjálf (aðgerðin) er svo
síðasta stig markaðsfærslunnar. Hér
á landi hafa fjölmargir aðilar lagt
hönd á plóg til að skapa þennan
áhuga og löngun til að sækja Ísland
heim. Íslenskir söluaðilar sækja
ferðasýningar í öllum heimsálfum til
að koma þjónustu sinni á framfæri og
halda úti vefsíðum sem kynna og
selja þjónustu þeirra; sama gera er-
lendir aðilar sem sérhæfa sig í Ís-
landsferðum. Icelandair er með öfl-
ugt markaðs- og sölustarf á helstu
mörkuðum og með einstakt leiðakerfi
sem tengir okkur við þessa markaði;
og flugfélög á borð við WOW, Easy
Jet og Norwegian leggja snörur sínar
fyrir ævintýraþyrsta ferðamenn víða
um lönd.
Þá slær hið margverðlaunaða sam-
starfsverkefni Ísland allt árið (Inspi-
red by Iceland) á marga strengi
markaðssetningarinnar til að skapa
stemmingu fyrir Íslandi og breiða út
þann boðskap að landið sé fagurt og
frítt og fannhvítir jöklanna tindar –
einkum að vetri til. Að ógleymdu því
almenna kynningarstarfi sem unnið
er hjá markaðsskrifstofum landshlut-
anna, Höfuðborgarstofu, Ráð-
stefnuborginni Reykjavík, Iceland
Naturally og Íslandsstofu. Erlend
blöð og fagtímarit s.s. National Geog-
raphic, Lonely Planet, The Guardian
o.fl. hafa valið Ísland sem áhugaverð-
asta staðinn til að heimsækja í ár m.a.
vegna náttúrunnar, en einnig vegna
menningarinnar og fólksins sjálfs. Í
flestum tilvikum koma fulltrúar þess-
ara fjölmiðla og fjölmargra annarra
til landsins að frumkvæði og í boði
ofangreindra aðila.
Allir hagnast
Niðurstaða þessa margháttaða
markaðsstarfs er mikil fjölgun ferða-
manna jafnt að vetri sem sumri, mikil
tekjuaukning hjá þjónustufyr-
irtækjum og ekki bara þeim sem til-
heyra hinni hefðbundnu ferðaþjón-
ustu, heldur ekki síður hjá
fjölbreyttri flóru aðila – allt frá skart-
gripasölum og bensínsölum til korta-
fyrirtækja og símafyrirtækja, svo
ekki sé minnst á auknar skatttekjur
hins opinbera. Nýlegar skýrslur
bankanna sýna að hagvöxt og fjölgun
starfa að undanförnu megi rekja
beint til þeirrar grósku sem nú er í
ferðaþjónustunni. Við erum því öll að
hagnast á komu hinna erlendu gesta.
Ég leyfi mér að fullyrða að án
þessa markaðsstarfs hefði gosið í
Eyjafjallajökli ekki haft nein veruleg
áhrif á fjölgun ferðamanna til lands-
ins. Við þurfum ekki að bíða eftir
næsta eldgosi til að efla hag ferða-
þjónustunnar til framtíðar, heldur
tryggja áframhaldandi öfluga kynn-
ingu á Íslandi erlendis, um leið og við
styrkjum þá innviði sem ferðaþjón-
ustan byggist á og verndum á mark-
vissan hátt viðkvæm svæði víða um
land. Þá mun hagur landsmanna allra
af ferðaþjónustunni halda áfram að
dafna, tekjur að aukast og störfum
fjölga.
Eftir Jón
Ásbergsson » Fjölmiðlar hafa
ítrekað eftir máls-
metandi fólki að fjölgun
erlendra gesta sé að
þakka eldgosi í Eyja-
fjallajökli. Ég tel að um
einföldun sé að ræða
Jón Ásbergsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Íslandsstofu.
Eldgos og fjölgun ferðamanna
Grein Óla Björns
Kárasonar í Morg-
unblaðinu síðasta mið-
vikudag er óvenju skýrt
dæmi um þegar rangar
ályktanir eru dregnar af
réttum tölum. Stöplarit-
ið sem Óli Björn birtir
með grein sinni segir
nefnilega allt aðra sögu
en þá sem er í greininni
sjálfri – og tek ég mér
það bessaleyfi að endurbirta myndina
hér með litum, lesendum til glöggv-
unar. Af þessari mynd dregur Óli
Björn þá ályktun að formbreyting á
rekstri RÚV vorið 2007 hafi engu
breytt um „krónískt tap“ Rík-
isútvarpsins og að því sé að blæða út.
Glöggir lesendur sjá að stöplaritið
sýnir þvert á móti allt annað og styður
ályktanir sem eru algjörlega gagn-
stæðar þeim sem Óli Björn dregur.
Í grófum dráttum má skipta þess-
ari 10 ára afkomusögu Ríkisútvarps-
ins, sem birtist á myndinni, í þrennt.
Fyrsti hlutinn nær fram að form-
breytingunni vorið 2007
og staðfestir það sem
Óli Björn og allir aðrir
vissu um áratugalangan
„krónískan“ taprekstur
RÚV fram að þeim
tíma. Við taka svo tvö
rekstrarár þar sem
megináhrif aðdraganda
hrunsins og hrunið
sjálft koma fram með
miklu bókhaldslegu
tapi. Bókhaldslegu, segi
ég, því rekstrarafkoma
RÚV fyrir fjármagnsliði
hefur aldrei verið betri en einmitt árið
2008/09 með EBIDTA hagnað upp á
857 milljónir króna en samt tap upp á
271 milljón króna vegna áhrifa hruns-
ins á fjármagnsliði. Síðustu þrjú árin,
frá 2009, hefur rekstur RÚV verið í
góðu jafnvægi – með hagnað upp á 45
milljónir króna að meðaltali á ári.
Undirritaður lýsti því yfir margoft í
ræðu og riti að það myndi taka tvö ár
frá formbreytingunni 2007 að koma
rekstri RÚV í jafnvægi eftir langvar-
andi tap. Þetta tókst, eins og sjá má á
meðfylgjandi stöplariti Óla Björns,
þrátt fyrir að í millitíðinni hafi orðið
eitt stykki hrun, sem ekki var gert ráð
fyrir þegar orðin féllu.
Af þessu má sjá hversu ranga
ályktun Óli Björn dregur af eigin
talnalegu framsetningu. Hún sýnir
þvert á móti að endi hefur verið bund-
inn á „krónískt tap“ Ríkisútvarpsins
og „blæðingin“ stöðvuð. Það er óþarfa
hæverska hjá sjálfstæðismönnum
eins og Óla Birni að halda ekki til
haga þeirri staðreynd að sú form-
breyting á rekstri RÚV sem þáver-
andi menntamálaráðherra þeirra,
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, stóð
fyrir 2007 var einmitt lykillinn að því
að unnt var að snúa langvarandi tapi
til jafnvægis.
Í seinni hluta greinar sinnar lýsir
Óli Björn skoðunum sínum á því
hvernig RÚV á að vera í laginu. Um
þær ætla ég ekki að deila hér. Hann
og aðrir eru frjálsir að skoðunum sín-
um á því hvort leggja eigi Rík-
isútvarpið niður, skera það niður eða
selja. Þær skoðanir verða Óli Björn og
aðrir hins vegar að styðja öðrum rök-
um en röngum ályktunum af afkomu-
tölum RÚV.
Eftir Pál
Magnússon
Páll Magnússon
Höfundur er útvarpsstjóri.
» Síðustu þrjú árin, frá
2009, hefur rekstur
RÚV verið í góðu jafn-
vægi – með hagnað upp
á 45 milljónir króna að
meðaltali á ári.
Rangar ályktanir af réttum tölum