Morgunblaðið - 13.09.2013, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2013
Guðrún Ísleifsdóttir afhenti í fyrra-
dag eina milljón króna sem hún
stóð fyrir að safna til að bæta
tækjakost á Landspítala.
Guðrún opnaði bankareikning til
þess í vor og notaði samskiptavef-
inn Facebook til að hvetja fólk til
þess að láta fé af hendi rakna. Söfn-
unina kallaði hún „Stöndum saman,
söfnum fyrir tækjum á Landspít-
ala“.
Guðrún ákvað síðan að milljónin
sem safnaðist færi til kaupa á línu-
hraðli til krabbameinslækninga.
Sjálf hefur Guðrún verið í geisla-
meðferð.
Gert er ráð fyrir að nýr línuhrað-
all verði tekinn í notkun á Landspít-
ala síðar í haust og hann verði kom-
inn í fullan rekstur um áramótin.
Afhending Guðrún Ísleifsdóttir afhenti
söfnunarféð í K-byggingu Landspítala.
Safnaði milljón til
kaupa á línuhraðli
Atvinnuvega-
ráðuneytið, Sam-
keppniseftirlitið
og áfrýj-
unarnefnd sam-
keppnismála
halda þann 27.
sept. ráðstefnu
um samkeppn-
ismál hér á landi.
Aðalfyrirlesari
er Angel Gurría,
framkvæmdastjóri Efnahags- og
framfarastofnunarinnar (OECD).
Að auki munu um 30 erlendir og
innlendir einstaklingar fjalla um
samkeppnismál í litlu hagkerfi og
þær áskoranir sem við blasa.
Aðgangur er ókeypis en skráning
er á vefnum samkeppni.is.
Framkvæmdastjóri
OECD flytur erindi
Angel Gurría.
„Þar sem nýrnasjúkir sækja alla
sérfræðiþjónustu til Reykjavíkur á
Landspítalann skiptir flugvöllurinn
miklu máli. Staðsetningin skiptir
miklu fyrir langveika sem reglu-
lega sækja þjónustu á spítalann,
jafnvel oft í viku eins og nýrna-
sjúkir í blóðskilun,“segir í ályktun
sem stjórn Félags nýrnasjúkra hef-
ur sent frá sér.
Er þar skorað á stjórnvöld að
tryggja að Reykjavíkurflugvöllur
verði áfram í Vatnsmýrinni.
Nálægð við Land-
spítala mikilvæg
STUTT
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Það heldur aftur af fjárfestingu í at-
vinnulífinu að mörg fyrirtæki eru of
skuldsett til að geta nýtt sér tæki-
færi á markaði og þurfa jafnvel að
fara í enn frekari afskriftir í vetur.
Þetta er mat tveggja sérfræðinga
hjá Landsbankanum annars vegar
og Íslandsbanka hins vegar en báðir
vísa til þess að spár um hagvöxt eftir
efnahagshrunið haustið 2008 hafi
ekki gengið eftir. Mörg fyrirtæki
hafi því vaxið hægar en spáð var.
Orri Hauksson, formaður Sam-
taka iðnaðarins (SI), er ekki sann-
færður um að grípa þurfi til frekari
almennra afskrifta hjá skuldsettum
fyrirtækjum, til að þau haldi velli.
Hitt sé ljóst að áhrif skulda á fjár-
festingu, sem er nú í sögulegu lág-
marki í hagkerfinu, séu verulega
vanmetin. Innan SI eru 1.400 íslensk
fyrirtæki. Könnun frá 2011 hafi sýnt
að skuldsetning íslenskra fyrirtækja
væri að jafnaði fjórfaldur hagnaður
fyrir fjármagnsliði, afskriftir og
skatta (EBITDA), borið saman við
tvöfalt það hlutfall annars staðar í
Evrópu.
Komu út of skuldsett
„Ég held að áhrif mikillar skuld-
setningar fyrirtækja á fjárfestingu
séu ekki tekin nægilega með í reikn-
inginn. Ég held að t.d. allar þessar
samhæfðu aðgerðir sem farið var í,
þ.m.t. 110%-leiðin, hafi skilað fyrir-
tækjunum mörgum hverjum alltof
skuldsettum aftur út á markaðinn.
Eigendurnir höfðu ekki mikla getu
til að leggja fyrirtækjunum til nýtt
eigið fé. Fyrirtækin fóru rétt mar-
andi í hálfu kafi út á markaðinn aftur
og þurfa að halda sér á floti. Þau
eiga ekki gott með að byggja upp
nýja tekjustrauma.
Ég myndi hins vegar ekki endi-
lega segja að það væri þörf fyrir
meiri afskriftir yfir línuna. Einhver
fyrirtæki munu ná sér aftur á strik.
Önnur eiga hins vegar ekki mögu-
leika á að borga til baka sínar skuld-
ir. Skuldsett fyrirtæki, sérstaklega
lítil og meðalstór, hafa átt erfitt með
að afla sér fjár til að fjármagna ný
verkefni, þótt bankakerfið sé yfir-
fullt af atvinnulausu fé. Slík fyrir-
tæki færa ekki út kvíarnar á meðan.
Hefðbundin iðn- og þjónustufyrir-
tæki á innlendum markaði munu að
meðaltali vaxa í takt við hagkerfið í
heild. Þau finna enga nýja eftirspurn
hér. Þau fyrirtæki sem eru að gera
eitthvað nýtt eða eru í útflutningi
hafa átt erfitt með að vaxa nægilega
hratt, enda mörg hver of fjárvana til
þess að geta nýtt sér slík tækifæri af
fullum krafti,“ segir Orri sem telur
það hamla mörgum fyrirtækjum að
þau fái ekki lán nema að geta lagt
veð á móti. Fyrirtæki í góðum
rekstri en með engin veð fái ekki lán
þótt þau geti sýnt fram á góðar við-
skiptaáætlanir.
Biðji um frekari afskriftir
Gústaf Steingrímsson, hagfræð-
ingur hjá Hagfræðideild Lands-
bankans, segir aðspurður að til-
tölulega hægur vöxtur efnahags-
lífsins og mikil skuldsetning sumra
fyrirtækja geti leitt til þess að for-
svarsmenn einhverra þeirra muni
leita eftir frekari niðurfellingu
skulda. „Menn voru e.t.v. of bjart-
sýnir um uppgang efnahagslífsins
eftir kreppuna. Skuldsetning fyrir-
tækja eftir skuldaniðurfellingu tók
eflaust mið af ákveðnum spám um
framtíðina. Ef spárnar voru of bjart-
sýnar, sem er oftar en ekki reyndin,
er hluti fyrirtækja líklega kominn í
einhver vandræði aftur.
Í ljósi þess hve fjárfesting er að
vaxa hægt má velta fyrir sér hvort
það sé vegna þess að fyrirtæki séu
mörg hver of skuldsett. Allt sem
dregur úr skuldsetningu, þ. á m.
frekari niðurfelling, myndi líklegast
hafa jákvæð áhrif á fjárfestingu. Það
er þó ekki mitt að dæma hvort slík
niðurfelling eigi rétt á sér.“
Úr 327% niður í 170% af VLF
Fram kemur í I. hefti ritsins Fjár-
málastöðugleika, sem Seðlabankinn
gefur út, í ár að skuldir fyrirtækja
sem hlutfall af vergri landsfram-
leiðslu voru 112,9% árið 2003. Þær
uxu í að vera 279,7% af VLF árið
2007 og náðu svo hámarki 2008 er
hlutfallið fór í 327,1%. Það hefur síð-
an lækkað jafnt og þétt og var komið
niður í 170,3% í fyrra. Það er mikil
breyting frá 2010 er það var 273,6%.
Skuldir haldi fjárfestingunni niðri
 Formaður Samtaka iðnaðarins telur neikvæð áhrif skulda fyrirtækja á fjárfestingu vanmetin
 Sérfræðingur hjá Landsbankanum segir lítinn hagvöxt geta kallað á frekari afskriftir fyrirtækja
Morgunblaðið/Ómar
Sprautað í slippnum Mörg fyrirtæki sem skuldsettu sig á bóluárunum fóru illa út úr efnahagshruninu.
Orri
Hauksson
Gústaf
Steingrímsson
Jón Bjarki
Bentsson,
hagfræðingur
hjá Greiningu
Íslandsbanka,
segir mikla
skuldabyrði
eitt af því sem
hafi haldið
aftur af fjár-
festingu fyrir-
tækja á síðustu misserum.
Fleira komi þar til, svo sem lágt
álverð, áhættufælni lánveitenda
og fjárfesta gagnvart fyrir-
tækjum í nýsköpunargreinum,
óvissa um skattlagningu í
sjávarúvegi, gjaldeyrishöft o.fl.
Það sé áhyggjuefni hversu
margt leggist á eitt um að halda
aftur af fjárfestingu á Íslandi
næstu misserin.
„Það er klárt að minni skuld-
setning innlendra fyrirtækja
myndi auka vilja og getu til fjár-
festinga. Á endanum verður að
vega hvort ábatinn af því að
koma fjárfestingu í gang vegi
þyngra en afskriftirnar sjálfar. Í
vetur þarf væntanlega að taka
afstöðu til þess hvort horfur
séu á því næstu misserin að
vöxtur taki við sér án frekari að-
gerða eða hvort grípa þurfi til
frekari afskrifta. Þær væntingar
sem voru um að alþjóða-
hagkerfið væri búið að taka við
sér á þessum tímapunkti, að við
værum komin lengra með að af-
nema höftin og að batinn væri
orðinn meiri, hafa ekki gengið
eftir,“ segir Jón Bjarki en við
gerð stöðugleikasáttmálans
2009 var spáð samanlagt 14%
hagvexti hér 2011-2013, eða
tvöfalt meiri en raunin varð.
Skoði frekari
afskriftir
SÝN ÍSLANDSBANKA
Jón Bjarki
Bentsson
Ráðstefna í Skálholti föstudaginn 13. september kl. 13–19
DAGSKRÁ
13:00 Opnun: Magnús E. Kristjánsson, forseti kirkjuþings
13:10 Frummælendur:
Dr. Lisbet Christoffersen, prófessor: Uppbygging lútherskrar þjóðkirkju
Dr. Gunnar Kristjánsson, prófastur: Staða prests og safnaðar
15:00 Kaffi
15:30 Fyrirlestrar:
Dr. Hjalti Hugason, prófessor: Ríki og kirkja
Dr. Sigríður Guðmarsdóttir, sóknarprestur: Lýðræði og jafnrétti í lögum
um þjóðkirkju Íslands
17:00 Pallborðsumræður:
Sr. Kristján Valur Ingólfsson, vígslubiskup í Skálholti (stjórnandi)
Sr. Elínborg Sturludóttir, sóknarprestur
Marinó Þorsteinsson, fulltrúi í Leikmannaráði
Guðmundur Þór Guðmundsson, framkvæmdastjóri kirkjuráðs
Katrín Ásgrímsdóttir, fulltrúi í kirkjuráði
Ragnheiður Sverrisdóttir, djákni
18:30 Ráðstefnuslit
Nánar á www.kirkjan.is
Endurskoðun þjóðkirkjulaga
Forsendur og markmið