Morgunblaðið - 03.12.2013, Page 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 2013
Jæja, þá er Stein-
grímur J. að gefa út
bók. Mér finnst að
hann hefði átt að
sleppa því.
Ætla ég mér ekki
að lesa hana af þeirri
einföldu ástæðu að
réttlætingarkokkteill-
inn, fláræðið, sjálfs-
hólið, afbökun á sann-
leikanum, yrði slæm
lesning.
„Frá Hruni og heim“ heitir hún
víst, en heim í hvað, heim í annað
hrun, miðað við það stóra fjár-
lagagat uppá litla 40 miljarða sem
hann sjálfur, snillingurinn, og Jó-
hanna skildu eftir sig. Það var nú
öll snilldin, þrátt fyrir yfir 100
skattlagabreytingar, hækkanir og
nýja skatta. Fjárlög síðasta árs
voru loftbólufjárlög þar sem hluti
tekjuöflunar var innistæðulaus
ávísun.
Hvað skyldi nú sjálft fjármála-
séníið segja um þetta í bókinni –
eða ekki segja?
Heim í hvað, eða kannski heim í
heyið fyrir norðan og er það ekki
rétt að það var mesta ógæfa þess-
arar þjóðar þegar Steingrímur J.
slapp úr sveitinni og hélt yfir fjöllin
suður, svo segir víst margra hugur.
Skyldi Steingrímur nefna að það
voru neyðarlögin frá 2008 sem
björguðu þjóðinni og gera enn?
Síðar eftir kosningarnar 2009 tók
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn meira
og minna við stjórn efnahagslífsins
og stýrði því næstu fjögur árin,
með Steingrím í skottinu.
Undir fjögurra ára stjórn Stein-
gríms og Jóhönnu voru bornar út á
gaddinn frá heimilum sínum að
meðaltali þrjár fjölskyldur á dag.
Þessi hryðjuverk þeirra gegn heim-
ilunum í landinu verða þeirra svarti
minnisvarði um alla framtíð.
Aldrei hafa fleiri fjölskyldur flutt
úr landi á einu kjörtímabili og gera
enn, því slík hörmung var viðskiln-
aður síðustu ríkisstjórnar við heim-
ilin í landinu.
Hvað skyldu margar línur fjalla
um það í bókinni?
Steingrímur J. gerði Landsbank-
ann næstum gjaldþrota með óá-
sættanlegum afarkostum fyrir
bankann við erlenda kröfuhafa.
En á undan því af-
henti hann lánasöfn
hinna bankanna er-
lendum kröfuhöfum
fyrir skiptimynt, sem
hafa síðan hálf-aflífað
þessa þjóð með mis-
kunnarlausum inn-
heimtuaðgerðum á
þeim hæstu okurvöxt-
um sem hvergi annars
staðar finnast. Bókin
fjallar hugsanlega um
það, svínaríið og að
sjálfsögðu eftir upp-
skrift höfundar.
Þegar Jóhanna og Steingrímur
ætluðu sér að neyða Icesave-
samningnum uppá þjóðina með
bolabrögðum utan þings sem innan
og gegn vilja þjóðarinnar varð
mörgum af hörðustu kommúnist-
unum í VG og Samfylkingunni nóg
um og er hætt við að margir rauðir
hafi þá farið kollhnís í gröfum sín-
um. Og er nokkuð eðlilegra fyrir
flokksforingjann en að kenna for-
setanum um? Eins og maðurinn
sem kenndi buxunum um gatið.
Verður ekki hljótt um þann
óskapnað á blaðsíðunum?
Á kjörtímabilinu rústaði Stein-
grímur J. flokki sínum með því að
þverbrjóta grundvallarstefnuskrá
flokksins í ýmsum málum og var
svo duglegur við það að fylgið
hrundi og margir úr forustusveit
VG yfirgáfu sæluna. Hvað skyldi
nú bókin segja um það?
Þegar Steingrímur J. labbaði á
nýjum lakkskóm og pressuðum
buxum á gljáfægðu gólfi ESB-
hallarinnar í Brussel, með umsókn-
armöppuna undir vinstri hendinni,
er gjörningur sem flestir komm-
únistar á Íslandi koma seint til
með að fyrirgefa honum. Hvernig í
ósköpunum er hægt að leggja sig
svona í duftið fyrir einn vesælan
ráðherrastól?
Hvernig skyldi sú réttlæting líta
út í bókinni?
Heilsugæslan og löggæslan voru
í þokkalegu ástandi fram undir
2008, en ekkert umfram það, en í
tíð ríkisstjórnar Steingríms og Jó-
hönnu tókst þeim á fjórum árum
algerlega að eyðileggja þessar
nauðsynlegustu stofnanir þjóð-
arinnar með stöðugum niðurskurði.
Sá verknaður þeirra flokkast einn-
ig undir hryðjuverk. Um það
skemmdarverk verður trúlega
hljótt í bókinni.
En þeir AGS-menn sem eru nú
þrátt fyrir þeirra alvarlegu og oft
á tíðum flóknu og vanmetnu verk-
efni, bara skrambi kómískir menn.
Þeir höfðu aldrei fyrr fengið
eins vaskan og undirgefinn með-
reiðarsvein og Steingrím J. Sigfús-
son.
Þegar skattabreytinga- og ný-
skattahamagangurinn var hvað
mestur í Steingrími þá gátu þeir
ekki annað en gantast í öllum
göslaganginum og nefndu að það
væri nú sniðugt að senda Stein-
grím með næstu flugvél til Grikk-
lands til að koma Grikkjum til
hjálpar.
En Steingrímur misskildi skens-
ið, lyftist allur upp um að minnsta
kosti tvær hæðir og byrjaði að líta
á sig sem bjargvætt Grikkja í
þeirra hörmungum ásamt því að
læða því í fjölmiðla að Grikkland
yrði hans næsti viðkomustaður á
eftir Íslandi.
Og auðvitað fjaraði þessi vit-
leysa út í buskann fyrr en varði.
Auðvitað þarf ekki Steingrím J. til
að kenna Grikkjum að hækka
skatta, eða búa til nýja, þeir eru
alveg fullfærir um það sjálfir. Geta
menn séð fyrir sér andlitið á t.d.
Popotopolus og Étagratís við
ímyndaða komu Steingríms til
Aþenu þegar hann stígur út úr
flugvélinni með hausinn á Indriða
upp úr bakpokanum, bjargvætt-
irnir eru mættir. Höfum ekki þá
vitleysu lengri.
En hins vegar hefðu Grikkir
getað kennt Steingrími eitt mjög
mikilvægt og sem er smám saman
að mjaka þeim úr kreppunni og
það er að fækka ríkisstarfs-
mönnum, afætunum fer ört fækk-
andi úr gríska bákninu. En það
passar ekki Steingrími, þær eru
aldrei nógu margar, þar liggja at-
kvæðin.
Heyið heima og gríska ævintýrið
Eftir Jóhann L.
Helgason » Á kjörtímabilinu
rústaði Steingrímur
J. flokki sínum með því
að þverbrjóta grund-
vallarstefnuskrá flokks-
ins í ýmsum málum.
Jóhann L. Helgason
Höfundur er húsasmíðameistari.
Við fyrstu sýn virð-
ist ekki mikill menn-
ingarlegur eða póli-
tískur skyldleiki með
þessum tveimur lönd-
um. Það aðskilja þau
einhverjar þúsundir
kílómetra. Menning
þeirra og tungumál,
saga og atvinnuhættir
eru gjörólík. Þó má
finna samlíkingu milli
landanna. Þau liggja
bæði við ysta jaðar ESB. Þá eru
þau bæði illa stödd fjárhags- og
efnahagslega. Ísland fór illa útúr
kreppunni og virðist eiga langt í
land með að komast á lappirnar.
Aflands- og innlandsvandi krón-
unnar læsir landið inni í vítahring
verðtryggðrar verðbólgu og gjald-
eyrishafta. Úkraína á langa
þrautasögu að baki
sem sovéskt lepp-
hérað. Hvergi voru
útrýmingar Stalíns og
arðrán grimmilegri.
Landið hóf sjálfstæða
göngu sína sem þjóð-
ríki sárafátækt og
vanþróað. Úkraína
þarf opna markaði,
frjáls viðskipta-
sambönd og nánari
efnahagsleg og póli-
tísk tengsl við háþró-
uð lýðræðislönd til að
geta þróast sjálft. Án nánari
tengsla við ESB mun hún eiga af-
ar erfitt með að þróast til velmeg-
unar og réttarris. Núverandi vald-
hafar, sem naumast verða ásakaðir
um að vera hallir undir ESB, hafa
fyrir allnokkru áttað sig á því, að
þróunarvalkostirnir landsins eru
ekki margir. Annað hvort nánara
samstarf og tengsl við Evrópu-
sambandið með inngöngu að mark-
miði eða faðmlag við Rússland.
Það seinna þekkja þeir af langri
biturri kúgunarsögu. Rússland er
óþróað auðlindaríki með pólitískt
réttarkerfi og brothætt sýnd-
arlýðræði.
ESB eða Rússland
Það kom sumum á óvart að
Rússar létu skína í vígtennurnar,
þegar þeir horfðust í augu við að
Úkraína var að nálgast ESB. Þeir
eru sagðir hafa hótað að skrúfa
fyrir olíu- og gaskrana auk þess að
gera útflutningi Úkraínumanna
erfitt fyrir, en Rússland er
stærsta einstaka viðskiptaríki
þeirra. Í skyndingu var hætt við
að undirrita viðskipta- og sam-
starfssamning við ESB, honum
slegið á ótímbundinn frest. Kænu-
garðsstjórnin var beitt þvingunum,
til að vernda pólitískt tangarhald
Rússa á landinu. Fengur Úkraínu
af nánara pólitísku og efnahaglegu
samstarfi við ESB-ríkin er aug-
ljós. Úkraína hefði fengið aðgang
að kröfuhörðum stórum markaði,
eins konar aukaaðild sem styrkt
hefði efnahag þess, lýðræðisþróun
og réttarfar. Samningurinn hefði
haft jákvæð áhrif á afkomu og póli-
tíska stöðu almennings. Það sem
hangir á spýtunni hjá Rússum er
að koma í veg fyrir að landið teng-
ist Evrópu og verði með tímanum
hluti af henni. Það myndi að þeirra
mati veikja valdastöðu Rússlands í
Evrópu. Ákvörðun Rússa heldur
Úkraínu í óbreyttu fari sýnd-
arlýðræðis og efnahagslegra þreng-
inga með afar óvissri framtíð.
Ísland og ESB
En af hverju að rekja þessa sögu
frá fjarlægu landi? Í sögunni er
sterkur snertiflötur við Ísland. Með
tilkomu nýrrar íslenskrar rík-
isstjórnar var umsóknarferli að
ESB, einnig hér, slegið snarlega
útaf borðinu, án þess að vitað væri
um nokkurn verulegan ágreining í
viðræðunum. Sú ákvörðun var
valdapólitísk eins og hjá Rússum.
Hermisvar stjórnarliða er að aðild
þjóni ekki hagsmunum landsins.
Engin frekari rök, sama hvar mað-
ur leitar. Ljóst var, af því sem lek-
ið hefur út, að margt benti til þess
að við fengjum þar viðunandi
lausnir bæði varðandi landbúnað og
sjávarútveg. Ástæða ákvörðunar
nýrrar ríkisstjórnar um slit á við-
ræðum hlýtur því að leynast í póli-
tískri hagsmunagæslu stjórn-
arflokkanna. Skyldu þeir vera að
vernda innanlands tök þeirra, sem
ráða yfir auðlindum landsins? Ann-
ars vegar til að festa pólitísk áhrif
útgerðarmanna, sem sitja vilja í
einokunarstöðu yfir fiskiauðlind-
inni, þar sem kvótakerfi og fjár-
festingarbann á útlendinga tryggir
þeim fáheyrðan, ódýran einkarétt.
Á að sama skapi að tryggja bænd-
um samkeppnislausa framleiðslu til
frambúðar með innflutningsbanni á
öllum landbúnaðarvörum og láta
vaxtapíndan almenning borga eitt
hæsta þekkjanlegt búvöruverð á
jarðríki? Þar er sennilega á ferð-
inni eina alvöru heimsmet okkar.
Samningar við ESB um landbún-
aðarmál væru betri og hagfelldari
kjarabót en varhugaverð skuldanið-
urfelling. Það þjónar allavega ekki
hagsmunum þjóðarinnar að hætta
viðræðum við ESB og sitja utan-
dyra. Þegar átökin voru um
NATO-aðild, um miðja síðustu öld,
voru rök þeirra sem studdu aðild
m.a. þau , að hún myndi skipa Ís-
landi á bekk með vestrænum lýð-
ræðisríkjum, deila örlögum með
þeim, en hafna faðmlagi við Rússa.
Þá vildu margir vopnlaust, hlut-
laust land án þess að taka þátt í
bandalagi vestrænna ríkja. Nú
stöndum við frammi fyrir sambæri-
legri spurningu. Hvar eru pólitísk
heimkynni þjóðarinnar meðal þjóð-
anna? Sú heimssýn, sem ýmsir að-
hyllast, að Ísland verði forysturíki
(hegemon) á norðvesturhorni Atl-
antshafsins, er ekki bara óraunhæf
heldur glæfraleg, því hún býður
heim hættu einangrunar og
árekstra við önnur ríki. Guð forði
okkur frá því, svo umorðuð sé
þekkt tilvitnun.
Úkraína og Ísland
Eftir Þröst Ólafsson » Við stöndum frammi
fyrir sambærilegri
spurningu. Hvar eru
pólitísk heimkynni þjóð-
arinnar meðal þjóð-
anna?
Þröstur Ólafsson
Höfundur er hagfræðingur.
Ársalir ehf fasteignamiðlun
533 4200 og 892 0667
arsalir@arsalir.is
Engjateigi 5, 105 Rvk
Björgvin Björgvinsson, löggiltur fasteignasali
ÁRSALIR
FASTEIGNAMIÐLUN
533 4200
FASTEIGNASALA
FYRIRTÆKJASALA - LEIGUMIÐLUN
Vantar allar stærðir og gerðir eigna á skrá
.... Hafðu samband
Rauðagerði 25 · 108 Reykjavík · Sími 440 1800 · www.kaelitaekni.is
Okkar þekking nýtist þér
Tilboðsverð kr. 106.900
Jólagjöfin í ár!
fy
heita sú
kriftarbó
VD diskur
lgja með
Lífstíðareig
ð fylgir Vitamix sle
jarmál og sv
k og
ar ig
ps
D
Me
p
r
n!
ávexti, gr
nánast hvað
y
klaka og
alla
noð d
Bý