Morgunblaðið - 28.02.2014, Blaðsíða 29

29
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2014
Hvalaskoðun Bræla var út af Grindavík í gær en ferðamenn létu hana ekki á sig fá, mættu vel búnir í siglinguna og fjölmenntu í hvalaskoðunarskipið Andreu eftir hádegið.
Ómar
Fylgist menn með
þróun ferðaþjónust-
unnar er augljóst að
sumt af innviðunum
fylgir ekki hraðri
fjölgun ferðamanna
til landsins. Þess
vegna er leitað að
sértekjum til að koma
ýmum grunnþáttum í
sæmilegt horf. Nú-
verandi fjármunir
sem eiga að ganga til
ferðaþjónustunnar skila sér ekki
nægilega vel.
Gjaldtaka við ferðamannastaði
er ein leið og fer hún þá fram á
vegum einkaaðila eða opinberra
aðila. Það kostar 16 ensk pund að
skoða Edinborgarkastala og 5
dollara að komast inn
um eina hliðið á Coto-
paxi-þjóðgarðinum í
Ekvador.
Íslensk stjórnvöld
hafa verið of sein á
sér að hyggja að
heppilegustu leiðinni í
þessum efnum á Ís-
landi. Nokkrir land-
eigendur ríða á vaðið
og brátt kostar fimm
evrur að skoða eitt-
hvað í landi Reykja-
hlíðar fyrir norðan,
álíka mikið að líta á
Kerið í Grímsnesi og nokkrar evr-
ur að heimsækja Geysi gamla.
Flestir erlendir ferðamenn kann-
ast við svona gjaldtöku og kippa
sér ekki upp við hana fyrr en
heildarsumma í heimsókn fer að
bíta vel í pyngjuna. Gjaldtaka við
heimsókn heimamanna er oftast
erfiðari í framkvæmd en ekki
ómöguleg. Í Ekvador borga
heimamenn einn dollar í Cotopaxi-
þjóðgarðinn en þar heyrir maður
að greiðslan veki óánægju margra.
Rökin eru þau að heimamenn
standi hvort eð er undir kostnaði
við þjóðgarða og við alla innviði,
svo sem vegi og fleira, í kringum
skoðunarverða staði í einkaeign.
Loks koma innheimtukerfin, fyr-
irhöfnin og kostnaðurinn til álita.
Víða erlendis, einkum utan Evr-
ópulanda, Kína, Rússlands og
Bandaríkjanna, tíðkast víða að
innheimta brottfarargjald af er-
lendum ríkisborgurum; á bilinu 10
til 40 dollara. Það er valið í stað
komugjalds (sem er innifalið í
verði ferðalaga) vegna þess að það
þykir brött byrjun á ferð að rukka
inngangseyri til lands. Eins hætta
allmargir við ferðir eða breyta
þeim. Miðað við kostnað við flug-
og járnbrautarferðir, gistingu og
mat eru upphæðir af þessari
stærðargráðu lágar og ná ekki
sömu stærð og gjöld við skoðun á
5-10 stöðum.
Einfaldasta lausnin á Íslandi er
að taka upp svona gjald og semja
við alla hlutaaðeigandi innanlands
um að láta sértöku gjalda eiga sig
frá því að innheimta hefst. Sjóður
sem þannig yrði til væri lögvarinn
til notkunar handa öllum
ferðaþjónustuaðilum til úrbóta á
grunnþáttum þjónustu og umferð-
ar um tiltekin svæði eða staði.
Umsóknir væru afgreiddar hlut-
lægt af samstarfshópi ólíkra aðila
og hins opinbera. Tveir milljarðar
króna á ári (miðað við 20$ á mann
og 800 þús. gesti) duga vel til þess
að allir þurfandi fái sitt á skömm-
um tíma. Innheimtan fer fram
með staðgreiðslu við brottför og
leggur engar skyldur á herðar
þjónustuaðila nema við afgreiðslu
stórra hópa, svo sem skipaf-
arþega.
Þessi leið er einföld, þægileg og
hefur lægsta flækjustigið, ef skil-
virk dreifing fjármuna er tryggð.
Köllum hana mannlegustu leiðina.
Eftir Ara Trausta
Guðmundsson » Gjaldtaka meðal
ferðamanna gæti
sem best farið fram með
svokölluðu brottfar-
argjaldi erlendra ferða-
manna.
Ari Trausti
Guðmundsson
Höfundur er jarðvísindamaður og rit-
höfundur.
Brottfarargjald er mannlegast
Menntadagur at-
vinnulífsins verður
haldinn mánudaginn 3.
mars n.k á Hótel Hil-
ton Nordica. Er það í
fyrsta sinn sem SI,
SAF, SVÞ, Samorka,
LÍU, Sf og SFF standa
sameiginlega að slíkum
degi en þau eru öll að-
ildarfélög að Sam-
tökum atvinnulífsins.
Kannski tímanna tákn því hags-
munir alls atvinnulífsins til mennta-
kerfisins eru í grunninn sameig-
inlegir og ríkir.
Stóra myndin um öflugt mennta-
kerfi sem býður upp á sveigjanleika
og fjölbreytni á öllum skólastigum,
kröftuga framhaldsfræðslu og nám
við hæfi fyrir einstaklinga og fyr-
irtæki, er sameiginlegt baráttumál.
Öflugri leskunnátta barnanna okkar,
sterkari kenn-
aramenntun, minna
brottfall og öflug iðn-
menntun er liður í
þessu og styður við at-
vinnulífið, svo fátt eitt
sé nefnt.
Sama er hvort rætt
er um fyrirtæki í sjáv-
arútvegi, iðnaði, versl-
un, ferðaþjónustu eða
fiskvinnslu, þá skiptir
miklu að nýta tækifær-
in til að hækka mennt-
unarstig innan fyr-
irtækjanna sjálfra en
einnig að til staðar verði mennta-
kerfi sem komi til móts við sífellt
fjölbreyttari þarfir atvinnulífsins.
Mikilvægt er að reynsla og hæfni í
atvinnulífinu verði metin með form-
legum hætti.
Mörk atvinnugreinanna eru óljós-
ari en áður. Hvenær er t.d. snyrti-
vara unnin úr sjávarfangi afurð sjáv-
arútvegs, iðnaðar eða hönnunar og
hvenær er hún verslunarvara sem
ýtir undir fjölbreytt íslenskt vöruúr-
val fyrir ört vaxandi ferðaþjónustu?
Dagskráin, mennta-
verðlaun og yfirmaður
menntamála hjá OECD
Dagskrá Menntadagsins verður
fjölbreytt. Dr. Andreas Schleicher,
yfirmaður menntamála hjá OECD,
mun fara m.a. yfir hæfni og þekk-
ingu starfsmanna og hvaða áhrif
þeir þættir geta haft á fyrirtækin og
líf starfsmanna í samhengi við nið-
urstöður OECD-könnunar á grunn-
leikni fullorðinna, nefnd PIAAC.
Hann er einnig þekktur fyrir að
kynna löndum PISA niðurstöður og
álykta út frá þeim; ályktanir sem
mikilvægt er að hið opinbera ásamt
Kennarasambandinu og atvinnulíf-
inu fari vel yfir með framtíðarhags-
muni að leiðarljósi.
Á Menntadeginum verður einnig
kynnt rannsókn sem gerð var af
hálfu Rannsóknar og greiningar um
vilja unga fólksins og áhrifavalda á
námsvali nemenda. Forystufólk úr
atvinnulífinu mun m.a. fjalla um
samspil menntakerfis og atvinnulífs,
mikilvægi iðn- og verkmenntunar og
hvernig markviss menntastefna hef-
ur eflt fyrirtæki eins og innan ferða-
þjónustunnar. Á Menntadegi at-
vinnulífsins verða í fyrsta sinn veitt
menntaverðlaun atvinnulífsins. Ann-
ars vegar verður Menntafyrirtæki
atvinnulífsins útnefnt og hins vegar
verður Menntasproti atvinnulífsins
veittur. Samtals eru átta fyrirtæki
tilnefnd til verðlauna en þau koma
úr ólíkum atvinnugreinum. Verð-
launin afhendir nýsköpunar- og at-
vinnuvegaráðherra, Ragnheiður El-
ín Árnadóttir. Í mörgum íslenskum
fyrirtækjum fer fram gríðarlega
mikið fræðslustarf og uppbygging
menntunar. Er ánægjulegt að fylgj-
ast með miklum metnaði af hálfu
fyrirtækja vítt og breitt um landið á
þessu sviði. Þeirri uppbyggingu er
vert að veita eftirtekt og styðja.
Þýðing menntunar, hvort sem hún
á sér stað innan vinnustaðar eða
skóla, er mikilvægari en nokkru
sinni fyrr, hvort sem litið er til at-
vinnulífsins eða samfélagsins í heild.
Menntaumræðan sem nú fer fram í
samfélaginu – og jafnvel kraumar –
er fagnaðarefni. Í þeirri umræðu og
stefnumörkun mun atvinnulífið
leggja sitt lóð á vogarskálarnar, í
þeirri sameiginlegu sýn okkar að
gera íslenskt atvinnulíf og samfélag
fjölbreyttara og samkeppnishæfara.
Eftir Þorgerði
Katrínu
Gunnarsdóttur
» Þýðing menntunar,
hvort sem hún á sér
stað innan vinnustaðar
eða skóla, er mikilvæg-
ari en nokkru sinni fyrr,
hvort sem litið er til at-
vinnulífsins eða sam-
félagsins í heild.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Höfundur er forstöðumaður mennta-
og nýsköpunarsviðs Samtaka at-
vinnulífsins.
Menntadagur atvinnulífsins