Morgunblaðið - 07.03.2014, Qupperneq 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. MARS 2014
Suðurver | Mjódd | Glæsibær | Húsgagnahöllin | Smáratorg | Austurver
Er ferming framundan?
Láttu okkur sjá um veisluna
Gómsætir réttir við allra hæfi
Allar nánari upplýsingar í
síma 533 3000
Það hefur ekkert
skort fréttir af inn-
lendum og erlendum
vettvangi upp á síð-
kastið, og ætla ég
ekki að fjölyrða um
þær, þótt ærin ástæða
væri til. Hins vegar
hefur frétt í RÚV og í
Morgunblaðinu valdið
mér nokkrum áhyggj-
um þannig að ég get
ekki orða bundist. Eins og öllum
er kunnugt hefur veðurfar verið
með óvenjulegum hætti víða í vet-
ur. Hér á landi hefur veðráttan
einkennst af tíðum hvassviðrum
og þrálátum austan- og norðaust-
anáttum þar sem hitastig hefur
verið tveimur til þremur gráðum
hærra en algengt er í þessum
vindáttum. Hitastig á láglendi hef-
ur verið vel yfir frostmarki m.a. á
Austurlandi þar sem rigningar
voru tíðar í janúar eða þá slydda á
láglendi. Þegar þannig hagar til
hleypur úrkoman gjarnan í svell.
Það sama á hins vegar ekki við
þegar komið er upp í tvö til þrjú
hundruð metra hæð. Þar kyngir
niður snjó sem gjarnan er þungur.
Þetta hefur sýnt
sig fyrir austan í
fannfergi og miklum
samgöngutruflunum
á fjallvegum yfir
Fjarðaraheiði, á
Oddsskarði, Möðru-
dalsöræfum og
Vopnafjarðarheiði og
Vatnsskarði.
Fréttin sem kom
mér til þess að skrifa
þessi orð var sú að
Vegagerðin hefði gef-
ist upp á því að halda
áætlun um vetrarþjónustu á þess-
um leiðum og hygðist hún opna til
Akureyrar tvo daga í viku í stað
sex og hætta væri á sams konar
aðgerðum á Fjarðarheiði og Odds-
skarði. Þetta eru mjög alvarleg
tíðindi og gríðaralegt inngrip í
eðlileg samskipti milli Norður- og
Austurlands og milli byggðarlaga
á Austurlandi. Allri mjólkurvör-
unni sem framleidd er á Austur-
landi er ekið til Akureyrar og
neyslumjólk aftur til baka. Ef nota
á suðurleiðina er næsta mjólk-
ursamlag á Selfossi. Miklir flutn-
ingar af öðru tagi eru um Möðru-
dalsöræfi, auk þess sem vaxandi
samskipti vegna heilbrigðisþjón-
ustu eru við sjúkrahúsið á Ak-
ureyri. Um mikilvægi Fjarð-
arheiðar og Oddsskarðs þarf ekki
að fjölyrða þar sem þessar leiðir
eru aðflutningsleiðir og lífæðar
tveggja þéttbýliskjarna með öllum
þeim þörfum sem það útheimtir og
þar að auki ferðamannaleiðir.
Það er tvennt sem ég vildi koma
á framfæri við Vegagerð ríkisins í
þessu sambandi, en Vegagerðin er
öflug stofnun með góðu fólki sem
vill vel gera, það þekki ég frá
gamalli tíð. Það er afar áríðandi
að leita allra leiða til þess að opna
og moka út ruðningum. Ég veit að
það er ekkert áhlaupaverk, en það
er ekki góður kostur að láta snjó-
inn síga áður en hafist er handa
um mokstur. Ef það er tilfellið að
tækin eru ekki nógu góð til þess
að ráða við þær aðstæður sem nú
eru eystra, þarf að leita leiða til
þess að bæta þar úr.
Auk þess verður að hefjast nú
þegar handa um rannsóknir og
undirbúning á jarðgöngum undir
Fjarðarheiði, svo hægt sé að hefj-
ast handa um þessa framkvæmd
þegar tengingu undir Oddsskarð
lýkur.
Frétt sem veldur áhyggjum
Eftir Jón
Kristjánsson » Breyting á snjó-
mokstursreglum er
alvarleg tíðindi og gríð-
arlegt inngrip í eðlileg
samskipti milli Norður-
og Austurlands.
Jón Kristjánsson Höfundur er fyrrverandi þingmaður.
Það hefur æ oftar
komið fram á fundum
hjá aðildarfélögum
Landsambands eldri
borgara hversu mik-
ilvægt er að við fáum
„Umboðsmann aldr-
aðra“. Í umræðunni
hefur verið bent á að
æði mörg og marg-
vísleg mál gætu borist
til Umboðsmanns aldr-
aðra. Fyrirspurnir,
ábendingar og hreinlega kærur þar
sem menn telja rétt sinn brotinn.
Það er líka rétt að það komi fram að
barist hefur verið fyrir því að fá
umboðsmann aldraðra árum saman
á meðan aðrir hagsmunahópar hafa
fengið talsmann eða umboðsmann.
Á undanförum árum hefur t.d.
ítrekað verið farið í kringum rétt-
indi eldri borgara um að fá sam-
bærilegar kjarabætur og aðrir. Erf-
ið varnarstaða kemur þá upp þar
sem þessi hópur hefur ekki kjara-
samningsrétt.
Að veikjast eða lenda
á sjúkrahúsi
Við vitum öll um rétt sjúklinga og
þrátt fyrir það þá er sífellt talað til
aldraðra/veikra sem festast inni á
sjúkrahúsum fram að dvöl á hjúkr-
unarheimili eins og um sértækt
vandamál sé að ræða miðað við ald-
ur. Enginn annar aldurshópur fær
slíka umfjöllun. Aldursmismunun,
er það ekki? Einnig er fjölmiðla-
umræða um aldraða á hjúkr-
unarheimilum oftast í þeim stíl að
fólk sé í lúnum flókaskóm og komist
ekki milli herbergja. Aldurs-
mismunun? Já, tvímælalaust. Ekki
þykir tiltökumál að ganga við
styrka hönd í bernsku.
Að þekkja rétt sinn.
Þekking fólks á réttindum sínum
er misjöfn og þurfa margir að láta
kanna stöðu sína, aðgengi að upp-
lýsingum liggur víða og veitist
mörgum flókið að ná heildarmynd
af þeim. Hvergi er hægt að ganga
að upplýsingaflæði fyrir eldra fólk
um þau ár sem þá eru framundan.
Eldri borgarar sem
eru í leit að hentugra
húsnæði eru dæmi um
hóp sem fær misvís-
andi upplýsingar um
hvað sé þjónustuíbúð
eða öryggisíbúð og
þurfa opinberir aðilar,
þar með talinn um-
boðsmaður aldraðra ef
við hefðum hann, að
koma að því að fá fasta
og örugga skilgrein-
ingu á þessum íbúða-
málum. Ekki má kaupa
köttinn í sekknum. Nú hefur verið
stofnað embætti umboðsmanns
borgarbúa og svo lítum við til um-
boðsmanns barna en þar er orðið
mjög fastmótað starf í þágu barna
og til að koma Barnasáttmálanum á
framfæri. Þangað leita bæði börn og
foreldrar. Sum af þeim málefnum
sem þar eru upptalin eiga líka við
um eldri borgara. Má þar nefna
mismunun, ofbeldi, vanrækslu og
nokkur fleiri atriði. Alþingi þarf að
taka þetta mál til skoðunar og vinna
að löggjöf um „umboðsmann aldr-
aðra“ með það að leiðarljósi að slíkt
embætti geti stuðlað að bættu upp-
lýsingaflæði til eldri borgara og að
réttarstaða þessa hóps sé virt í hví-
vetna. Taka á móti fyrirspurnum,
kanna mál einstaklinga, og stuðla að
því að fólk á öllum aldursskala efri
áranna njóti persónulegra réttinda,
virðingar og samfélagsþátttöku.
Samþykkt var á landsfundi Lands-
sambands eldri borgara sl. vor að
vinna að framgangi þessa máls. Nú
er rétti tíminn til að koma þessu í
verk því þeim eldri borgurum fjölg-
ar hratt sem þurfa öryggi og bak-
hjarl í baráttunni við skriffinnsku
og flókið kerfi.
Umboðsmaður
aldraðra –
löngu tímabært
Eftir Þóreyju
Sveinbjörnsdóttur
Þórunn H.
Sveinbjörnsdóttir
»Hvergi er hægt að
ganga að upplýs-
ingaflæði fyrir eldra
fólk um þau ár sem þá
eru framundan.
Höfundur er formaður Félags eldri
borgara í Reykjavík og formaður
kjaranefndar LEB.