Morgunblaðið - 11.03.2014, Qupperneq 22

FRÉTTASKÝRING
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Stéttarfélögin innan ASÍ semsamþykktu kjarasamn-ingana frá í desember, hafafengið tilboð Samtaka at-
vinnulífsins um að taka upp nýja
samninginn, sem byggist á sátta-
tillögu ríkissáttasemjara og fá
hækkun orlofs- og desemberuppót-
ar, sem hann kveður á um. Félögin
þurfa þá líka að fallast á að gild-
istími samningsins lengist um tvo
mánuði eða frá næstu áramótum og
til loka febrúar 2015 eins og sátta-
tillögusamkomulagið kveður á um.
Niðurstaða félaganna á að
liggja fyrir í þessari viku og er ekki
við öðru að búast en að þau sam-
þykki þetta öll og þar með verði nær
öll félög launafólks innan ASÍ með
gildan kjarasamning til eins árs.
Gangi þetta eftir er í dag útlit
fyrir að náðst hafi mikilvægur hluti
þess sem að var stefnt í fyrra að
sögn Ólafíu B. Rafnsdóttur, for-
manns VR. „Verðbólgan er komin
niður og að fólk fari að ganga saman
í takt,“ segir hún.
Ærin verkefni framundan
Undirbúningur að endurnýjun
samninga að ári með aðfararsamn-
ingi fer þessu næst í fullan gang.
Ljúka á í þessari viku breytingum á
viðræðuáætlunum, sem skrifað var
undir í fyrra, þar sem samningstím-
inn hefur lengst um tvo mánuði og
tímamörkin eru önnur en upp-
haflega var stefnt að. Nú er gengið
úr frá að sérkröfur stéttarfélaganna
og sameiginlegar sérkröfur ASÍ fyr-
ir öll aðildarfélög og sambönd þess
gagnvart atvinnurekendum liggi
fyrir um næstu mánaðamót. Við-
ræður um launaliðinn hefjist hins
vegar í haust.
Mörg félög hafa annaðhvort
þegar lokið frágangi sérkrafna eða
eru langt komin. Um er að ræða
mikinn fjölda krafna um sérmál af
ólíkasta tagi, „nánast um allt milli
himins og jarðar“ eins og viðmæl-
andi orðaði það. Í þessum sér-
kröfupökkum má m.a. finna kröfur
um breytingar á vaktafyr-
irkomulagi, vaktaálagi, hvíldartíma,
veikindarétti, starfsmenntamálum
o.fl. Búist er við mikilli vinnu um
þennan fjölda sérmála við samn-
ingaborðið á komandi mánuðum og
líklegt talið að forgangsraða þurfi
þeim.
Auk krafna félaganna hefur
ASÍ unnið að sameiginlegum pakka
með sérkröfum fyrir hreyfinguna í
heild sem lagður verður fyrir SA á
sama tíma. Alls er þar að finna kröf-
ur í um 20 liðum um ólíkustu mál. Í
þriðja lagi er svo unnið að kröfum
sem gerðar verða á hendur stjórn-
völdum í tengslum við endurnýjun
samninganna þegar lengra er liðið á
árið.
Fastanefnd aðila vinnumark-
aðarins og stjórnvalda hefur verið
sett á fót en hún á að halda utan um
vinnuna við þau mál sem snúa að
stjórnvöldum. Nefndin hefur fundað
í tvígang og mun funda reglulega
héðan í frá, að sögn Þorsteins Víg-
lundssonar, framkvæmdastjóra SA.
Meðal mikilvægustu verkefna henn-
ar eru að sögn hans peninga-
málastefnan og ríkisfjármálin og
samspil þeirra og svo virð-
isaukaskattskerfið og skattumhverfi
atvinnulífs og almennings svo dæmi
séu nefnd. „Það eru ærin verkefni
framundan,“ segir hann.
Undirbúningur er hins vegar
skammt á veg kominn vegna fyrstu
atvinnugreinasamninganna sem
gera á í þessari samningalotu.
Væntanlega verður byrjað á einni
eða tveimur atvinnugreinum þó að
enn hafi ekki verið ákveðið hverjar
verða fyrir valinu. Ferðaþjónustan
er oftast nefnd í því samhengi.
Stór pakki sérkrafna
á borðið fyrir 1. apríl
Morgunblaðið/Þórður
Kjör Stéttarfélög og ASÍ hafa mótað fjölda krafna vegna sérmála á borð við
réttindi og starfskjör launþega, sem lagðar verða fyrir SA á næstu vikum.
22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. MARS 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Borg-arfulltrúarSjálfstæð-
isflokksins lögðu
fyrir skömmu fram
tillögu um að leynd
yrði aflétt af nið-
urstöðum PISA-könnunar fyrir
reykvíska grunnskóla í því
skyni að hvetja til upplýstrar
umræðu um kennsluhætti og
námsárangur, eins og segir í til-
lögunni. Skemmst er frá því að
segja að borgarfulltrúar Sam-
fylkingar, Besta flokks og VG
felldu tillöguna og töldu að
framkvæmd hennar yrði til þess
að etja skólum saman og að
ásakanir myndu beinast að
versta skólanum.
Þetta eru sérkennileg við-
brögð hjá meirihlutaflokkunum
sem hafa talað á þann veg að
ætla mætti að þeir styddu að
foreldrar fengju sem bestar
upplýsingar um nám barna
sinna og skólakerfið sem borgin
býður upp á. Ef borgarbúar
eiga að geta verið þátttakendur
í umræðum um skólamál í borg-
inni hlýtur að vera æskilegt að
þeir hafi sem fyllstar upplýs-
ingar um stöðu og þróun þeirra
mála. Og sem útsvarsgreið-
endur er sjálfsagt að þeir geti
fylgst með hvernig peningunum
þeirra er varið.
Ennfremur hlýtur að vera
sjálfsagður réttur foreldra að fá
að vita hvernig einstakir skólar
borgarinnar standa sig því að
foreldrarnir bera ábyrgð á að
reyna að tryggja að börn þeirra
fái sem besta menntun og annan
undirbúning áður en þeir sleppa
af þeim hendinni.
Engin haldbær rök hafa kom-
ið fram um að leyfa foreldrum
og öðrum borgarbúum ekki að
fylgjast með hvern-
ig skólar borg-
arinnar standa sig.
Þarna virðist því
aðeins á ferðinni
gamalkunnug
leyndarhyggja sem
náði áður óþekktum hæðum í tíð
ríkisstjórnar Vinstri-grænna og
Samfylkingar og hefur smitað
yfir í samstarf Samfylkingar og
Besta flokks í borginni.
Samanburður og heilbrigð
samkeppni er til þess fallin að
auka árangur og þau sjónarmið
eiga ekki síður við í mennta-
málum en á flestum öðrum svið-
um mannlífsins. Það að birta
niðurstöður PISA-kannana fyr-
ir einstaka skóla felur vitaskuld
ekki í sér að einungis yrði horft
til þess þáttar, ekki frekar en að
þegar skólar eru bornir saman á
grundvelli niðurstaðna sam-
ræmdra prófa sé það álitinn eini
mælikvarðinn.
Báðir þessir mælikvarðar eru
hins vegar gagnlegar vísbend-
ingar og þýða að þeir sem bera
ábyrgð á hverjum skóla þurfa
að huga að því að standa sig vel í
samanburðinum eða hafa á
reiðum höndum skýringar á því
hvers vegna svo var ekki. Það
verður væntanlega til þess að
þeir leggja sig meira fram en
ella og ætti að tryggja að sem
fæstir nemendur þurfi að sækja
skóla þar sem menntun er ófull-
nægjandi.
Leyndarhyggjan um PISA-
könnunina er ekki fyrsta dæmið
um hve lítið núverandi meiri-
hluti í borginni vill gera með
skoðanir foreldra. Um það hafa
verið ýmis skýr dæmi á kjör-
tímabilinu og full ástæða er fyr-
ir foreldra að veita því viðhorfi
athygli.
Borgaryfirvöld hafa
hafnað því að upp-
lýst verði um árang-
ur einstakra skóla }
Árangurinn leyndarmál
Á Evrópuvakt-inni er bent á
að meirihluti
utanríkis-
málanefndar al-
þingis reisti álit sitt
sem fylgdi
þingsályktunar-
tillögunni um um-
sókn að ESB sumarið 2009 ekki
á markvissri greiningu. „Mat
meirihlutans að Íslendingar
fengju sérmeðferð sem umsókn-
arþjóð reyndist rangt. Þetta
kemur fram í skýrslu Hag-
fræðistofnunar Háskóla Íslands
um ESB-aðildarviðræðurnar
sem nú er til meðferðar í
utanríkismálanefnd alþingis,“
segir þar, og vitnað er til orða
Ágústs Þórs Árnasonar, braut-
arstjóra lagadeildar Háskólans
á Akureyri.
Evrópuvaktin bendir einnig á
að Ágúst Þór segir að umsókn-
arríkjum sé ekki eingöngu gert
að samþykkja löggjöf sam-
bandsins á fyrstu stigum heldur
einnig að laga sig
að stefnu sam-
bandsins og hrinda
löggjöf þess í fram-
kvæmd fyrir gerð
aðildarsamnings og
gildistöku hans.
Eðlisbreyting hafi
orðið á aðildarferl-
inu frá því sem áður var og að-
ildarferlið sé „því frábrugðið
hefðbundnum samninga-
viðræðum milli ríkja þar sem
báðir eða allir eru jafnsettir“ er
haft eftir Ágústi Þór.
Árni Þór Sigurðsson, þáver-
andi formaður utanríkismála-
nefndar, og aðrir eindregnir að-
ildarsinnar höfðu rangt við þá
og hafa enn. Ruglið í umræðun-
um um aðildarferlið og það að
„kíkja í pakkann“ ber enn merki
þessara ósanninda. Því miður
gefa þingumræðurnar nú engar
vonir um að aðildarsinnarnir
telji nokkra ástæðu til að fara
rétt með að þessu sinni frekar
en þá.
Þó að lygin frá 2009
hafi verið afhjúpuð
halda ósvífnustu að-
ildarsinnarnir sínu
striki í umræðunni}
Ósannindin halda áfram
F
rónbúar hafa um áratugaskeið haft
það fyrir sið að kalla „Íslandsvin“
hvern þann útlending sem stígur
fæti á íslenska grund. Mig langar
að nota þetta tækifæri og rifja
upp söguna af manni sem er í hópi sönnustu Ís-
landsvina fyrr og síðar. Ástæðan er sú að Rás 1
spilaði nýverið viðtal sem tekið var við hann.
Viðkomandi var frá fyrrverandi Sovétlýðveld-
inu Georgíu og hét Grigol Matsjavaríani. Grigol
var lögfræðingur að mennt og bar frá unga
aldri ást til og áhuga á Íslandi án þess að hafa
nokkurn tíma hingað komið. Svo hugfanginn
var hann af landinu, sögu þess og tungu, að
hann lærði íslensku upp á eigin spýtur heima í
Georgíu. Ekki var til íslensk-georgísk orðabók
til að létta honum verkið. Grigol komst þá yfir
íslensk-rússneska orðabók og gerði sér lítið
fyrir og lærði bara rússnesku til að geta lært íslensku. Það
er ekki ofmælt að þetta er afrek út af fyrir sig.
Árið 1992 reit Grigol opið bréf til Morgunblaðsins og
ávarpaði þar ritstjóra sem birtist undir dálkinum Bréf til
blaðsins. Þar sagði hann frá sér og Íslandsáhuga sínum.
Frásögnin greip marga hérlendis enda talaði bréfritari af
miklum hlýhug og sagði að aðalmarkmið sitt væri kynning
þjóðanna, Íslands og Georgíu. Ekki vakti minni athygli að
bréfið var ritað á svo góðri íslensku að furðu sætti. Má í
því sambandi nefna að niðurlag bréfsins hljóðar svo: „Fyr-
irgefið þér mér truflið, leiðinlega langa bréfið og takk fyrir
stuðninginn fyrirfram.“
Þáverandi forsætisráðherra, sem vill til að
er núverandi ritstjóri Morgunblaðsins, brá
skjótt við og bauð Grigol ásamt konu sinni,
Irmu, til Íslands. Rættist þar draumur Ís-
landsvinarins og brá honum talsvert fyrir í
fjölmiðlum hérlendis í kjölfarið. Engum duld-
ist einlæg gleði hans að hafa fengið að heim-
sækja draumalandið og enn er vitnað í ótrúleg
tök hans, sjálflærðs mannsins, á íslensku. Þeg-
ar ég rifjaði upp komu Grigol hingað til lands
við téðan ritstjóra, lifnaði yfir honum og hann
sagði mér ýmsar skemmtilegar sögur af mál-
snillingnum Matjavaríani. Ein var á þá leið að
þegar hann rakti ferðasöguna til Íslands fyrir
gestgjöfum sínum bar meðal annars á góma að
bandíttar hefðu stöðvað lest sem þau ferðuðust
með hluta leiðarinnar og hugðust þeir ræna
farþegana, meðal annars Grigol og Irmu þar
sem þau sátu þau á gólfinu í ódýrasta farrýminu. „Þar leit-
uðu þeir ullar í geitarhúsi,“ sagði Grigol kankvís með vísan
til þess að lítið var að hafa upp úr krafsinu hjá þeim. Orða-
forðinn var ótrúlegur.
Grigol settist hér að en hélt aftur til Georgíu og fórst
þar í hörmulegu bílslysi árið 1996. Irma býr hér enn og
vinátta hennar við ritstjórann og konu hans er söm.
Við eigum að halda minningu Grigols Matjavaríani á
lofti og sýna henni allan þann sóma sem hæfir þessum
sómamanni. Íslandsvinir koma og fara, en fáir, ef ein-
hverjir, verðskulda þann titil meira en Georgíumaðurinn
Grigol. Heill minningu hans – hún lifi. jonagnar@mbl.is
Jón Agnar
Ólason
Pistill
Íslandsvinurinn Grigol
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Fjölskrúðugur pakki með sér-
kröfum af ólíkasta tagi sem
samdar hafa verið á vettvangi
ASÍ fyrir öll aðildarfélögin
verður lagður á samninga-
borðið fyrir SA í seinasta lagi
1. apríl.
Meðal sérkrafna sem ASÍ vill
semja um við atvinnurekendur
í næstu kjarasamningum eru
kröfur um rétt til launa í fjar-
vistum vegna aðkallandi fjöl-
skylduástæðna og um skaða-
bætur vegna ólögmætra
uppsagna svo dæmi séu nefnd.
Þá eru kröfur um greiðslu
komugjalda vegna læknisvott-
orða, skilgreiningu á forgangs-
réttarákvæðum kjarasamninga,
greiðslu vegna ótekins orlofs,
krafa um bætta réttarstöðu
launþega sem verður fyrir slysi
á leið til vinnu og um tilkynn-
ingu vinnuslysa vegna bóta-
réttar hjá tryggingafélögunum
og þegar tjón verður á tönnum
við vinnuslys, um tryggingar
vegna starfa erlendis o.fl.
Komugjöld
og bætur
FJÖLDI SÉRKRAFNA ASÍ