Morgunblaðið - 14.03.2014, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. MARS 2014
„Það kemur ekki á óvart að yfir-
færslan á öldrunarmálunum taki
lengri tíma en til stóð, þetta er svo
stór málaflokkur og skiljanlegt að
sveitarfélögin
vilji vanda sig og
sýna varkárni,“
segir Jóna Val-
gerður Kristjáns-
dóttir, fyrrver-
andi alþingis-
maður og
sveitarstjóri og
nú formaður
Landssambands
eldri borgara.
Hún segir félaga í sambandinu
einkum setja þrjú málefni á oddinn
við yfirfærsluna, en fulltrúar þess
hafa setið í nefndum um yfirfærsl-
una. „Við viljum breyta greiðslufyr-
irkomulagi á hjúkrunarheimilum og
snúa því við þannig að það sé ekki
allt tekið af fólki og því skammtaðir
vasapeningar, heldur borgi fólkið
fyrir sig og haldi tiltekinni upphæð
eftir. Við viljum ganga frá lífeyr-
isskuldbindingum þannig að það
verði gerðir samningar við hjúkr-
unarheimilin vegna starfsmanna
þeirra og við viljum samþætta
heimaþjónustu og hjúkrun.“
Ekki alltaf ljóst hvað er hvað
Varðandi síðasta atriðið segir
Jóna Valgerður að um nokkurra
ára skeið hafi samþætting heima-
þjónustu og hjúkrunar verið á Ak-
ureyri og Höfn, sem hafi gert
samning við ríkið um að taka yfir
öll öldrunarmál. „Það hefur verið
mjög góð reynsla af þessu.“
Hvert er mat Landssambands
eldri borgara á yfirfærslu þjónust-
unnar til sveitarfélaganna? „Við er-
um því hlynnt að málefni aldraðra
færist algjörlega yfir til sveitar-
félaga,“ segir Jóna Valgerður og
segir að með því væri hægt að
koma í veg fyrir ýmiss konar
árekstra sem verða á milli þjón-
ustuaðila í núverandi fyrirkomulagi.
„T.d. heimaþjónusta og heima-
hjúkrun; það er ekki alltaf ljóst
hvað er hvað og þar verða stundum
árekstrar. Þeir geta orðið til þess
að fólki er vísað frá Heródesi til
Pílatusar, enginn telur sig eiga að
veita þjónustuna og fólk fær þannig
ekki þá þjónustu sem það þarf á að
halda.“
Að mati Jónu Valgerðar kæmi
vel til greina að færa málaflokkinn
yfir til sveitarfélaganna í áföngum.
„Byrja t.d. á heimaþjónustu og
heimahjúkrun, það er nærþjónusta
og miklu eðlilegara að sveitar-
félögin myndu sinna því. Svo gæti
verið eitthvert annað form á rekstri
hjúkrunarheimila, þótt ég telji að
hvert sveitarfélag eigi að hafa yf-
irstjórn á þeim rekstri hjá sér.“
Vanda sig og sýna varkárni
 Landssamband eldri borgara er hlynnt yfirfærslunni  Myndi fyrirbyggja
árekstra í þjónustu  Vilja breyta greiðslufyrirkomulagi á dvalarheimilum
Morgunblaðið/Golli
Á sólskinsstundu Landssamband eldri borgara leggur áherslu á þrjú málefni varðandi yfirfærsluna.
Jóna Valgerður
Kristjánsdóttir
 Í september á síðasta ári voru alls
3.693 hjúkrunar-, dvalar- og dag-
dvalarrými fyrir aldrað fólk á land-
inu öllu. Misjafnt er hvort heimilin
eru rekin af hinu opinbera eða af
sjálfstæðum aðilum.
Meirihlutinn, 2.432 rými, er hjúkr-
unarrými, 439 eru dagrými og 674
eru dagdvalarrými. 148 eru svoköll-
uð önnur rými. Flest eru á höfuð-
borgarsvæðinu, þar er heildarfjöldi
rýma 2.020 og þar er Hrafnista í
Reykjavík og Hafnarfirði langstærst
með 507 rými samtals. Önnur stór
hjúkrunar- og dvalarheimili eru
Grund með 199 rými, Eir með 197 og
Skjól og Mörk með 110 hvort um
sig.
Utan höfuðborgarsvæðisins er
Öldrunarheimili Akureyrar lang-
stærst með 220 rými.
Sum sveitarfélög leigja út þjón-
ustuíbúðir til aldraðra sem þurfa
meiri þjónustu en hægt er að fá í
heimahúsum, án þess að þurfa á
dvöl á dvalar- eða hjúkrunarheimili
að halda.
Í flestum stærri sveitarfélögum er
möguleiki á dagdvöl fyrir aldraða,
en það er tímabundið stuðnings-
úrræði fyrir aldraða í heimahúsum.
Þar er boðið upp á ýmsa aðstoð og
veitt hjúkrunar- og læknisþjónusta.
Mörg stærri sveitarfélög starf-
rækja félagsstarf fyrir aldraða.
Markmið þess er að fyrirbyggja og
draga úr félagslegri einangrun.
Þá bjóða flest sveitarfélög upp á
heimahjúkrun aldraðra, þar sem
þeim er gert unnt að búa heima við
sem eðlilegar aðstæður, þrátt fyrir
heilsubrest.
Morgunblaðið/Ásdís
Umönnun aldraðra Á fjórða þúsund dvalarrými eru fyrir aldraða víða um land.
Öldrunarþjónusta er fjölþætt,
enda þarfirnar mismunandi
Undanfarin ár hefur verið unnið að yfirfærslu öldrunarþjónustu frá ríki til sveitarfélaga, hún hefur frestast
nokkrum sinnum og óvíst er hvenær af henni verður. Þessi tilfærsla hefur nokkra sérstöðu miðað við aðra
málaflokka sem hafa verið færðir á milli þessara tveggja stjórnsýslustiga, því sveitarfélögin annast nú þegar
veigamikinn hluta öldrunarþjónustunnar, en ríkið fer gjarnan með yfirstjórn og fjármögnun.
ÖLDRUNARÞJÓNUSTA
 Tryggja öldruðum góða þjónustu
og auka möguleika til að laga hana að
þörfum hvers og eins.
 Tryggja að eitt stjórnsýslustig beri
ábyrgð á þjónustu við aldraða, bæta
samhæfingu og fækka „gráum svæð-
um“ í þjónustunni.
 Stuðla að samþættingu nærþjón-
ustu við íbúa sveitarfélaga.
 Efla félagsþjónustu sveitarfélaga.
 Styrkja sveitarstjórnarstigið.
 Einfalda verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga.
Morgunblaðið/Arnaldur
Meginmarkmið
tilfærslu
öldrunarmála
 Ein af ástæðunum fyrir því að yfir-
færslu málefna aldraðra frá ríki til
sveitarfélaga var frestað var að
ákveðið var að gera fyrst úttekt á því
hvernig til tókst með yfirfærslu mál-
efna fatlaðs fólks.
Flutningur öldrunarþjónustu er tal-
inn vera rökrétt framhald flutnings
þjónustu við fatlað fólk árið 2011 og
mikilvægt þótti að draga lærdóm af
því ferli, þótt öldrunarþjónusta sé
talsvert stærri málaflokkur. T.d. þarf
að gera umfangsmiklar lagabreyt-
ingar í tengslum við yfirfærsluna.
Vildu fyrst
gera úttekt