Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.03.2014, Síða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.3. 2014
E
fst á forsíðu hins þekkta breska blaðs
Sunday Times sagði hinn 9. mars sl.
frá því, að nú lægi fyrir „leynileg
skýrsla um BBC,“ breska ríkis-
útvarpið. Inntak hennar væri tillaga
um að leggja af útvarpsskattinn og
taka upp áskriftarþjónustu.
Skrítnar aðferðir
Breska fyrirkomulagið er jafnvel forneskjulegra en
hið íslenska var á sínum tíma. Þar er enn refsivert að
greiða ekki leyfisgjald til BBC. Að meðaltali lenda 70
Bretar í fangelsi árlega þar í landi fyrir það afbrot að
greiða ekki gjald til ríkisútvarpsins. Og fangarnir
mörgu segja ekki einu sinni hálfa söguna. Langflestir
afnotagjaldsglæpamannanna fá sektir og þær geta
orðið háar. Og ástandið er síst að batna. Dómstólar
nágrannanna fyrir sunnan okkur eru að kikna undan
álagi, því 3.500 mál vegna BBC eins eru lögð fyrir þá
vikulega.
Á Íslandi var fyrirkomulagið það til skamms tíma
að sérstakir fógetafulltrúar fóru við annan mann heim
til meintra hlustenda og hótuðu að taka af þeim við-
tækið nema þeir greiddu afnotagjaldið, eins og það
var kallað. Á þeim tíma gátu borgararnir þó, þrátt
fyrir allt, komið sér undan gjaldinu með því að sanna
að þeir væru ekki með slíkt tæki. Ekki nægði andófs-
mönnum að neita að greiða afnotagjald með þeim rök-
um einum að aldrei væri kveikt á viðtækinu á því
heimili, enda óspillt menningarheimili, því að tilvist
útvarpstækis/sjónvarps á heimili þótti sanna mál fóg-
etans. Einu gilti þótt tækið fyndist uppi á háalofti, því
ályktað var að það sýndi eingöngu einbeittan brota-
vilja.
Óvæntur gleðigjafi
Þekktur lögmaður, sem hafði þann starfa um hríð að
sinna seinasta innheimtuskrefinu fyrir Ríkisútvarpið
og fara heim til fólks til að gera upptækt tækið sem
það hafði greitt fullu verði, sagðist hafa orðið undr-
andi hvað hann hefði fljótt haft gaman af starfanum.
„Mér þótti skemmtilegast að koma heim til fólks eftir
að Dallas hafði verið á í svona 15 mínútur. Það var
bæði vegna uppnámsins sem varð við komu mína og
þess hve ótrúlegustu fátæklingarnir náðu flestir
undrafljótt að klóra saman aura fyrir afnotagjaldinu,“
sagði hann á skemmtikvöldi lögfræðinga.
Eftir að önnur fyrirtæki en það í ríkiseigu fengu
heimild til að útvarpa og sjónvarpa varð smám saman
erfiðara að hafa þetta fyrirkomulag, þrátt fyrir þá
skemmtun sem löglærðir gátu haft af því. Því þegar
þarna var komið bitnaði það ekki aðeins á almenningi,
eins og áður, sem yfirvöld virtust telja sig geta afbor-
ið, heldur var þar með komið í veg fyrir að ein-
staklingar gætu notið þjónustu sem þeir höfðu sann-
anlega greitt fyrir til annarra en ríkisins. Það er
meginskýringin á því að fyrirkomulaginu var breytt í
það horf sem nú er, þegar fjárframlagið til „RÚV“ er
innlimað í skattkerfið, samhliða því að ekkert út-
varpsráð er lengur til staðar og á almenningur í land-
inu því ekki lengur neina aðkomu að þessu apparati
sínu og getur ekki einu sinni fengið útrás fyrir ríka
réttlætiskennd sína með því að neita að borga. Þeim
er að vísu bættur skaðinn með fáfengilegri yfirskrift
nýjustu útvarpslaga um að sú stofnun sem lögin taka
til sé rekin í „þjóðarþágu“ og er það eina stofnun
landsins sem nýtur slíkrar upphafningar. Með gagn-
ályktun má því ætla að forsetaembættið, Hæstiréttur,
Ekki hringja
bjöllunni fyrr
en Dallas
er byrjað
* Daginn eftir hrakyrðin þau réð útvarpsstjórinn Óðin semfréttastjóra án þess að starfið væri
auglýst á nýjan leik. Þá þótti þeim á
útvarpinu „fagmennskan“ sem þeim
er svo tamt að tala um vera komin
í samt lag á ný innanhúss.
Reykjavíkurbréf 21.3.14